Người dân thôn Tịnh Mỹ thấp thỏm với nỗi lo sạt lở
Nỗi thấp thỏm của người dân
Từ cuối tháng 10 đến nay, sau nhiều đợt mưa lớn kéo dài cùng với việc các hồ Sông Lũy và Cà Giây xả lũ, đoạn sông Lũy chảy qua thôn Tịnh Mỹ liên tục oằn mình gánh nước. Dòng nước chảy xiết cuộn tràn bờ đã cuốn phăng lớp đất ven sông, “ăn” sâu vào đất liền, khiến hàng trăm hộ dân sống dọc con sông sống chung với nỗi lo sạt lở, xâm thực từng ngày.
Gia đình chị Nguyễn Thị Ngọc Cẩm vẫn chưa hết bàng hoàng. Căn nhà xây được gần 10 năm, trước đây cách bờ sông hơn 10 m, nay chỉ còn chênh vênh bên mép vực. Mỗi đợt mưa lũ, đồ đạc trong nhà phải gửi nhờ hàng xóm, đêm đến, không ai dám ngủ vì sợ sụp xuống sông bất cứ lúc nào. Cách nhà chị Cẩm không xa, gia đình anh Trần Quang Đạt cũng chung cảnh. Nước lũ tạo thành những hàm ếch sâu hoắm vào bờ. Người dân đã cố trồng cây rễ lớn để chống sạt nhưng dòng nước dữ vẫn bào mòn, chỉ còn lại những gốc cây trơ trọi.
Bà Đồng Thị Kim Minh, người đã sống gần nửa đời người bên sông Lũy cho biết, tình trạng sạt lở ở đây diễn ra quanh năm, mỗi mùa mưa, nước lũ lại ăn sâu vào bờ từ 2 - 4 m. “Trước đây, phía dưới có làm kè nhưng phía trên thì không. Nước lũ xoáy làm lở bờ, dân kiến nghị thì có chủ trương làm kè tiếp. Họ đã múc đất sâu gần 10 m để chuẩn bị, rồi để đó không làm. Nay nước lũ về xoáy mạnh, đất lở ầm ầm, chút nữa là nhà cô Cẩm trôi xuống sông”, bà Minh cho biết.
Hiện, xã Hồng Thái đã được đầu tư 650 m kè thuộc thôn Cảnh Diễn và Tịnh Mỹ bằng nguồn vốn tài trợ của Vương quốc Bỉ. Công trình phát huy hiệu quả rõ rệt. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 500 m bờ sông chưa được kè, mưa lũ đe dọa trực tiếp đến hơn 250 hộ dân với gần 1.600 nhân khẩu.
Nguy cơ tác động đến di sản Chăm quý giá
Không chỉ uy hiếp nhà cửa của người dân, sạt lở còn đe dọa trực tiếp Kho mở Hoàng tộc Chăm tại thôn Tịnh Mỹ - nơi lưu giữ hơn 100 hiện vật quý, trong đó có vương miện của Vua Pô Klong Mơ Nai và búi tóc của hoàng hậu. Đền Pô Klong Mơ Nai đã được công nhận Di tích lịch sử cấp quốc gia từ năm 1993, vì vậy nguy cơ bị xâm thực từ sạt lở khiến cộng đồng người Chăm vô cùng lo lắng.
Nhằm bảo đảm an toàn cho dân cư và bảo tồn di sản, trước đây, tỉnh Bình Thuận (cũ) đã giao Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư xây dựng kè sông Lũy bảo vệ thôn Tịnh Mỹ - Cảnh Diễn, dự kiến hoàn thành trong năm 2024. Tuy nhiên, đến nay, dự án vẫn chưa được triển khai.
Ông Phan Thanh Phương - Chủ tịch UBND xã Hồng Thái cho biết, ngày 24/9/2025, Sở Tài chính tỉnh đã có Công văn số 2630 về việc lấy ý kiến thẩm định chủ trương đầu tư dự án Kè bảo vệ bờ sông Lũy đoạn qua thôn Tịnh Mỹ, với quy mô khoảng 500 m kè.
Ông Phương nhấn mạnh: “Sạt lở sông Lũy là vấn đề người dân rất bức xúc vì không chỉ mất đất, mất hoa màu mà còn uy hiếp trực tiếp khu dân cư Tịnh Mỹ, đặc biệt, trong bối cảnh biến đổi khí hậu làm lũ về đột biến”. Ban Quản lý Dự án Nông nghiệp tỉnh cũng đã trình báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, với tổng mức kinh phí dự kiến hơn 36 tỷ đồng từ ngân sách tỉnh giai đoạn 2021 - 2025, chuyển tiếp sang kế hoạch trung hạn 2026 - 2030.
Trước những tín hiệu tích cực từ các cơ quan chức năng, hàng trăm hộ đồng bào Chăm tại thôn Tịnh Mỹ rất vui mừng, kỳ vọng dự án sớm được triển khai. Không chỉ để người dân được an cư, mà còn để Kho mở Hoàng tộc Chăm trở thành điểm đến đặc sắc, có thể thu hút hàng ngàn du khách mỗi năm.
Trâm Anh .