Siết quy định viên chức được góp vốn, quản lý, điều hành doanh nghiệp để phòng chống tham nhũng

3 giờ trướcBài gốc

Bà Nguyễn Thị Việt Nga phát biểu (Ảnh: Quang Vinh)

Theo Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Phòng), tại Điều 21 dự thảo Luật bổ sung thêm đối tượng ký kết hợp đồng lao động và hợp đồng làm việc. So với Luật Viên chức hiện hành, dự thảo lần này đã mở rộng đối tượng ký kết hợp đồng, cho phép đơn vị sự nghiệp công lập ký kết với chuyên gia, nhà khoa học, người có kinh nghiệm, người nước ngoài để thực hiện nhiệm vụ quản lý, chuyên môn, hỗ trợ. Quy định này là phù hợp với yêu cầu thực tiễn, nhằm tăng tính linh hoạt, thu hút nhân lực chất lượng cao từ khu vực tư nhân và quốc tế vào khu vực công. Tuy nhiên, nhóm đối tượng này không phải là viên chức, do đó, phạm vi điều chỉnh và tên gọi của dự thảo luật là “Luật Viên chức” chưa bao trùm được nhóm đối tượng này. Vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc cho phù hợp.

Bà Nguyễn Thị Việt Nga phát biểu (Ảnh: Quang Vinh)

Về quyền của viên chức về ký hợp đồng thực hiện hoạt động nghề nghiệp và hoạt động kinh doanh, dẫn chứng: Tại điểm b khoản 1 Điều 13 cho phép viên chức được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, bệnh viện, cơ sở giáo dục, tổ chức nghiên cứu khoa học ngoài công lập, trừ trường hợp pháp luật về phòng, chống tham nhũng hoặc pháp luật chuyên ngành có quy định khác.

Bà Nga đánh giá đây là quy định mở đối với viên chức, tạo cơ hội cho viên chức khai thác và phát huy năng lực, khuyến khích sử dụng năng lực của mỗi cá nhân để đóng góp cho xã hội, tận dụng chất xám và trình độ chuyên môn của đội ngũ viên chức trong khu vực tư nhân. Tuy nhiên, song song với việc mở rộng quyền này cần siết chặt các quy định về cơ chế kiểm soát, phòng chống tham nhũng.

“Bởi vì, quy định này có thể tiềm ẩn một số nguy cơ như sự xung đột lợi ích giữa vị trí công tác trong khu vực công và khu vực tư. Đặc biệt khi viên chức là người giữ chức vụ quản lý của cả 2 đơn vị trong và ngoài công lập hoạt động cùng một lĩnh vực dẫn tới sự lợi dụng chức vụ trong khu vực công để trục lợi cho đơn vị mình quản lý ở khu vực tư. Vì vậy, cần có quy định không cho phép viên chức quản lý tham gia quản lý, điều hành các cơ sở kinh doanh, hoạt động tư nhân thuộc cùng lĩnh vực đang công tác. Quy định cơ chế kê khai, minh bạch, giám sát và giải trình hoạt động góp vốn, tham gia quản lý của viên chức tại khu vực tư. Đặc biệt là đối với viên chức quản lý.

Liên quan đến các trường hợp không được đăng ký dự tuyển viên chức theo quy định của pháp luật về hoạt động nghề nghiệp, bà Nga nêu rằng tại khoản 3 Điều 19 dự thảo Luật quy định về những người không được đăng ký dự tuyển viên chức. Trong đó, điểm c quy định những người không được đăng ký tuyển dụng viên chức là những người “thuộc một trong các trường hợp không được đăng ký dự tuyển viên chức theo quy định của pháp luật về hoạt động nghề nghiệp”. Hiện nay, chưa có quy định cụ thể về các trường hợp này. Vì vậy, đề nghị bổ sung quy định giao Chính phủ quy định chi tiết các trường hợp không được đăng ký dự tuyển viên chức theo quy định của pháp luật về hoạt động nghề nghiệp hoặc làm rõ trong dự thảo.

Đáng chú ý, về hợp đồng làm việc đối với viên chức, cho rằng tại khoản 1 Điều 20 dự thảo quy định: “Hợp đồng làm việc là sự thỏa thuận bằng văn bản giữa viên chức hoặc người được tuyển dụng vào làm viên chức với người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập về vị trí việc làm, tiền lương, chế độ đãi ngộ, điều kiện làm việc, quyền, nghĩa vụ và các nội dung khác liên quan.”

Tuy nhiên, bà Nga nhìn nhận việc quy định hợp đồng làm việc là sự thỏa thuận là chưa phù hợp. “Hợp đồng làm việc của viên chức không giống như các hợp đồng lao động thông thường. Đó là hợp đồng nhưng có tính chất hành chính, mà trong đó, một bên ký hợp đồng là nhân danh Nhà nước, bên còn lại ký hợp đồng trên sự tuân thủ các tiêu chuẩn, điều kiện, mức lương, chế độ, vị trí việc làm theo quy định riêng của Nhà nước. Thực tế cho thấy, trong quá trình tuyển dụng viên chức, gần như không có yếu tố thương lượng, thỏa thuận bình đẳng như trong quan hệ lao động thông thường, mà chỉ có chấp nhận hay không chấp nhận các điều kiện, yêu cầu sẵn có đối với từng vị trí được tuyển dụng, nếu không chấp nhận, người đó sẽ không được tuyển dụng; các nội dung của hợp đồng làm việc gần như quy định cứng, việc thỏa thuận để thay đổi hợp đồng hầu như không thể. Do đó, nói “sự thỏa thuận” trong hợp đồng làm việc của viên chức là không đúng bản chất, dễ gây hiểu nhầm và làm mất đi tính đặc thù trong hợp đồng làm việc của khu vực sự nghiệp công”, bà Nga nói và đề nghị không quy định “hợp đồng làm việc là sự thỏa thuận” như trong dự thảo Luật.

Đại biểu Cao Thị Xuân (Đoàn Thanh Hóa) cũng cho rằng, tại Điều 13 dự thảo Luật quy định về việc viên chức được quyền ký hợp đồng thực hiện hoạt động nghề nghiệp và hoạt động kinh doanh. Đây là những quy định nhằm tận dụng năng lực, kinh nghiệm chuyên môn trong hoạt động nghề nghiệp của viên chức để đóng góp cho xã hội, đặc biệt là các công việc đòi hỏi chuyên môn cao trong lĩnh vực y tế, giáo dục, đồng thời, tăng thu nhập chính đáng cho viên chức.

Bà Cao Thị Xuân phát biểu (Ảnh: Quang Vinh)

Tuy nhiên, theo bà Xuân, nếu so sánh với luật hiện hành cho thấy, dự thảo Luật đã mở rộng quyền, cụ thể hơn các quyền nhưng có vẻ lại thiếu đi sự chặt chẽ trong việc bảo đảm nguyên tắc là phải hoàn thành mọi nhiệm vụ, trách nhiệm của một viên chức Nhà nước trước khi tham gia các công việc bên ngoài. Nói cách khác nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ thì có thể dẫn đến hệ lụy đó là nhiệm vụ chính lại trở thành phụ, chất lượng dịch vụ công cơ bản thiết yếu không được bảo đảm.

Từ đó, bà Xuân đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát kỹ lưỡng để bổ sung các quy định nhằm tránh được các rủi ro. Và nên chăng nếu cần thiết thì giao Chính phủ quy định chi tiết để có thể có thêm thời gian tính toán cho các biện pháp được xây dựng bảo đảm tính khả thi, hiệu lực, hiệu quả trong quản lý đội ngũ viên chức.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn TP. Hồ Chí Minh) đề nghị, quy định thời hạn ít nhất 24 tháng sau khi thôi chức vụ quản lý mới được tham gia điều hành tổ chức tư nhân cùng lĩnh vực. Việc này giúp bảo đảm minh bạch, tránh chuyển hóa lợi ích từ khu vực công sang khu vực tư.

Việt Thắng - Trung Hiếu

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/siet-quy-dinh-vien-chuc-duoc-gop-von-quan-ly-dieu-hanh-doanh-nghiep-de-phong-chong-tham-nhung.html