Sẵn sàng nguồn nhân lực chất lượng cho ngành điện hạt nhân

17 giờ trướcBài gốc

Chương trình đào tạo về điện hạt nhân đã được tái khởi động

Trong bối cảnh Việt Nam hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, điện hạt nhân được xem là một giải pháp chiến lược để đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Quy hoạch Điện VIII điều chỉnh, được phê duyệt theo Quyết định 1509/QĐ-BCT của Bộ Công Thương, đã đặt nền móng cho việc tái khởi động chương trình điện hạt nhân, với trọng tâm là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Các văn bản pháp lý khác, như Thông tư 02/2025/TT-BCT về bảo vệ công trình điện lực và an toàn điện, cùng Quyết định 1012/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân đến năm 2035”, đã khẳng định tầm quan trọng của việc xây dựng đội ngũ kỹ sư và công nhân kỹ thuật đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Để sẵn sàng chuẩn bị nguồn nhân lực cho ngành điện hạt nhân, hiện các trường đại học, cao đẳng trực thuộc Bộ Công Thương, cùng với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), đang tích cực triển khai các chương trình đào tạo để chuẩn bị nhân lực cho ngành, đặc biệt tại các dự án như Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2.

Phối cảnh dự án điện hạt nhân Ninh Thuận năm 2016 - Ảnh tư liệu

Điển hình, tại Trường Đại học Điện lực, một trong những đơn vị đầu tàu trong đào tạo nhân lực ngành năng lượng, đã có những bước đi cụ thể để đáp ứng yêu cầu của Quy hoạch Điện VIII điều chỉnh. Theo ông Dương Trung Kiên - Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết, trong năm 2024, Trường Đại học Điện lực đã mở mới 12 chuyên ngành đào tạo liên quan đến năng lượng, bao gồm các lĩnh vực tiên tiến như bán dẫn, robot và ứng dụng công nghệ số trong năng lượng.

Đặc biệt, ông Kiên thông tin, chương trình đào tạo về điện hạt nhân đã được tái khởi động, tiếp nối những nỗ lực trước đây khi nhà trường, với sự hỗ trợ từ EVN, từng xây dựng phòng thí nghiệm chuyên biệt và đào tạo một khóa chuyên ngành điện hạt nhân.

"Năm 2025, nhà trường bắt đầu tuyển sinh cho các chương trình này, với mục tiêu cung cấp đội ngũ kỹ sư và công nhân kỹ thuật đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật và an toàn khắt khe của ngành điện hạt nhân. Các chương trình đào tạo được cải tiến để tích hợp công nghệ mới, đảm bảo sinh viên có nền tảng lý thuyết vững chắc và kỹ năng thực hành phù hợp với nhu cầu thực tế của xã hội", ông Kiên cho hay.

Để nâng cao chất lượng đào tạo, theo ông Kiên, hợp tác với doanh nghiệp là một trụ cột quan trọng trong chiến lược của Trường Đại học Điện lực. Nhà trường đã tăng cường liên kết với EVN và các tập đoàn quốc tế để tạo cơ hội thực hành và thực tập cho sinh viên. Những chương trình này không chỉ giúp sinh viên nắm bắt các công nghệ tiên tiến mà còn đáp ứng yêu cầu thực tiễn của ngành, đặc biệt trong vận hành và bảo trì các hệ thống điện hạt nhân phức tạp.

Ông Kiên nhấn mạnh: "Việc hợp tác với doanh nghiệp còn giúp nhà trường điều chỉnh chương trình đào tạo, đảm bảo đầu ra phù hợp với nhu cầu thị trường lao động. Đặc biệt, trong bối cảnh các tập đoàn quốc tế đầu tư mạnh mẽ vào ngành năng lượng tại Việt Nam, tiêu chuẩn về kỹ sư và công nhân kỹ thuật ngày càng cao. Do đó, nhà trường đã hợp tác với các trường đại học và tổ chức quốc tế từ các quốc gia có ngành năng lượng phát triển như Hàn Quốc, Nhật Bản và Đức để cập nhật công nghệ và phương pháp giảng dạy hiện đại".

Việc xây dựng chương trình đào tạo theo chuẩn quốc tế là một định hướng chiến lược khác của Trường Đại học Điện lực. Các chương trình được thiết kế để đáp ứng các tiêu chuẩn mà các tập đoàn quốc tế yêu cầu, đặc biệt trong lĩnh vực điện hạt nhân, nơi an toàn và độ chính xác là yếu tố then chốt.

TS. Dương Trung Kiên – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Điện lực. Ảnh: Quốc Chuyển

Ông Kiên cho biết, nhà trường đang nỗ lực đảm bảo sinh viên không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn đủ năng lực tham gia các dự án quốc tế. Việc này đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức lý thuyết sâu rộng và kỹ năng thực hành chuyên sâu, từ vận hành nhà máy điện hạt nhân đến quản lý an toàn bức xạ. Với ba định hướng chính là cải tiến chương trình đào tạo, tăng cường hợp tác doanh nghiệp và áp dụng chuẩn quốc tế, Trường Đại học Điện lực tin tưởng có thể cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần thực hiện thành công Quy hoạch Điện VIII điều chỉnh và chuẩn bị cho các dự án điện hạt nhân trong 10-15 năm tới.

Nhiều kỹ sư điện hạt nhân được đào tạo bài bản tại nước ngoài

Về phía Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng đóng vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị nhân lực cho chương trình điện hạt nhân. Bà Phan Thị Hồng Hạnh - Phó Ban Tổ chức và Nhân sự EVN chia sẻ, EVN đã bắt đầu chuẩn bị từ năm 2005, khi nhận được thông tin từ Chính phủ về kế hoạch xây dựng Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận.

Trong giai đoạn 2005-2010, EVN đã cử 30 kỹ sư điện hạt nhân đi đào tạo tại nước ngoài, với toàn bộ chi phí do tập đoàn chi trả. Đến nay, 27 trong số 30 kỹ sư này vẫn đang làm việc tại EVN và các đơn vị thành viên. Trong giai đoạn 2010-2015, EVN phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai chương trình đào tạo tại Nga, với 248 sinh viên ký cam kết làm việc cho dự án Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1, được hỗ trợ sinh hoạt phí 200 USD mỗi người mỗi tháng. Hiện tại, 161 sinh viên này đang làm việc tại EVN và một người đang theo học chương trình tiến sĩ tại Nga, dự kiến tốt nghiệp vào năm 2025.

Bà Phan Thị Hồng Hạnh - Phó Ban Tổ chức và Nhân sự EVN. Ảnh: Quốc Chuyển

Quyết định 1012/QĐ-TTg, được Thủ tướng Chính phủ ký ngày 26/5/2025, phê duyệt Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân đến năm 2035”, giao Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì với mục tiêu đáp ứng nhu cầu nhân lực cho Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2. Theo phía Nga, dự án Ninh Thuận 1 cần khoảng 1.920 nhân sự, trong đó 1.020 người có trình độ đại học và 900 người trình độ cao đẳng. "EVN dự kiến đào tạo thêm 320 kỹ sư trình độ đại học tại Nga, ngoài việc huy động nhân sự đã được đào tạo trước đó", bà Hạnh cho biết.

Về định hướng chiến lược dài hạn, bà Hạnh nhấn mạnh, EVN đang xây dựng kế hoạch đào tạo tổng thể từ nay đến năm 2035, bao gồm các nhóm đối tượng như cán bộ quản lý, cán bộ Ban Quản lý dự án, khối tư vấn thiết kế, nhân sự vận hành và sửa chữa nhà máy. Các chương trình đào tạo này sẽ được phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ và các cấp quản lý địa phương.

"Kinh nghiệm từ Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) và các quốc gia phát triển điện hạt nhân cho thấy việc đào tạo nhân lực cho dự án điện hạt nhân đầu tiên đòi hỏi sự tham gia của tất cả các bên liên quan và thời gian chuẩn bị tối thiểu 10 năm", bà Hạnh nói.

Bà Hạnh khẳng định, Quyết định 1012/QĐ-TTg thể hiện sự chỉ đạo cẩn trọng của Chính phủ trong việc chuẩn bị nhân lực cho điện hạt nhân. Việc này không chỉ đảm bảo an ninh năng lượng mà còn góp phần thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng không vào năm 2050. Tuy nhiên, bà cũng nhấn mạnh, đào tạo nhân lực điện hạt nhân đòi hỏi đầu tư dài hạn, từ cơ sở hạ tầng phòng thí nghiệm đến các chương trình học bổng và chế độ đãi ngộ để giữ chân nhân tài.

Bên cạnh cơ hội rộng mở, song theo các chuyên gia, đào tạo nhân lực điện hạt nhân tại Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức. Cụ thể như sự thiếu hụt kỹ sư có trình độ cao, đặc biệt ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, nơi cơ sở hạ tầng giáo dục còn hạn chế. Ngoài ra, các tập đoàn quốc tế đặt ra tiêu chuẩn cao về kỹ năng và an toàn, đòi hỏi các trường đào tạo phải liên tục cập nhật công nghệ và phương pháp giảng dạy. Sự cạnh tranh từ khu vực tư nhân, với mức lương hấp dẫn, cũng gây khó khăn trong việc giữ chân nhân lực chất lượng cao.

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/san-sang-nguon-nhan-luc-chat-luong-cho-nganh-dien-hat-nhan-413215.html