Số hóa toàn bộ kiến trúc, hiện vật tại di sản Mỹ Sơn

một giờ trướcBài gốc

Các đơn vị chuyên môn tại BQL Mỹ Sơn tiến hành kiểm kê, số hóa quét 3D toàn bộ di tích và một số hiện vật tiêu biểu

Ban Quản lý di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn (BQL Mỹ Sơn) cho biết, đơn vị đang tiến hành số hóa quét 3D toàn bộ công trình đền tháp và một số hiện vật tiêu biểu tại khu di tích nhằm phục vụ công tác quản lý và phát huy giá trị di sản, kết hợp quảng bá di sản văn hóa Mỹ Sơn.

Bên cạnh việc tập trung cho nhiệm vụ lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích quốc gia đặc biệt Khu đền tháp Mỹ Sơn đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050, việc số hóa di tích và hiện vật cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà BQL Mỹ Sơn sẽ tập trung thực hiện. Theo kế hoạch, từ nay đến hết năm 2025 sẽ tiến hành số hóa toàn bộ di tích, phế tích kiến trúc; đồng thời chọn ra 200 hiện vật tiêu biểu để số hóa.

Mỹ Sơn là một công trình kiến trúc văn hóa lớn, hiện có 60 phế tích kiến trúc và ba vết tích kiến trúc cùng 2.278 hiện vật. Tuy nhiên, do chiến tranh, thiên tai, thời gian, các tháp bị ảnh hưởng, tàn phá; một số cổ vật, bảo vật quốc gia bị bào mòn, phá hủy theo thời gian.

Việc thực hiện số hóa quét 3D toàn bộ hiện trạng của thánh địa Mỹ Sơn gồm các đền tháp, các cổ vật, bảo vật quốc gia nhằm phục vụ công tác lưu trữ dữ liệu, quảng bá và phục chế lại qua nhiều năm bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Hiện trạng tại các nhóm tháp A, B, C, D, G… có một số hạng mục bị tàn phá, không còn nguyên vẹn.

Để tối ưu lưu trữ, bảo tồn, việc đề xuất giải pháp lưu trữ mô hình các tháp với công nghệ quét 3D, đồng thời đưa mô hình lên nền tảng website để quảng bá hình ảnh 3D rộng rãi đến được nhiều đối tượng là một hướng đi.

Mỗi tháp, cổ vật, bảo vật của Mỹ Sơn sẽ được quét bằng công nghệ quét 3D laser, cho ra độ chính xác nhất, từ cấu tạo, kiến trúc, chất liệu, kích thước thật của tòa tháp. Sau khi quét, sẽ dựa trên file scan thực tế để đưa ra được file mô hình cơ bản. Trải qua giai đoạn xử lý sẽ thu được một mô hình 3D hoàn chỉnh. File 3D này sẽ là cơ sở lưu trữ dữ liệu để xây dựng lại, phục hồi công trình, cổ vật, bảo vật nếu như có sự cố xảy ra mà không cần đến tài liệu xưa cũ.

Tất cả file 3D sẽ được lưu trữ trên hệ hình thống riêng biệt, có cấu hình đủ mạnh, tối ưu cho việc lưu trữ dữ liệu và quản lý. Bằng việc thay đổi quy cách quản lý và lưu trữ dữ liệu, vẻ đẹp của Mỹ Sơn sẽ được lưu trữ mãi theo thời gian. Bên cạnh đó, giải pháp quảng bá thông qua website tích hợp mô hình 3D sẽ giúp du khách tăng tính trải nghiệm, tạo sự đa dạng khi sử dụng, giúp thu hút được nhiều lượt quan tâm của người dùng.

Các đơn vị chuyên môn tại BQL Mỹ Sơn tiến hành kiểm kê, số hóa quét 3D toàn bộ di tích và một số hiện vật tiêu biểu

BQL Mỹ Sơn là một trong số ít đơn vị tiên phong xây dựng kho dữ liệu quản lý hiện vật Chăm ở Quảng Nam (trước đây). Từ năm 2003 đã khởi đầu manh nha quá trình số hóa khi tiến hành kiểm kê, đánh số toàn bộ hiện vật tại di tích Mỹ Sơn và nhập dữ liệu vào máy tính để theo dõi. Năm 2006, BQL Mỹ Sơn đã tiến hành kiểm kê, mô tả, sao chụp hình ảnh, scan 3D, số hóa nhiều hiện vật khảo cổ học được khai quật tại di tích, lưu trữ vào hệ thống phần mềm chuyên dụng do Cục Di sản văn hóa (Bộ VHTTDL) cung cấp.

Cạnh đó, một số kiến trúc đền tháp cũng đã được số hóa thông qua các dự án tài trợ. Tuy nhiên, do thời gian đã lâu, một số phần mềm đã cũ do đó phải số hóa cập nhật lại với hệ thống công nghệ mới chuyên dụng tốt hơn, đặc biệt với một số hiện vật tiêu biểu nhằm phát huy giá trị hiện vật, di tích đến du khách thuận tiện, hiệu quả.

Năm 2018, với sự giúp đỡ của các chuyên gia đến từ Italy và Ấn Độ, BQL Mỹ Sơn đã hoàn thành việc số hóa hơn 1.000 hiện vật cổ tìm được khi khai quật, trùng tu nhóm tháp G, K và H.

Theo đó, thực hiện việc đánh mã số của từng hiện vật như tượng cổ, gạch ngói cổ và nhiều hiện vật trong kết cấu vật liệu xây dựng được phát hiện trong quá trình khôi phục tháp cổ, để lưu trữ vào thiết bị vi tính dưới dạng số hóa. Con số này không ngừng tiếp tục bổ sung qua những dự án khai quật, bảo tồn các nhóm tháp Mỹ Sơn, các hiện vật từ Bảo tàng văn hóa Sa Huỳnh,…

Việc số hóa quét 3D công trình kiến trúc đền tháp, tư liệu, hiện vật liên quan đến di sản văn hóa không chỉ giúp công tác lưu trữ, bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Mỹ Sơn hiệu quả và chuyên nghiệp hơn mà còn phù hợp với xu hướng hiện nay.

Theo ông Nguyễn Công Khiết, Phó Giám đốc BQL Mỹ Sơn, công tác số hóa hiện vật, di tích được đơn vị xác định là yêu cầu cấp thiết, tất yếu hiện nay và là một trong số những nhiệm vụ trọng tâm đặt ra từ nay đến cuối năm 2026. Qua đó nhằm lưu trữ dữ liệu vô hạn, từ đó có thể cung cấp tư liệu chính xác, thuận tiện nhất khi cần thiết. Chuyển đổi số dựa trên nền tảng công nghệ sẽ giúp công tác quản lý, phát huy giá trị hiện vật, di tích trở nên thuận tiện, hiệu quả.

Bên cạnh đó, đơn vị cũng sẽ thực hiện một số nội dung trọng tâm trong công tác chuyển đổi số như: Triển khai hệ thống camera AI giám sát các di tích. Triển khai hệ thống âm thanh IP tại từng khu vực tháp và các lối đi.

Việc thiết lập hệ thống âm thanh IP tại từng cụm tháp và tuyến tham quan chính giúp cung cấp thông tin về di tích. Đồng thời, hệ thống còn phục vụ hiệu quả cho công tác tuyên truyền nội quy, quy định tham quan, góp phần nâng cao ý thức cộng đồng trong việc gìn giữ và bảo vệ di sản.

Được biết, thời gian qua, BQL Mỹ Sơn cũng đã triển khai thực hiện, áp dụng công nghệ số vào việc quảng bá, giới thiệu giá trị Mỹ Sơn đến với du khách, cộng đồng.

KHÁNH CHI

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/van-hoa/so-hoa-toan-bo-kien-truc-hien-vat-tai-di-san-my-son-185344.html