Sầu riêng 'hết vỏ' với mô hình tuần hoàn của sinh viên

4 giờ trướcBài gốc

Tái sinh từ phụ phẩm nông nghiệp

Theo thống kê của Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trước đây), diện tích trồng sầu riêng tại Việt Nam đã tăng hơn 4 lần trong gần một thập kỷ qua, từ khoảng 32.000 ha vào năm 2015 lên hơn 150.000 ha vào năm 2023. Bài toán xử lý rác thải nông nghiệp đặc biệt là vỏ sầu riêng trở nên nhức nhối.

Mỗi mùa thu hoạch, vườn sầu riêng của gia đình Trúc Vy lại chất đầy vỏ thải. Trung bình, vỏ sầu riêng mất tới một năm để phân hủy hoàn toàn, nếu để lâu sẽ bốc mùi nồng nặc. Không chỉ vậy, việc xử lý loại rác thải nông nghiệp này cũng khiến người trồng “đau đầu” vì chi phí: Khoảng 800.000 đồng/tấn, chưa kể công thu gom, vận chuyển.

Tùy vào quy mô, mỗi vườn có thể tốn từ vài trăm triệu đến vài tỷ đồng mỗi năm chỉ để “lo đầu ra” cho phần bỏ đi. Trong khi đó, những giải pháp xử lý phổ biến như chôn lấp hoặc đổ xuống sông không chỉ kém hiệu quả mà còn làm giảm chất lượng đất, gây hại lâu dài cho môi trường.

Hàng tấn vỏ sầu riêng tạo nên áp lực xử lý rác thải nông nghiệp sau mỗi vụ mùa. (Ảnh NVCC)

Đứng trước “nỗi đau” kéo dài nhiều năm của người nông dân, Trúc Vy nhận ra vấn đề lớn nhất nằm ở thời gian phân hủy quá lâu của vỏ sầu riêng. Từ đó, ý tưởng về mô hình nông nghiệp tuần hoàn được nung nấu. Dự án "Green Choice" ra đời, với Trúc Vy là trưởng dự án, cùng ThS Trần Thành (Viện Nghiên cứu và Phát triển Sinh học Nông nghiệp Tiên tiến) là giảng viên hướng dẫn.

Toàn bộ quả sầu riêng đều được tận dụng trong một chu trình khép kín: Phần cơm được sấy thăng hoa làm snack, vụn nhỏ dùng làm bột thực phẩm, còn phần vỏ được biến thành giá thể hữu cơ nhờ chế phẩm vi sinh Duriobio (tạm dịch: chế phẩm vi sinh đặc hiệu cho vỏ sầu riêng). Nhờ chế phẩm này, thời gian phân hủy vỏ sầu riêng giảm từ một năm xuống còn khoảng một tháng, giúp tiết kiệm chi phí và hạn chế ô nhiễm.

“Chúng mình không bỏ đi bất kỳ phần nào của quả sầu riêng. Từ cơm, vỏ cho đến cả những vụn nhỏ đều được đưa trở lại vào vòng tuần hoàn, bón lại cho chính cây sầu riêng”, Vy chia sẻ.

Trúc Vy trình bày dự án "Green Choice" tại GITEX Asia 2025. (Ảnh NVCC)

Gõ cửa thị trường xanh

Theo Trúc Vy, giai đoạn khó nhất khi phát triển "Green Choice" chính là hoàn thiện sản phẩm, tìm ra công thức tối ưu để vừa hiệu quả thực tế, vừa đủ thuyết phục để thương mại hóa.

Với sản phẩm giá thể hữu cơ từ vỏ sầu riêng, nhóm đã thử nghiệm nhiều công thức khác nhau trên từng cây trồng cụ thể, quan sát hiệu quả rồi điều chỉnh liên tục. Quá trình này được thực hiện trước tiên tại vườn nhà Vy ở Bến Tre, với sự hỗ trợ và đánh giá từ ba của Vy - nông dân giàu kinh nghiệm. Sau đó, sản phẩm tiếp tục được kiểm nghiệm tại nhiều vườn khác và một số doanh nghiệp.

"Green Choice" nhận giải Nhì cho cuộc thi "Sáng tạo xanh trong sinh viên 2025". (Ảnh NVCC)

Sau hàng loạt thử nghiệm, Green Choice bắt đầu nhận được phản hồi tích cực từ người dùng thực tế. Một số sở, ngành và doanh nghiệp đã phối hợp để chuyển giao công nghệ đến các hộ trồng trọt điển hình. Dự án hiện đã có sản phẩm mẫu và đang thử nghiệm thương mại ở quy mô nhỏ.

Tuy nhiên, Vy cho biết, nhóm vẫn đang trong giai đoạn hoàn thiện về mặt pháp lý và sở hữu trí tuệ, trước khi chính thức gọi vốn. “Chỉ khi thực sự hiểu rõ sản phẩm và thị trường, nhóm mới sẵn sàng mở rộng”, Vy nói.

Song song đó, "Green Choice" tích cực tham gia các cuộc thi để tiếp nhận góp ý chuyên môn. Dự án đã giành giải Nhì tại cuộc thi "Sáng tạo xanh trong sinh viên 2025" và lọt Top 20 GITEX Asia tại Singapore - sự kiện công nghệ quy tụ nhiều startup hàng đầu châu Á.

Nguồn SVVN : https://svvn.tienphong.vn/sau-rieng-het-vo-voi-mo-hinh-tuan-hoan-cua-sinh-vien-post1766626.tpo