Sớm ban hành cơ chế tài chính phù hợp cho cấp xã

13 giờ trướcBài gốc

Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn và các đại biểu tham dự Phiên họp. Ảnh: CTV

Đây là vấn đề được các đại biểu Quốc hội đặt ra ngay từ đầu Phiên thảo luận về kinh tế - xã hội, sáng 29/10.

Ngân sách cấp xã chưa tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ

Tham gia thảo luận, đại biểu Dương Văn Phước (TP. Đà Nẵng) đánh giá, để triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Chính phủ và các Bộ, ngành trung ương đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách, văn bản hướng dẫn. Tuy nhiên, nhiều văn bản ban hành chưa kịp thời, còn chồng chéo, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, nhất là những vấn đề liên quan đến phân cấp thu, chi ngân sách, phân cấp quản lý đầu tư xây dựng, nên chính quyền xã, phường rất lúng túng.

Đơn cử, việc triển khai, thực hiện dự án đầu tư xây dựng triển khai rất chậm làm ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án, làm chậm giải ngân đầu tư công.

Hay, Trung Tâm cung ứng dịch vụ công thực hiện những dịch vụ cơ bản, thiết yếu của người dân và cộng đồng, bảo đảm ổn định và công bằng xã hội,song đến nay vẫn chưa quy định rõ chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm này.

Đại biểu Dương Văn Phước phát biểu thảo luận tại Phiên họp. Ảnh: VPQH

Bên cạnh đó, hạ tầng kỹ thuật chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu nhiệm vụ khi trụ sở làm việc manh mún, phân tán, mỗi nơi một kiểu. Hạ tầng giao thông cấp xã nhiều nơi xuống cấp; hạ tầng kỹ thuật điện, công nghệ thông tin chưa được đầu tư đồng bộ, thông suốt. Công tác chuyển đổi số, kết nối và chia sẻ dữ liệu giữa các cấp, các ngành chưa đồng bộ, nhất là trong lĩnh vực hộ tịch, đất đai…

Trong khi đó, cán bộ chưa được bố trí đồng bộ, đúng chuyên môn, chưa đồng đều về trình độ, năng lực, số lượng.

“Phòng Kinh tế và Phòng Văn hóa chỉ có 5-6 biên chế, nhiều người không có chuyên môn, chưa được bồi dưỡng ghiệp vụ, nhưng phải gánh vác, đảm nhiệm công việc của 4 phòng chuyên môn cấp huyện trước đây”- đại biểu Dương Văn Phước nêu thực tế.

Định biên cho cấp xã cũng chưa tính đến các yếu tố địa hình, vùng miền, điều kiện kinh tế - xã hội, dẫn đến nơi thừa, nơi thiếu.

Về tài chính và chế độ chính sách, theo đại biểu Dương Văn Phước, ngân sách cấp xã hiện đang gặp khó khăn, chuyển giao chậm và không tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ, chưa đảm bảo chi thường xuyên. “Công chức cấp xã làm việc rất áp lực, gấp 2-3 lần so với trước nhưng chế độ chính sách không thay đổi, còn rất thấp, không khuyến khích, động viên cán bộ yên tâm công tác, dốc lực cống hiến” - đại biểu nói.

Từ những vấn đề được chỉ ra, đại biểu đề nghị Chính phủ sớm ban hành các văn bản hướng dẫn còn thiếu; sửa đổi, bổ sung các quy định còn chồng chéo.

Đồng thời, sớm nghiên cứu, ban hành cơ chế tài chính phù hợp cho cấp xã; xây dựng cơ chế phân cấp, phân quyền, ủy quyền rõ ràng, bảo đảm tính chủ động, linh hoạt cho chính quyền địa phương trong quá trình tổ chức thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao.

Thành công của mô hình mới phụ thuộc vào sự phối hợp chặt chẽ giữa “thể chế pháp lý đồng bộ, với đội ngũ cán bộ năng lực, trách nhiệm và hạ tầng kỹ thuật công nghệ hiện đại”, dựa trên nền tảng tư duy quản trị mới. Vì vậy, cần chuyển mạnh tư duy từ “quản lý hành chính” sang “quản trị nhà nước”. Đây không đơn thuần là thay đổi thuật ngữ, mà là cuộc cách mạng về “tư duy, văn hóa và thể chế”.

Đại biểu Dương Văn Phước

Tập trung đẩy mạnh cải cách, đơn giản thủ tục hành chính, giảm bớt khó khăn cho địa phương, doanh nghiệp và người dân; tiếp tục đầu tư, nâng cấp, đồng bộ cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin cho cấp xã, nhất là vùng sâu, vùng xa, miền núi, biên giới, hải đảo; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý hành chính.

Đại biểu cũng đề nghị Bộ Nội vụ sớm khảo sát thực tế, xây dựng vị trí việc làm, khung biên chế tối thiểu để làm cơ sở định biên cho cấp xã; tham mưu Chính phủ ban hành cơ chế tiền lương phù hợp để khuyến khích cán bộ, công chức cấp xã yên tâm công tác, thu hút cán bộ về công tác tại khu vực có điều kiện kinh tế khó khăn. Bên cạnh đó, quan tâm đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng, nghiệp vụ cho cán bộ theo vị trí việc làm tại các địa phương.

Đề nghị tăng lương cơ sở ngay từ 01/01/2026

Đánh giá cao những kết quả toàn diện trong phát triển kinh tế - xã hội năm 2025, song đại biểu Trần Quốc Tuấn (Vĩnh Long) cũng phản ánh, cử tri cả nước mong muốn Đảng, Nhà nước quan tâm nhiều hơn đến những vấn đề căn cơ, nhất là chính sách tiền lương và đời sống của cán bộ, công chức, viên chức, để “bảo toàn động lực phục vụ nhân dân và vì nhân dân” - điều làm nên sức mạnh bền vững của bộ máy nhà nước.

Đại biểu phân tích, sau gần 4 tháng, kể từ khi chính thức triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bộ máy hành chính đã “nhẹ hơn” về đầu mối, nhưng “nặng hơn” về công việc. Cán bộ, công chức ở nhiều địa phương, nhất là cấp cơ sở phải đi làm xa hơn, làm nhiều việc hơn, mà thu nhập thì vẫn không khá hơn.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn đề nghị sớm điều chỉnh tăng lương cơ sở, bảo đảm đời sống cho cán bộ, công chức. Ảnh: VPQH

Theo báo cáo tổng hợp kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp này, cử tri ở nhiều địa phương như Quảng Trị, Bình Thuận, Vĩnh Long phản ánh sau sáp nhập đơn vị hành chính, nhiều cán bộ xã phải di chuyển xa hơn, có nơi từ 10 đến 15 km mới đến trụ sở mới, trong khi phụ cấp đi lại, phụ cấp công vụ chưa được điều chỉnh.

Cử tri các tỉnh Nghệ An, Lâm Đồng, Đồng Tháp đề nghị Chính phủ có chính sách hỗ trợ, khuyến khích đối với cán bộ vùng sáp nhập, bởi đời sống gặp nhiều khó khăn, chi phí đi lại, thuê nhà, sinh hoạt tăng, khiến thu nhập thực tế giảm từ 10 - 12% so với trước đây.

Nhiều địa phương như Cần Thơ và một số tỉnh đồng bằng sông Cửu Long cũng phản ánh tình trạng đội ngũ cán bộ cơ sở đang phải gánh thêm nhiều phần việc do tinh giản biên chế, nhưng thu nhập chưa được cải thiện, ảnh hưởng đến tâm lý, động lực và hiệu quả công tác của họ.

“Những phản ánh này không chỉ là con số, hay kiến nghị kỹ thuật, mà là tiếng lòng của đội ngũ công chức, viên chức cơ sở - những người đang gánh trên vai phần việc nặng nề nhất của bộ máy nhà nước. Nếu đời sống của họ không được bảo đảm, thì hiệu quả thực thi chính sách cũng sẽ khó đáp ứng yêu cầu” - đại biểu Tuấn phát biểu.

Trong khi đó, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 9 tháng năm 2025 tăng khoảng 3,27% so với cùng kỳ năm trước. Giá của nhiều nhóm hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, nhà ở, điện, nước, học phí, xăng dầu và chi phí thuê nhà đều tăng, gây áp lực lớn đến đời sống người dân.

Đặc biệt, thu nhập thực tế của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức bị ảnh hưởng rõ rệt, do mức lương cơ sở chưa được điều chỉnh tương ứng, trong khi chi phí sinh hoạt và đi lại tăng cao sau sắp xếp bộ máy chính quyền địa phương hai cấp.

Cho rằng “nâng cao đời sống cán bộ là nâng cao chất lượng bộ máy”, đại biểu Trần Quốc Tuấn “tha thiết kiến nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét điều chỉnh tăng lương cơ sở ngay từ ngày 01/01/2026, không chờ đến giữa năm như các giai đoạn trước.

“Đây không chỉ là “câu chuyện về tiền lương”, mà là sự gửi gắm của lòng dân, là nhịp đập chung của bộ máy đang cần được tiếp thêm sinh lực. Cán bộ có đủ sống, thì mới yên tâm phục vụ; công chức không bị nặng gánh cơm áo, gạo tiền thì mới nhẹ lòng cống hiến” - đại biểu Tuấn bày tỏ.

Đ. KHOA

Nguồn Kiểm Toán : http://baokiemtoan.vn/som-ban-hanh-co-che-tai-chinh-phu-hop-cho-cap-xa-43936.html