Siết chặt kiểm soát khí thải, hàng triệu xe máy cũ có nguy cơ bị thải bỏ

7 giờ trướcBài gốc

Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) đang xây dựng dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe mô tô, xe gắn máy lưu hành ở Việt Nam. Mục tiêu của lộ trình này là kiểm soát và giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí do khí thải từ xe máy gây ra, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và cải thiện chất lượng môi trường sống.

Kiểm tra khí thải xe máy. Ảnh: Hoàng Hiệp

Những đời xe máy nào sẽ phải kiểm định khí thải theo dự thảo quy định mới?

Theo đó, lộ trình kiểm định khí thải sẽ thí điểm tại Hà Nội và TPHCM, sau đó nhân rộng ra toàn quốc. Phương tiện sẽ được phân loại theo năm sản xuất để áp dụng các mức khí thải khác nhau.

Thời điểm bắt đầu thực hiện kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành áp dụng từ 1/1/2027 ở 2 thành phố trực thuộc Trung ương là Hà Nội và TPHCM; từ 1/1/2028 áp dụng trên địa bàn 4 thành phố trực thuộc Trung ương còn lại, gồm thành phố Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế; từ 1/1/2030 áp dụng trên địa bàn các địa phương còn lại. Tùy theo tình hình thực tế, các tỉnh, thành phố này có thể quy định áp dụng thời hạn sớm hơn.

Dự thảo cũng chia ra lộ trình cụ thể đối với mô tô và xe máy theo năm sản xuất. Cụ thể, đối với xe mô tô (dung tích động cơ từ 50cm3 trở lên):

- Xe mô tô sản xuất trước năm 2008, áp dụng mức 1 - Giới hạn lớn nhất cho phép của khí thải quy định tại Quy chuẩn kỹ thuật môi trường quốc gia về khí thải xe mô tô, xe gắn máy lưu hành ở Việt Nam;

- Xe mô tô sản xuất từ năm 2008 đến năm 2016, áp dụng mức 2;

- Xe mô tô sản xuất từ năm 2017 đến 30/6/2026, áp dụng mức 3;

- Xe mô tô sản xuất sau ngày 1/7/2026, áp dụng mức 4.

Các mức giới hạn lớn nhất cho phép của khí thải quy định tại Quy chuẩn kỹ thuật môi trường quốc gia về khí thải xe mô tô, xe gắn máy lưu hành ở Việt Nam. Nguồn số liệu: Bộ NN&MT

Đối với xe gắn máy (dung tích động cơ dưới 50cm3), quy định cụ thể như sau:

- Xe gắn máy sản xuất trước năm 2016, áp dụng mức 1 - Giới hạn lớn nhất cho phép của khí thải quy định tại Quy chuẩn kỹ thuật môi trường quốc gia về khí thải xe mô tô, xe gắn máy lưu hành ở Việt Nam.

- Xe gắn máy sản xuất từ năm 2017 đến ngày 30/6/2027, áp dụng mức 2;

- Xe gắn máy sản xuất từ ngày 1/7/2027, áp dụng mức 4.

Đồng thời, xe mô tô, xe gắn máy lưu hành trên địa bàn Hà Nội và TPHCM phải đáp ứng quy định về khí thải mức 2 trở lên, từ ngày 1/1/2032. Xe mô tô, xe gắn máy lưu hành vào “vùng phát thải thấp” của TP Hà Nội theo quy định của Luật Thủ đô phải đáp ứng quy định về khí thải theo Nghị quyết của Hội đồng nhân dân.

Hàng triệu chiếc xe máy cũ có thể bị thải bỏ

Theo dự thảo nói trên, mô tô, xe gắn máy đang lưu hành ở Việt Nam chủ yếu sẽ phải đáp ứng mức 1 và mức 2 theo TCVN 6438:2018. Thực tế hiện nay, nước ta mới chỉ có quy định loại bỏ xe tự chế, niên hạn sử dụng đối với ô tô, chưa có cơ chế loại bỏ dần các xe mô tô, xe máy cũ nát, lạc hậu có mức phát thải cao, dẫn đến tình trạng xe cũ vẫn tiếp tục lưu hành, gây ô nhiễm nặng nề hơn.

Các chuyên gia đánh giá, lộ trình thực hiện tiêu chuẩn này là khá hợp lý khi có những bước thực hiện khác nhau. Đồng thời, tiêu chuẩn tại Việt Nam sau khi thực hiện theo dự kiến bắt đầu vào năm 2027 vẫn thấp hơn đáng kể so với tiêu chuẩn áp dụng ở các nước trong khu vực và quốc tế. Đây là bước đệm cần thiết để chúng ta kiểm soát đối với loại phương tiện rất phổ biến này.

Số liệu thống kê từ Cục Đăng kiểm Việt Nam cho thấy, cả nước hiện có trên 75 triệu mô tô, xe gắn máy đang lưu hành. Riêng Hà Nội có trên 7 triệu xe, TPHCM có trên 10 triệu xe, trong đó có khoảng 70% xe máy đã sử dụng quá 10 năm - đối tượng phát thải chính gây ô nhiễm mà dự thảo hướng đến.

Như vậy, khi áp dụng kiểm định khí thải đối với mô tô, xe máy, không tránh khỏi sự ảnh hưởng đến hàng triệu phương tiện cũng như những người sở hữu chúng.

Hàng triệu chiếc xe máy cũ có thể bị thải bỏ vì không đạt tiêu chuẩn về khí thải. Ảnh: Hoàng Hiệp

Theo đánh giá của các chuyên gia, nếu áp dụng kiểm định khí thải bắt buộc, sẽ có khoảng 50 triệu xe máy trên toàn quốc phải qua các bước kiểm định, đánh giá định kỳ; trong số này, sẽ có cả triệu xe máy cũ buộc phải chấm dứt vòng đời vì không đạt tiêu chuẩn khí thải. Điều này có thể gây ra một số xáo trộn cũng như làn sóng đổi xe quy mô lớn chưa từng có.

"Đằng sau mục tiêu môi trường là nỗi lo canh cánh của người dân, nhất là người lao động thu nhập thấp – những người đang sử dụng xe máy cũ để mưu sinh hằng ngày. Với mức thu nhập không cao, việc phải sửa chữa, cải tiến hoặc thay xe mới để đạt chuẩn khí thải ít nhiều tạo ra gánh nặng", một chuyên gia nhận định.

Do vậy, dưới góc độ tác động xã hội, các chuyên gia cho rằng, việc chuyển đổi phương tiện cũ sang mới rất cần sự vào cuộc từ Chính phủ, các địa phương và chính các doanh nghiệp sản xuất xe máy, đặc biệt là các dòng xe điện.

Trong đó, doanh nghiệp cần đồng hành, đưa ra chính sách hỗ trợ về giá, hoặc thu cũ đổi mới,... nhằm tạo điều kiện thuận lợi để người đang sử dụng xe cũ dễ dàng hơn trong việc chuyển đổi sang các dòng xe thân thiện với môi trường hơn.

Bạn có góc nhìn nào về nội dung trên? Hãy gửi ý kiến dưới phần bình luận của bài viết hoặc gửi về Báo VietNamNet theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Hoàng Hiệp

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/siet-chat-kiem-soat-khi-thai-hang-trieu-xe-may-cu-co-nguy-co-bi-thai-bo-2401681.html