Sơn La: Giao khoán bảo vệ rừng, tạo sinh kế cho người dân giữ rừng

một giờ trướcBài gốc

Việc giao khoán bảo vệ rừng đã mang lại lợi ích kép khi vừa nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dân trong công tác bảo vệ phát triển rừng, vừa tạo sinh kế ổn định để người dân vươn lên thoát nghèo. Ảnh: BQL rừng đặc dụng Xuân Nha

Tại tỉnh Sơn La, Khu rừng đặc dụng Xuân Nha là một trong những địa bàn tiêu biểu trong việc tổ chức giao khoán bảo vệ rừng gắn với chi trả dịch vụ môi trường rừng. Rừng đặc dụng Xuân Nha có tổng diện tích 18.173 ha, trong đó diện tích rừng tự nhiên chiếm hơn 15.000 ha. Không chỉ có giá trị về đa dạng sinh học, khu rừng còn giữ vai trò quan trọng trong việc điều tiết nguồn nước, phòng chống thiên tai và bảo vệ môi trường sinh thái cho cả khu vực.

Những năm qua, Ban Quản lý rừng đặc dụng Xuân Nha đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền các xã vùng đệm triển khai nhiều giải pháp nhằm bảo vệ và phát triển rừng. Trong đó, việc giao khoán bảo vệ rừng cho cộng đồng dân cư địa phương được xác định là nhiệm vụ trọng tâm. Thông qua nguồn kinh phí chi trả dịch vụ môi trường rừng, hằng năm Ban Quản lý đã tổ chức giao khoán hơn 11.000 ha rừng cho 16 cộng đồng bản sinh sống xung quanh khu vực rừng đặc dụng.

Riêng trong năm 2025, diện tích rừng được giao khoán từ nguồn chi trả dịch vụ môi trường rừng tại Khu rừng đặc dụng Xuân Nha là 11.205 ha. Tổng số tiền chi trả cho hoạt động giao khoán bảo vệ rừng đạt hơn 2,3 tỷ đồng, được phân bổ trực tiếp cho 16 cộng đồng bản tham gia nhận khoán. Nguồn kinh phí này đã góp phần cải thiện thu nhập, tạo thêm điều kiện để người dân yên tâm gắn bó với rừng và chủ động hơn trong việc bảo vệ tài nguyên rừng tại địa phương.

Thực tế triển khai cho thấy, khi quyền lợi kinh tế của người dân được gắn trực tiếp với trách nhiệm bảo vệ rừng, hiệu quả quản lý rừng được nâng lên rõ rệt. Các cộng đồng nhận khoán đã chủ động xây dựng quy ước, tổ chức lực lượng tuần tra, bảo vệ rừng theo địa bàn được giao. Nhiều hành vi xâm hại rừng, vi phạm pháp luật về lâm nghiệp đã được phát hiện và ngăn chặn kịp thời ngay từ cơ sở. Không ít vụ cháy rừng tiềm ẩn nguy cơ lan rộng đã được khống chế nhờ sự vào cuộc nhanh chóng của người dân địa phương.

Bên cạnh kết quả trong công tác bảo vệ rừng, chính sách giao khoán còn góp phần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cộng đồng đối với tài nguyên thiên nhiên. Người dân không còn coi rừng chỉ là tài sản của Nhà nước, mà đã thực sự ý thức được vai trò, lợi ích lâu dài của rừng đối với cuộc sống, sản xuất và môi trường sống của chính mình. Đây được xem là yếu tố then chốt giúp công tác bảo vệ rừng đạt hiệu quả bền vững.

Song song với việc giao khoán bảo vệ rừng, các cộng đồng bản vùng đệm Khu rừng đặc dụng Xuân Nha còn được hỗ trợ về cơ sở vật chất nhằm cải thiện điều kiện sinh hoạt. Theo đó, 20 cộng đồng bản tại khu vực vùng đệm được hỗ trợ vật liệu xây dựng, cụ thể là mỗi bản được cấp 27 tấn xi măng, tương đương khoảng 50 triệu đồng/bản. Nguồn hỗ trợ này được sử dụng để làm đường giao thông nội bản, sửa chữa nhà sinh hoạt cộng đồng và một số công trình dân sinh thiết yếu khác.

Việc đầu tư cải thiện hạ tầng cơ sở đã tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đi lại, giao thương, đồng thời nâng cao chất lượng đời sống tinh thần của cộng đồng. Đây cũng là yếu tố quan trọng giúp người dân yên tâm tham gia các hoạt động bảo vệ rừng lâu dài, giảm áp lực khai thác tài nguyên rừng trái phép để mưu sinh.

Nhờ sự kết hợp đồng bộ giữa bảo vệ rừng và hỗ trợ sinh kế, công tác giảm nghèo tại các bản vùng đệm đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Trong giai đoạn 2024-2025, nhiều bản tham gia giao khoán bảo vệ rừng ghi nhận tỷ lệ hộ nghèo giảm rõ rệt. Cụ thể, bản Cột Mốc giảm 6,12% số hộ nghèo, bản Sa Lai giảm 6,48%, bản Ngà giảm 6,99%. Những con số này cho thấy tác động tích cực của chính sách giao khoán bảo vệ rừng trong việc nâng cao đời sống người dân, đặc biệt tại những khu vực còn gặp nhiều khó khăn.

Không chỉ tại Sơn La, mô hình giao khoán bảo vệ rừng gắn với chi trả dịch vụ môi trường rừng cũng đã và đang được triển khai hiệu quả tại nhiều địa phương khác trên cả nước, trong đó có Quảng Trị và Lâm Đồng. Thực tiễn triển khai tại các địa phương này cho thấy, khi người dân được trao quyền và hưởng lợi trực tiếp từ rừng, công tác quản lý, bảo vệ rừng đạt hiệu quả cao hơn, đồng thời góp phần ổn định xã hội và phát triển kinh tế địa phương.

Có thể thấy, giao khoán bảo vệ rừng là giải pháp mang tính dài hạn, đáp ứng đồng thời hai mục tiêu quan trọng: bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và bảo đảm sinh kế cho người dân. Đây được xem là mô hình “lợi ích kép”, vừa giúp giữ gìn diện tích rừng hiện có, vừa tạo nguồn thu nhập ổn định, góp phần giảm nghèo bền vững tại các địa phương có rừng.

Trong thời gian tới, việc tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách giao khoán bảo vệ rừng, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý và chính quyền cơ sở, đồng thời nâng cao năng lực cho các cộng đồng nhận khoán sẽ là những yếu tố quan trọng để mô hình này tiếp tục phát huy hiệu quả. Qua đó, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững, hài hòa giữa bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế - xã hội.

Vũ Đậu

Nguồn Công Lý : https://congly.vn/son-la-giao-khoan-bao-ve-rung-tao-sinh-ke-cho-nguoi-dan-giu-rung-503198.html