Siêu nhà tù khét tiếng nhất châu Mỹ trở lại tâm điểm thế giới

6 giờ trướcBài gốc

Tổng thống El Salvador Nayib Bukele đã đề nghị giúp giam giữ các tù nhân đã bị kết án từ Mỹ, bao gồm cả những công dân Mỹ. Dẫu vậy, câu hỏi về tính khả thi và phương án thực hiện cho đề xuất này vẫn còn bỏ ngỏ.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, người đã hội kiến Tổng thống Bukele, ngày 4/2 (giờ địa phương) nói rằng chính quyền Tổng thống Donald Trump sẽ cần nghiên cứu đề xuất giam giữ hộ tù nhân có kèm phí từ phía El Salvador.

"Dẫu sao đó vẫn là một đề nghị rất hào phóng", ông Rubio nói.

Thỏa thuận "vô tiền khoáng hậu"

Ngoại trưởng Rubio thừa nhận ông không rõ việc gửi tù nhân bị kết án ra nước ngoài, bao gồm cả công dân Mỹ, liệu có hợp pháp hay không.

Đề xuất nói trên đã thu hút sự chú ý vào hệ thống nhà tù mà Tổng thống Bukele sử dụng trong những năm gần đây để làm tê liệt các băng đảng từng hoành hành ở El Salvador. Các nhà tù này dường như đã gắn liền với danh tiếng và sức mạnh của Tổng thống Bukele, theo New York Times.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng kế hoạch chuyển tù nhân từ Mỹ sang El Salvador giam giữ nhiều khả năng sẽ không được tòa án chấp thuận, đặc biệt là khi liên quan đến công dân Mỹ.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio (trái) có cuộc gặp với Tổng thống El Salvador Nayib Bukele trong khuôn khổ chuyến công du Trung Mỹ. Ảnh: New York Times.

Bất chấp việc kế hoạch của ông Bukele có được hiện thực hóa hay không, đề xuất này được cho là đã phản ánh tầm nhìn chung của cả hai chính phủ về cách tiếp cận cứng rắn đối với các đối tượng vi phạm pháp luật.

"Thông báo này là một nước đi thành công về mặt truyền thông", Gustavo Flores-Macías, giáo sư về chính phủ và chính sách công tại Đại học Cornell, nhận định.

Theo giáo sư Flores-Macías, đề xuất nói trên giúp ông Bukele thể hiện sự ủng hộ đối với chính quyền Tổng thống Trump, "vốn đang nỗ lực chặn đứng dòng người di cư bằng cách tăng hình phạt đối với các trường hợp bị bắt giữ".

Đề xuất của Tổng thống Bukele cũng khiến nhiều tổ chức nhân quyền tại Mỹ quan ngại vì hệ thống nhà thù El Salvador tuy giúp trấn áp các băng nhóm tội phạm song bị cáo buộc vi phạm quyền con người, theo New York Times.

Tại phiên điều trần trước Ủy ban Nhân quyền Liên Mỹ vào tháng 7/2024, Alexandra Hill Tinoco, Ngoại trưởng El Salvador, cho biết nước này đang "đáp ứng mọi tiêu chuẩn quốc tế" đối với tù nhân và nói thêm rằng các báo cáo về vi phạm nhân quyền là "những lời buộc tội vô căn cứ và xa rời thực tế".

Hệ thống nhà tù khét tiếng

El Salvador từng được biết đến là một trong những quốc gia nguy hiểm và có tỷ lệ giết người cao nhất thế giới. Tuy nhiên, vào năm 2022, Tổng thống Bukele ban bố tình trạng khẩn cấp để trấn áp các băng đảng. Hơn 25.000 người đã bị bắt giam trong tuần đầu tiên của chiến dịch.

Gần 3 năm trôi qua, tổng thống El Salvador vẫn chưa dỡ bỏ tình trạng khẩn cấp trên khắp đất nước.

El Salvador nhanh chóng chuyển mình khi tỷ lệ giết người giảm mạnh. Các khoản phí "bảo kê" mà nhiều băng đảng đòi hỏi từ giới doanh nghiệp cũng đi xuống.

Để thị phạm cách tiếp cận không khoan nhượng đối với giới tội phạm, chính quyền El Salvador thường xuyên đăng tải những bức ảnh các tù nhân cạo trọc và cởi trần với hai tay đưa lên đầu.

Tổng thống Bukele giành được sự ca ngợi từ giới lãnh đạo trong khu vực thông qua chiến dịch trấn áp băng đảng của ông. Vào tháng 11/2024, tổng thống 43 tuổi có tỷ lệ ủng hộ từ người dân El Salvador chạm ngưỡng 91%, thuộc hàng cao nhất trong số các nhà lãnh đạo thế giới.

Một số thành viên băng đảng bị giam giữ trong hệ thống nhà tù CECOT. Ảnh: New York Times.

Hệ thống nhà tù mà ông Bukele sử dụng không phải là các trại giam thông thường. Trung tâm Giam giữ Khủng bố, gọi tắt là CECOT, là một trung tâm giam giữ đồ sộ được mở vào năm 2023, nằm cách thủ đô San Salvador khoảng một giờ lái xe. Cơ sở này đủ lớn để giam giữ tới 40.000 tù nhân, theo New York Times.

Phần lớn trong số hơn 85.000 người bị bắt giữ trong đợt truy quét của chính phủ El Salvador vào năm 2022 về cơ bản đã biến mất vào trong hệ thống nhà tù. Nhiều người đã bị giam giữ trong vài năm mà không được xét xử. Một số gia đình thậm chí không rõ những người bị bắt giam còn sống hay không.

Nhóm vận động Cristosal và Tổ chức Theo dõi Nhân quyền đã đưa tin rằng các tù nhân đang bị tra tấn và bị tước đoạt thức ăn. Số phận của nhiều tù nhân đã được quyết định trong những phiên tòa xét xử tập thể với các thẩm phán có danh tính được giữ bí mật.

Hình ảnh các tù nhân bị giam giữ được chính quyền El Salvador lưu hành nhằm thị phạm cách tiếp cận cứng rắn đối với giới tội phạm. Ảnh: Reuters.

Ngoại trưởng Mỹ Rubio cho biết El Salvador sẽ tiếp tục chấp nhận những người Salvador bị trục xuất vì nhập cảnh bất hợp pháp vào Mỹ. Nước này cũng sẽ "chấp nhận bất kỳ người bất hợp pháp bị Mỹ trục xuất - vốn đang là tội phạm - bất kể quốc tịch nào, dù là MS-13 hay Tren de Aragua và giam giữ họ trong các nhà tù của ông", ông Rubio nói - ám chỉ đến hai băng đảng xuyên quốc gia khét tiếng có thành viên từ El Salvador và Venezuela.

Ngoài ra, ông Bukele "đã đề nghị giam giữ trong các nhà tù của mình những tên tội phạm Mỹ nguy hiểm - vốn đang bị giam giữ tại đất nước chúng tôi, bao gồm cả những người có quốc tịch Mỹ và thường trú nhân hợp pháp", Ngoại trưởng Rubio chia sẻ thêm.

Trong một bài đăng trên X, Tổng thống Bukele đã xác nhận thỏa thuận. "Chúng tôi sẵn sàng tiếp nhận những tên tội phạm bị kết án (bao gồm cả công dân Mỹ bị kết án) vào nhà tù lớn của chúng tôi (CECOT) để đổi lấy một khoản phí".

"Mức phí này sẽ tương đối thấp đối với Mỹ nhưng lại đáng kể đối với chúng tôi, giúp toàn bộ hệ thống nhà tù của chúng tôi hoạt động bền vững", ông nói thêm.

Một trong những khía cạnh nổi bật nhất của thỏa thuận này là luật pháp El Salvador không phân biệt giữa những thành viên băng đảng bị cáo buộc và những người bị kết tội. Theo tình trạng khẩn cấp được quốc gia Trung Mỹ này ban bố kể từ năm 2022, chính quyền có thể bắt giữ bất kỳ ai chỉ vì nghi ngờ họ là thành viên của một băng đảng.

Đại Hoàng

Nguồn Znews : https://znews.vn/sieu-nha-tu-khet-tieng-nhat-chau-my-tro-lai-tam-diem-the-gioi-post1529392.html