Sáng 26/6 thi tốt nghiệp Chương trình mới: Thầy và trò đều hồi hộp với đề Ngữ văn

5 giờ trướcBài gốc

Năm 2025 là năm đầu tiên Kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông được tổ chức theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018, trong đó có môn Ngữ văn.

Đề thi môn Ngữ văn theo Chương trình mới có sự khác biệt so với Chương trình 2006 khiến cả thầy và trò đều hồi hộp chờ đợi trước thời khắc thi môn Ngữ văn vào sáng ngày 26/6.

Theo đó, đề thi Chương trình cũ sử dụng các tác phẩm văn học trong sách giáo khoa. Còn Chương trình mới, đề thi sử dụng ngữ liệu đọc hiểu và các tác phẩm văn học ngoài chương trình sách giáo khoa.

Cấu trúc đề thi môn Ngữ văn theo Chương trình mới có nhiều ưu điểm. Trước hết, học sinh không còn đoán đề, học tủ, học vẹt, sao chép văn mẫu. Để làm tốt bài thi, đòi hỏi thí sinh phải thực sự hiểu, phân tích và vận dụng kiến thức, kỹ năng để giải quyết vấn đề, từ đó thể hiện năng lực thực sự của mình.

Cùng với đó, thí sinh phải tự đọc hiểu, phân tích, đánh giá và đưa ra ý kiến cá nhân về một ngữ liệu mới. Điều này khuyến khích tư duy phản biện, logic và hình thành phong cách viết có cá tính, sáng tạo riêng thay vì rập khuôn.

Tiếp đến, đề thi có nhiều đổi mới về yêu cầu của từng phần, giúp phân hóa được các đối tượng thí sinh theo các mức yếu; trung bình; khá; giỏi, nhằm mục đích vừa xét công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông vừa xét tuyển vào các cơ sở giáo dục đại học.

Sau cùng, đề thi môn Ngữ văn Chương trình mới giúp giảm thiểu, triệt tiêu tình trạng lộ đề, trúng tủ. Nghĩa là ngữ liệu mới giúp đảm bảo tính bảo mật và công bằng cho kỳ thi, tránh tình trạng học sinh chỉ dựa vào việc đoán đề hoặc học thuộc lòng những bài đã được giáo viên luyện ôn luyện trên lớp, trong các lớp học thêm.

Tuy vậy, không ít giáo viên vẫn còn trăn trở trước cấu trúc của đề thi theo Chương trình mới. Bởi vì, phần Đọc hiểu (4 điểm), học sinh phải nắm vững nhiều thể loại: văn bản văn học (thơ; truyện; tiểu thuyết; kí gồm nhật kí, phóng sự, kí sự; kịch; văn bản nghị luận; văn bản thông tin.

Thí sinh phải nắm vững nhiều phạm vi lí thuyết có liên quan đến đặc trưng của từng thể loại thì mới có thể làm bài tốt. Cụ thể: truyện kể (ngôi kể, người kể chuyện,…); thơ trữ tình (thể thơ, chủ thể trữ tình, hình ảnh thơ,…); văn nghị luận (luận đề, luận điểm,…); văn bản thông tin (sa-pô, các phương tiện phi ngôn ngữ, dữ liệu sơ cấp/thứ cấp,…).

Cùng với đó, kiến thức tiếng Việt Chương trình Ngữ văn bậc trung học phổ thông cũng nhiều hơn, khó hơn so với Chương trình cũ. Trong đó, học sinh gặp không ít khó khăn khi phân tích tác dụng của một số biện pháp tu từ. Chưa kể, thuật ngữ không thống nhất về mặt tên gọi giữa hai bậc trung học cơ sở, trung học phổ thông cũng khiến giáo viên gặp rắc rồi khi dạy, và đương nhiên học sinh cũng gặp khó khăn theo.

Đáng nói, phần Viết, học sinh còn gặp rất nhiều khó khăn khi viết đoạn văn 200 chữ, bài văn 600 chữ nghị luận về một tác phẩm văn học hoàn toàn mới (chưa được học). Hầu hết học sinh rất khó phân tích, cảm nhận trọn vẹn (tương đối) một số nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm/đoạn thơ.

Điều này có một số lí do như các em không biết về tác giả và hoàn cảnh sáng tác (không được học văn học sử); thiếu hiểu biết về phong cách nghệ thuật tác giả; khó khăn trong việc giải mã ngôn ngữ và hình ảnh thơ (vần, nhịp, biện pháp tu từ),…

Đó cũng là lí do rất nhiều giáo viên và học sinh đều mong cấu trúc đề thi môn Ngữ văn Kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2025 tương tự đề thi tham khảo đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố vào ngày 16/2/2025.

Theo đó, câu nghị luận văn học yêu cầu viết đoạn văn khoảng 200 chữ; câu nghị luận xã hội viết bài văn khoảng 600 chữ. Yêu cầu này này phù hợp với học sinh vì đề tài nghị luận xã hội thường xoay quanh các vấn đề gần gũi với đời sống, các hiện tượng xã hội, đạo đức, lối sống, môi trường, giáo dục, hoặc những vấn đề thời sự.

Mặc dù vẫn cần sự lập luận chặt chẽ, ngôn ngữ trong nghị luận xã hội thường linh hoạt, gần gũi. Học sinh có thể thoải mái thể hiện quan điểm cá nhân, cảm xúc một cách trực tiếp mà không bị ràng buộc quá nhiều bởi các "quy tắc" phân tích văn chương. Các ví dụ minh họa có thể lấy từ thực tế, dễ dàng tìm thấy và đưa vào bài.

Cấu trúc bài nghị luận xã hội thường khá quen thuộc và dễ áp dụng (giải thích vấn đề, phân tích biểu hiện/nguyên nhân/hậu quả, nêu giải pháp/bài học, liên hệ bản thân). Các luận điểm có thể được sắp xếp theo logic dễ hiểu, trực tiếp.

Các sĩ tử tự tin, bình tĩnh, làm bài thật tốt môn Ngữ văn trong Kỳ thi Tốt nghiệp trung học phổ thông vào ngày mai, 26/6/2025!

Thí sinh hãy phát huy hết năng lực, kiến thức và sự sáng tạo của mình để đạt được kết quả cao nhất!

Phan Anh

Nguồn Công dân & Khuyến học : https://congdankhuyenhoc.vn/sang-26-6-thi-tot-nghiep-chuong-trinh-moi-thay-va-tro-deu-hoi-hop-voi-de-ngu-van-179250625154119787.htm