Sản xuất, tiêu thụ gừng sẻ theo chuỗi giá trị

2 ngày trướcBài gốc

Dược liệu quý

Gừng sẻ là loại cây gia vị, dược liệu quen thuộc có nguồn gốc trong rừng tự nhiên ở vùng núi cao, được người Cor ở thôn Trà Ong, xã Sơn Trà (Trà Bồng) đem về trồng trên rẫy để dùng làm gia vị và điều trị các bệnh thông thường như ho, cảm, tiêu hóa...

Mô hình trồng xen gừng với lúa rẫy tại xã Sơn Trà (Trà Bồng).

Giống gừng sẻ bản địa Trà Bồng có xuất xứ ở vùng núi cao xã Sơn Trà, được đồng bào dân tộc Cor đem về trồng và duy trì qua nhiều năm ở các địa phương. Giống gừng này có các đặc trưng hình thái, dược liệu và dinh dưỡng khác biệt so với giống gừng sẻ bản địa ở xã Ba Động (Ba Tơ) và gừng trâu thu thập ở xã Tịnh Ấn Đông (TP.Quảng Ngãi). Công ty TNHH Hoàng Linh Biotech đã triển khai thực hiện dự án Ứng dụng khoa học công nghệ xây dựng mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm gừng sẻ bản địa (gừng gió) theo chuỗi giá trị tại các huyện miền núi tỉnh Quảng Ngãi. Dự án đã đánh giá hiện trạng sản xuất gừng sẻ bản địa ở các huyện miền núi trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi; xác định đất đai, khí hậu phù hợp với yêu cầu sinh thái của cây gừng. Qua đó cho thấy, diện tích canh tác gừng sẻ còn nhỏ lẻ, manh mún, đầu tư còn thấp, sử dụng kiến thức và kinh nghiệm bản địa nên năng suất chưa cao; chưa có liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Tuy vậy, hiệu quả kinh tế từ gừng sẻ cao hơn các cây ngắn ngày truyền thống.

Công ty TNHH Hoàng Linh Biotech đã phối hợp cùng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Duyên hải Nam Trung Bộ triển khai mô hình nhân giống gừng sẻ trong bao với số lượng 4.000 bao giống, trong đó tại xã Sơn Trà (Trà Bồng) 2.000 bao và xã Sơn Long (Sơn Tây) 2.000 bao. Sau khi trồng được 8 tháng, năng suất củ trung bình đạt 0,8kg/bao, cao hơn 10% so với mục tiêu đề ra.

Canh tác theo hướng hữu cơ

Từ số lượng giống của mô hình nhân giống gừng sẻ trong bao, dự án xây dựng mô hình canh tác gừng sẻ theo hướng hữu cơ, với quy mô 10ha tại xã Sơn Trà và 2 xã Sơn Long, Sơn Tinh (Sơn Tây). Trong đó, có 3ha trồng thuần; 5,5ha trồng xen lúa rẫy và 1,5ha trồng xen bắp, cây ăn quả.

Cán bộ kỹ thuật kiểm tra khả năng sinh trưởng của gừng sẻ trồng trong bao.

Ở phương thức trồng thuần, qua 2 vụ sản xuất cho thấy, khối lượng củ trung bình đạt từ 81 - 95g và năng suất khoảng 5.600 - 6.700kg/ha, cao hơn so với mục tiêu dự án từ 13 - 35%. Ông Hồ Văn Nghĩa, một hộ dân tham gia mô hình ở xã Sơn Trà cho biết, tham gia dự án tôi nhận thấy gừng sẻ rất dễ trồng. Dự án đã hỗ trợ cho tôi 4 tạ giống. Năng suất gừng đạt khoảng trên 3 tấn và được công ty thu mua, mang lại thu nhập khá cho gia đình tôi.

Phương thức trồng gừng xen bắp và cây ăn quả (bưởi) triển khai tại huyện Sơn Tây. Qua 2 vụ sản xuất, khối lượng củ gừng trồng xen bắp trung bình đạt 62 - 65g; năng suất đạt 2.500 - 2.600kg/ha, cao hơn so với mục tiêu của dự án từ 3,2 - 6,16%. Mô hình trồng gừng xen bưởi cho khối lượng trung bình củ đạt 71 - 75g; năng suất đạt 2.600 - 2.700kg/ha, cao hơn so với mục tiêu của dự án từ 7,72 - 11,36%. Trong khi đó, phương thức trồng gừng xen lúa rẫy được triển khai tại huyện Trà Bồng. Qua 2 vụ sản xuất, tổng số củ/bụi dao động trong khoảng 1,4 - 1,6 củ. Khối lượng củ trung bình đạt 71 - 76g. Năng suất đạt 2.690 - 3.790kg/ha, cao hơn so với mục tiêu của dự án từ 7,6 - 51,6%.

Dự án đã xây dựng được chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm gừng sẻ giữa Công ty TNHH Hoàng Linh Bitotech - hợp tác xã (HTX) - tổ hợp tác. Sau khi thu hoạch, Công ty TNHH Hoàng Linh Biotech bao tiêu toàn bộ sản phẩm gừng tươi nguyên liệu của người dân tham gia tổ/nhóm liên kết. Tiêu chuẩn phân loại gừng được áp dụng theo Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 10742:2015 và thu mua tại nông hộ, loại I giá 50 nghìn đồng/kg, loại II giá 30 nghìn đồng/kg. Ông Lương Nhật An, cán bộ kỹ thuật Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Sơn Tây cho biết, có 5 hộ dân tham gia 3 mô hình trồng xen cây ăn quả, xen bắp và trồng thuần. Các hộ dân thực hiện theo đúng hướng dẫn kỹ thuật, không dùng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học, mà chủ yếu dùng phân hữu cơ như phân bò, phân vi sinh để bón cho cây trồng.

Cán bộ kỹ thuật hướng dẫn người dân cách sơ chế, phân loại gừng.

Dự án cũng đã xây dựng mô hình sơ chế củ gừng tươi nguyên liệu tại HTX Sản xuất và Kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Sơn Long và HTX Nông nghiệp Sơn Trà, với hơn 42,5 nghìn kílôgam gừng nguyên liệu; sản lượng gừng loại I đạt hơn 34,6 nghìn kílôgam. Đồng thời, chế biến 2.965kg bột gừng khô. Từ sản phẩm bột gừng, dự án chế biến hai sản phẩm chính là cốm gừng - đông trùng hạ thảo và viên ngậm gừng. Nhãn hiệu “Gừng sẻ (gừng gió) Trà Bồng” được cấp giấy chứng nhận của Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN). UBND tỉnh chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao năm 2022 cho sản phẩm gừng sẻ Trà Bồng của HTX Nông nghiệp Sơn Trà. UBND quận 12, TP.Hồ Chí Minh cấp giấy chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao cấp quận năm 2024 cho sản phẩm chế biến “Cốm gừng tây trà đông trùng hạ thảo” của Công ty TNHH Hoàng Linh Biotech.

Cán bộ Viện Khoa học Kỹ thuật nông nghiệp Duyên hải Nam Trung Bộ Lê Đức Dũng cho biết, quá trình thực hiện dự án, chúng tôi đánh giá gừng sẻ là cây trồng bản địa thích nghi rất tốt với điều kiện sinh thái của các huyện miền núi tỉnh Quảng Ngãi. Giá trị dược liệu của cây gừng sẻ cao hơn so với giống gừng trồng tại các huyện đồng bằng của tỉnh; giá trị kinh tế của cây gừng sẻ cũng cao hơn các cây trồng khác. Vì vậy, trong thời gian tới, sau khi chuỗi liên kết giữa doanh nghiệp và các HTX của 2 huyện Sơn Tây và Trà Bồng được hình thành, sản phẩm gừng sẽ được tiêu thụ ổn định hơn.

Kết quả của dự án góp phần nâng cao nhận thức, năng lực trong tổ chức nhân giống và canh tác gừng sẻ bản địa theo hướng hữu cơ để thay thế các phương thức tổ chức và canh tác thuần lúa rẫy, mì, bắp có giá trị kinh tế thấp. Từ đó, dự án mở ra mô hình sinh kế mới, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số, thúc đẩy phát triển sản xuất hiệu quả và bền vững.

Bài, ảnh: PHƯƠNG DUNG

Nguồn Quảng Ngãi : https://baoquangngai.vn/san-xuat-tieu-thu-gung-se-theo-chuoi-gia-tri-53055.htm