Vết nứt trên đồi ở bản Tung, xã Trung Lý đang có diễn biến phức tạp.
Năm 2022, xã Trung Lý được phê duyệt hai dự án TĐC tập trung cho các hộ dân bản Ma Hác và bản Tung. Trong đó, dự án TĐC bản Ma Hác có quy mô 4,5ha, bố trí cho 39 hộ dân, tổng mức đầu tư 11,7 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành vào năm 2024. Tuy nhiên, đến nay dự án gần như “giậm chân tại chỗ” do tổng mức đầu tư không đáp ứng yêu cầu san nền và các hạng mục cơ bản; chưa bảo đảm quy mô theo chủ trương đầu tư được phê duyệt.
Tương tự, dự án TĐC bản Tung với diện tích 6ha, bố trí cho 63 hộ dân, tổng mức đầu tư 18,9 tỷ đồng, cũng rơi vào tình trạng chậm triển khai đầu tư. Nguyên nhân xuất phát từ địa hình phức tạp, độ dốc lớn và khối lượng đá phải đào phá quá nhiều, dẫn đến chi phí đầu tư lớn, vượt tổng mức đầu tư và không thể thực hiện đồng bộ các hạng mục.
Theo tìm hiểu của phóng viên, phần lớn các hộ thuộc diện TĐC tại xã Trung Lý là đồng bào Mông, điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn. Địa bàn cư trú lại nằm trong vùng thường xuyên chịu tác động của lũ ống, lũ quét và sạt lở đất. Việc các dự án TĐC chậm triển khai khiến đời sống người dân gặp nhiều khó khăn, tiềm ẩn nguy cơ rủi ro qua mỗi mùa mưa bão.
Có mặt tại bản Tung, nhiều vết nứt kéo dài trên sườn núi từ mùa mưa lũ năm 2018 đến nay đang có những diễn biến phức tạp hơn. Mỗi khi có mưa lớn, vết nứt lại mở rộng, đe dọa sự an toàn của người dân. Khi ấy, chính quyền địa phương lại phải huy động lực lượng hỗ trợ người dân sơ tán khẩn cấp. Trưởng bản Tung Giàng A Hòa cho biết: "Việc xuất hiện vết nứt trên đồi kéo dài khoảng 150m, độ sạt lún chênh từ 1,8m đến 2,5m đã được bản báo cáo xã từ rất lâu rồi. Đã có nhiều đoàn về khảo sát, kiểm tra vị trí để bố trí TĐC cho bà con, song không hiểu vì lý do gì đến nay dự án vẫn chưa được triển khai".
Không chỉ lo sạt lở, người dân bản Tung, bản Ma Hác còn đối mặt nhiều bất cập về nhà ở và hạ tầng. Nhiều nhà ở của các hộ dân đã xuống cấp, mái đã mục, vách xập xệ... nhưng không thể xây dựng mới do nằm trong diện chờ TĐC. Bên cạnh đó, các bản cũng chưa có điện lưới quốc gia, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, sản xuất và học tập của trẻ em. Những bức xúc này đã được người dân nhiều lần kiến nghị tại các cuộc tiếp xúc cử tri.
Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực Mường Lát, “do địa hình dốc, nhiều đá và khối lượng san lấp lớn khiến tổng mức đầu tư các dự án đội lên cao, khó đảm bảo nguồn lực, dẫn đến phải dừng, rà soát và đề xuất điều chỉnh tổng mức đầu tư”.
Trao đổi với chúng tôi, Chủ tịch UBND xã Trung Lý Trần Văn Thắng cho biết: "Cần sớm triển khai các dự án TĐC tại 2 bản Ma Hác và bản Tung. Đây là niềm mong mỏi của người dân từ nhiều năm nay và là nỗi trăn trở từ chính quyền địa phương. Hiện bản Ma Hác đã hoàn tất giải phóng mặt bằng, sẵn sàng các bước chuẩn bị đầu tư. Riêng dự án TĐC ở bản Tung, ngày 14/11/2025 UBND xã Trung Lý đã có Văn bản số 1097/UBND-KT về tham gia ý kiến dự thảo Báo cáo về rà soát, đánh giá tính khả thi của các dự án, đề xuất phương án xử lý các dự án thuộc Đề án sắp xếp, ổn định dân cư trên địa bàn các xã thuộc huyện Mường Lát (cũ) gửi Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực Mường Lát. Xã Trung Lý đề nghị chuyển tiếp dự án TĐC bản Tung sang giai đoạn 2026-2030, kèm theo đề xuất bổ sung tăng nguồn vốn đầu tư phù hợp để bảo đảm việc triển khai dự án trong thời gian tới".
Các dự án chậm triển khai khiến cho cuộc sống của nhiều hộ dân ở bản Ma Hác và bản Tung cũng bị “treo” theo dự án. Người dân mong muốn các sở, ngành chức năng có biện pháp tháo gỡ vướng mắc về cơ chế, nguồn vốn và thủ tục, để sớm đẩy nhanh tiến độ các dự án TĐC, giúp người dân sớm có nơi ở mới an toàn.
Bài và ảnh: Ngọc Tiến