Sáu điểm nhấn từ kỳ họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc

5 giờ trướcBài gốc

Kỳ họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc năm nay diễn ra trong một bối cảnh đặc biệt: Kỳ họp đầu tiên từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump trở lại Nhà Trắng và tham dự sự kiện ngoại giao đa phương lớn nhất hành tinh. Diễn đàn vốn được coi là “ngôi nhà chung” của các quốc gia một lần nữa trở thành tâm điểm chú ý, không chỉ bởi các vấn đề toàn cầu, mà còn bởi cách thức Washington sử dụng vị thế của mình trong quan hệ quốc tế.

Ngay trong bài phát biểu sau phiên khai mạc kỳ họp, Tổng thống Donald Trump đã công khai chỉ trích Liên Hợp Quốc là “kém hiệu quả”, đồng thời nhấn mạnh ông đã chấm dứt nhiều cuộc xung đột mà “không hề nhận được một cú điện thoại hỗ trợ nào từ Liên Hợp Quốc”. Thông điệp ấy phản ánh rõ quan điểm hoài nghi của Mỹ về vai trò của tổ chức quốc tế này.

Trên thực tế, những nỗ lực của Liên Hợp Quốc trong tuần lễ thảo luận cấp cao dường như chưa mang lại đột phá đáng kể. Các sáng kiến liên quan đến Nga, Israel và Iran đều chưa tạo được dấu ấn. Tuy nhiên, hội nghị cũng để lại một số điểm nhấn đáng chú ý, phản ánh mối quan hệ phức tạp giữa Mỹ, Liên Hợp Quốc và các quốc gia thành viên.

Dù không đưa ra các nghị quyết đột phá, kỳ họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vẫn thu hút sự quan tâm bởi những va chạm ngoại giao và thông điệp trái chiều giữa các quốc gia. Nguồn: Getty Images

Sự đối đầu “có chừng mực” với Mỹ

Một trong những đặc điểm nổi bật của kỳ họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc năm nay là thái độ của các quốc gia đối với Washington. Khác với một số diễn đàn gần đây, tại New York, các nhà lãnh đạo không thể hiện sự nhún nhường quá mức trước Tổng thống Trump. Trước thềm hội nghị, nhiều đồng minh quan trọng của Mỹ, trong đó có Pháp, Canada và Anh, đã chính thức công nhận Nhà nước Palestine, bất chấp cảnh báo từ phía Mỹ.

Trong các bài phát biểu, nhiều nguyên thủ Mỹ Latinh cũng thẳng thắn chỉ trích chính sách của Mỹ. Họ phản đối việc Washington đánh chìm các tàu bị cáo buộc buôn ma túy ngoài khơi Venezuela, chỉ trích các hành động nhằm vào Brazil liên quan đến cựu Tổng thống Jair Bolsonaro, và bày tỏ lo ngại trước kế hoạch cắt giảm viện trợ nước ngoài quy mô lớn.

Tuy nhiên, các chỉ trích được điều chỉnh ở mức vừa phải, không dẫn đến xung đột trực diện với Mỹ.

Ở chiều ngược lại, ông Trump vẫn nhận được sự ủng hộ từ một số lãnh đạo cần tranh thủ quan hệ với Mỹ. Tổng thống Argentina Javier Milei kỳ vọng vào một gói cứu trợ kinh tế từ Bộ Tài chính Mỹ, Thủ tướng Pakistan Muhammad Shehbaz Sharif tìm cách cải thiện quan hệ với Washington, còn Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đánh giá cao lập trường của Mỹ trong việc kiềm chế Iran và ủng hộ quân sự cho Tel Aviv.

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres lựa chọn cách tiếp cận dung hòa. Trong cuộc gặp với Tổng thống Trump, ông thừa nhận Mỹ đã đóng vai trò trung tâm trong việc thúc đẩy một số thỏa thuận ngừng bắn và hòa bình ở Đông Nam Á cũng như Nam Caucasus, đồng thời nhấn mạnh “Liên Hợp Quốc sẵn sàng hợp tác với Washington để hướng tới một nền hòa bình công bằng”.

Sự cố kỹ thuật thành tâm điểm ngoài dự kiến

Thông thường, các thông điệp chính trị hoặc thỏa thuận quan trọng mới là tâm điểm chú ý, nhưng tại kỳ họp lần này, những sự cố kỹ thuật lại làm nóng dư luận. Thang cuốn chở Tổng thống Donald Trump và Phu nhân bất ngờ dừng lại, trong khi máy nhắc chữ trong bài phát biểu của ông cũng gặp trục trặc.

Tổng thống Trump đã tận dụng tình huống này để công khai chỉ trích Liên Hợp Quốc: “Đây là hai thứ tôi nhận được từ Liên Hợp Quốc: một cái thang cuốn hỏng và một máy nhắc chữ hỏng”. Thậm chí, chính quyền Mỹ còn cáo buộc có sự phá hoại nhằm làm mất thể diện Tổng thống.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc Nguồn: The New York Times

Phía Liên Hợp Quốc giải thích rằng sự cố thang cuốn xuất phát từ việc một nhân viên quay phim của Nhà Trắng vô tình kích hoạt hệ thống an toàn. Dẫu vậy, hình ảnh Tổng thống Mỹ mắc kẹt trên thang cuốn đã lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội và trở thành đề tài cho các nội dung châm biếm. Vụ việc một lần nữa cho thấy thách thức mà Liên Hợp Quốc phải đối mặt trong việc bảo vệ uy tín và hình ảnh trước công chúng toàn cầu.

Lập trường chưa rõ ràng về Ukraine

Cuộc xung đột tại Ukraine tiếp tục là chủ đề quan trọng tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Việc Tổng thống Donald Trump bất ngờ nhấn mạnh Ukraine có thể giành lại toàn bộ lãnh thổ đã tạo ra hy vọng mới cho Kiev và các đồng minh, bởi trong nhiều tháng qua Washington chủ yếu tập trung vào các nhượng bộ hòa bình. Tuy nhiên, lo ngại cũng nhanh chóng xuất hiện rằng Mỹ sẽ để gánh nặng chính trong việc giải quyết xung đột dồn lên vai châu Âu.

Về phần mình, Nga vẫn giữ lập trường cứng rắn. Ngoại trưởng Sergey Lavrov tuyên bố “sẵn sàng đàm phán” nhưng không đưa ra dấu hiệu nào về việc nới lỏng các điều kiện vốn bị Kiev và phương Tây coi là “lằn ranh đỏ”. Thậm chí, trong một cuộc họp G20 bên lề, ông còn cáo buộc Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã “tuyên chiến thực sự” với Moscow.

Sự vắng mặt gây chú ý

Một điểm khác biệt trong kỳ họp năm nay là việc Mỹ từ chối cấp thị thực cho một số phái đoàn. Toàn bộ đại diện của Chính quyền Palestine bị cấm nhập cảnh, buộc Tổng thống Mahmoud Abbas phải phát biểu qua video. Một số quan chức Iran và Brazil cũng gặp tình cảnh tương tự, dù lãnh đạo cấp cao hai nước này vẫn có mặt. Động thái này được xem như nỗ lực nhằm ngăn chặn những tiếng nói chỉ trích Washington, đồng thời thể hiện cách Mỹ sử dụng vị thế nước chủ nhà để tác động đến hoạt động của Liên Hợp Quốc.

Dù vậy, tại một số quốc gia như Gambia, việc quan chức không được dự họp lại được công chúng hoan nghênh, với lý do tránh được “các chuyến đi nghỉ dưỡng bằng tiền thuế”.

Một số tiến triển tích cực

Dù bức tranh tổng thể còn nhiều gam màu xám, vẫn có những bước tiến đáng chú ý đạt được tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Mỹ đã thúc đẩy đề xuất tăng cường phái bộ quốc tế hỗ trợ lực lượng cảnh sát Haiti trong nỗ lực chống lại các băng nhóm vũ trang. Đây được coi là minh chứng cho việc Washington sẵn sàng đầu tư nguồn lực vào một số hồ sơ cụ thể.

Ngoài ra, Tổng thống Trump cũng đưa ra đề xuất về giai đoạn hậu xung đột tại Gaza trong cuộc gặp với các lãnh đạo Trung Đông. Đề xuất này được Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đánh giá là “hữu ích”, dù chưa có giải pháp cụ thể để phá vỡ thế bế tắc hiện tại.

Cải tổ Liên Hợp Quốc chưa có tiến triển

Vấn đề cải cách Liên Hợp Quốc là chủ đề được nhiều kỳ vọng nhưng năm nay gần như vắng bóng trong các cuộc thảo luận. Tổng Thư ký Guterres thừa nhận tổ chức đang đối mặt với “căng thẳng địa chính trị leo thang, bất định thường trực và áp lực tài chính ngày một nặng nề”, trong khi chi tiêu toàn cầu cho vũ khí vượt xa nguồn lực dành cho hòa bình.

Tuy vậy, thực tế cho thấy việc thúc đẩy cải cách Liên Hợp Quốc còn gặp nhiều trở ngại. Mỹ, với tư cách là nước chủ nhà và là nhà tài trợ lớn nhất, tiếp tục nắm giữ ảnh hưởng áp đảo. Nhiều ý kiến cho rằng khó có thể kỳ vọng vào cải tổ khi chính những nước thành viên thường trực, đặc biệt là các cường quốc, không sẵn sàng thay đổi.

Một bức tranh đa tầng và nhiều nghịch lý

Kỳ họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc năm nay phản ánh rõ ràng những thách thức của tổ chức quốc tế này: sự hoài nghi về vai trò, sức ép từ các cường quốc, những hạn chế trong cơ chế cải cách, cùng khó khăn trong việc tạo ra đồng thuận toàn cầu. Sự trở lại của Tổng thống Donald Trump khiến những vấn đề ấy thêm nổi bật, khi ông vừa là người chỉ trích gay gắt, vừa là nhân tố buộc nhiều quốc gia phải tính toán.

Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược và xung đột gia tăng, Liên Hợp Quốc tiếp tục đứng trước câu hỏi cốt lõi: làm thế nào để khẳng định giá trị và duy trì vai trò trung tâm? Kỳ họp năm nay, với cả những tranh luận căng thẳng lẫn các khoảnh khắc ngoài dự kiến, càng cho thấy rằng Liên Hợp Quốc vẫn là diễn đàn không thể thiếu, nhưng con đường cải cách chắc chắn còn nhiều gian nan.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/sau-diem-nhan-tu-ky-hop-dai-hoi-dong-lien-hop-quoc-10388474.html