Giải ngân vốn ODA vẫn “ì ạch”
Theo báo cáo của các Bộ, ngành trung ương, địa phương và theo số liệu từ hệ thống TABMIS, tính đến ngày 14/10/2025 tỷ lệ giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài (ODA) của các Bộ, ngành, địa phương mới đạt 18,68% kế hoạch vốn được Thủ tướng Chính phủ giao.
Trong đó, 04 Bộ, ngành, địa phương có tỷ lệ giải ngân trên 50% (Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia TP.HCM, tỉnh Điện Biên, tỉnh Ninh Bình), 5 Bộ, ngành, địa phương đến nay vẫn chưa giải ngân kế hoạch đầu tư công vốn nước ngoài năm 2025 (Bộ Ngoại giao, tỉnh Tây Ninh, tỉnh Đồng Nai, tỉnh Hưng Yên, tỉnh Lai Châu).
Mặc dù số lượng các dự án/ tiểu dự án được giao kế hoạch vốn của Bộ, ngành, địa phương là 108 dự án/tiểu dự án nhưng chỉ có 72/108 dự án/tiểu dự án đã giải ngân.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương chủ trì Hội nghị
Ông Vũ Hoàng Nam - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại (Bộ Tài chính) cho biết, Bộ Tài chính đã cùng với các Bộ, ngành, địa phương, các chủ dự án bám sát tình hình giải ngân vốn đầu tư công nguồn nước ngoài, tổ chức chức làm việc với các đơn vị về tình hình triển khai các dự án sử dụng vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài giai đoạn 2021-2025 và năm 2025, các khó khăn vướng mắc của dự án và biện pháp giải quyết để thúc đẩy giải ngân. Đồng thời, đã phối hợp tổ chức các cuộc làm việc với từng nhà tài trợ lớn về các dự án còn vướng mắc, chậm triển khai.
Về thủ tục giải ngân, Bộ Tài chính đã rà soát quy trình tiếp nhận hồ sơ và xử lý đơn rút vốn đảm bảo thời hạn ngắn nhất (01 ngày làm việc đối với đơn thanh toán trực tiếp) và trả ngay cho các chủ dự án nếu hồ sơ chưa hợp lệ.
Từ đầu năm đến nay, Bộ Tài chính đã tiếp nhận 557 hồ sơ rút vốn và đến nay đã xử lý 549 bộ, có công văn đề nghị làm rõ, bổ sung hồ sơ đối với 08 bộ hồ sơ (bao gồm cả kế hoạch vốn 2025 và kế hoạch vốn 2024 kéo dài).
Để tăng tốc giải ngân những tháng cuối năm, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành, địa phương đẩy nhanh thủ tục đầu tư, hoàn thiện hồ sơ pháp lý dự án; chủ động phối hợp với nhà tài trợ tháo gỡ vướng mắc; kiểm soát chặt tiến độ, kịp thời báo cáo các vấn đề phát sinh và tập trung giải ngân dứt điểm các dự án đủ điều kiện, bảo đảm hoàn thành mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn năm 2025.
Nhận diện vướng mắc
Tại Hội nghị, các bộ, ngành, địa phương đã báo cáo cụ thể về tiến độ giải ngân vốn đầu tư công; đồng thời cũng nêu những vướng mắc, kiến nghị cụ thể đề nghị Bộ Tài chính tháo gỡ trong thời gian tới.
Các vướng mắc chủ yếu liên quan đến thủ tục pháp lý, giải phóng mặt bằng, chậm trong khâu đấu thầu, ký kết hợp đồng; dự án phải thực hiện thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án, điều chỉnh hiệp định vay, điều chỉnh kế hoạch vốn; chậm nhận được ý kiến không phản đối của nhà tài trợ đối với các hồ sơ mời thầu, hồ sơ có liên quan đến sửa đổi Hiệp định vay; do việc sáp nhập các địa phương, chuyển sang chính quyền 2 cấp phải thực hiện thủ tục liên quan với nhà tài trợ; một số dự án thực hiện giải ngân cả 2 kế hoạch vốn 2025 và 2024 kéo dài…
Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết hoàn thành nhiệm vụ giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đạt mục tiêu trên 8% trong năm nay và đảm bảo được mục tiêu giải ngân của kế hoạch, năm 2025.
Với kết quả đạt được vẫn còn khiêm tốn, Thứ trưởng nhấn mạnh, từ nay đến hết năm 2025, nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách là tập trung đôn đốc, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, đặc biệt là vốn ODA. Thứ trưởng đề nghị tập trung triển khai ba nhóm giải pháp chính gồm: nhóm giải pháp về tổ chức thực hiện, nhóm giải pháp về thủ tục và nhóm giải pháp về thanh toán.
Đối với kế hoạch năm 2026, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành, địa phương rà soát kỹ khả năng hoàn thiện thủ tục của từng dự án, đặc biệt là dự án ODA, để xác định con số phù hợp. Nếu thấy không khả thi, cần báo ngay để điều chỉnh sớm, tránh việc đến giữa năm mới xin giảm kế hoạch, việc lập kế hoạch phải chính xác ngay từ đầu, đảm bảo sát thực tế, đồng thời phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để tổng hợp, báo cáo.
Tại Hà Nội, năm 2025, 05 dự án đầu tư xây dựng có sử dụng vốn ODA của Thành phố được giao kế hoạch vốn ODA là hơn 2.489,5 tỷ đồng, đáp ứng nhu cầu giải ngân cho các dự án; đã hoàn thành nhập Tabmis toàn bộ kế hoạch giao năm 2025 cho các dự án theo quy định. Không có vốn ODA năm 2024 kéo dài sang năm 2025.
Tính đến ngày 30/09/2025, giá trị giải ngân vốn ODA của kế hoạch năm 2025 là 822 tỷ đồng, đạt 33,02% kế hoạch. Phấn đấu giải ngân vốn ODA kế hoạch năm 2025 khoảng 1.415,8 tỷ đồng, đạt 56,87% kế hoạch.
Các dự án sử dụng vốn ODA mà Thành phố Hà Nội đang gặp phải một số vướng mắc lớn như Dự án đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội, Dự án đường sắt đô thị Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo, Dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá, Dự án đường sắt đô thị ga Hà Nội - Hoàng Mai.
Thành phố Hà Nội cũng đề xuất Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép Hà Nội sử dụng ngân sách thành phố để tạm ứng thanh toán cho các hạng mục sử dụng vốn ODA trong thời gian chờ ký Hiệp định vay đối với dự án xử lý nước thải Yên Xá, cho phép sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi cho tuyến đường sắt đô thị số 3.2 (ga Hà Nội - Hoàng Mai).
Thành phố Hà Nội cũng đã đề xuất phương án tương tự để đảm bảo tiến độ triển khai đối với cả dự án đường sắt đô thị Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo. Kiến nghị Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ cho phép điều chỉnh giảm kế hoạch ODA năm 2025 của dự án đường sắt đô thị tuyến 2.1 (Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo) và dự án xử lý nước thải Yên Xá.
Đồng thời, đề nghị Bộ Tài chính đẩy nhanh các thủ tục đàm phán, ký kết Hiệp định vay theo trình tự rút gọn cho dự án đường sắt đô thị tuyến 2.1 và dự án xử lý nước thải Yên Xá.
Nhật Linh