Phần lớn các địa phương đã hoàn thành xử lý tàu cá “3 không”
Theo báo cáo từ các địa phương, công tác quản lý đội tàu cá đã được thực hiện nghiêm túc thông qua việc rà soát, thống kê và cập nhật đồng bộ dữ liệu tàu cá vào hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia.
Các địa phương đã lập danh sách theo dõi, kiểm soát chặt chẽ số lượng tàu không đủ điều kiện tham gia khai thác thủy sản. Đến nay, phần lớn các địa phương đã hoàn thành 100% việc xử lý tàu cá “3 không”.
Các địa phương tiến hành rà soát, cập nhật danh sách tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS) theo tuần để theo dõi, liên lạc với chủ tàu và cảnh báo nguy cơ vi phạm quy định về chống khai thác IUU. Nhờ các biện pháp này, tình trạng tàu cá vi phạm do mất kết nối VMS đã có chiều hướng giảm. Công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác được triển khai quyết liệt, góp phần tăng tính minh bạch và đáp ứng yêu cầu quản lý hiện đại.
Việc thực thi pháp luật và xử lý các trường hợp vi phạm khai thác vùng biển nước ngoài hay vi phạm quy định IUU được lực lượng chức năng đẩy mạnh và xử lý nghiêm.
Tại Đà Nẵng, từ 2024 đến nay, đã xử phạt hành chính 191 vụ, số tiền gần 10 tỷ đồng; toàn bộ 100 tàu cá vi phạm đều đã nộp phạt. Địa phương không ghi nhận trường hợp tàu cá nào vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ, xử lý. Tại Quảng Ngãi, lực lượng chức năng đã xác minh 752 tàu cá mất kết nối và xử phạt 87 trường hợp số tiền 2,1 tỷ đồng.
Về tồn tại, một vấn đề nổi cộm là tình trạng tàu cá hoạt động thường xuyên ngoài tỉnh, nhiều năm không quay về địa phương, gây khó khăn cho việc quản lý, giám sát. Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa các địa phương trong quản lý và xử lý vi phạm vẫn còn hạn chế, thể hiện qua tỷ lệ phản hồi thấp, nhất là trong trường hợp tàu mất kết nối VMS hoặc vượt ranh giới khai thác trên biển.
Đề xuất “tàu vi phạmtại đâu thì xử lý tại đó”
Tại cuộc họp, đại diện UBND tỉnh Quảng Ngãi kiến nghị Bộ NN&MT chỉ đạo xây dựng cơ chế xử phạt rõ ràng, theo hướng “tàu vi phạm tại đâu thì xử lý tại đó”, tránh việc phải truy nguồn về nơi đăng ký gây chồng chéo, tạo kẽ hở pháp lý. Địa phương hiện đang tích cực xử lý theo chuyên đề với các “tàu ma” (không đăng ký, không kiểm soát) và tăng cường phối hợp liên ngành giữa hải quân, kiểm ngư, cảnh sát biển để siết chặt quản lý.
Đại diện tỉnh Quảng Ngãi cũng kiến nghị có giải pháp xử lý triệt để các “đầu nậu” là chủ tàu đứng sau vi phạm; kiến nghị cần sớm hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về tàu cá, nhằm hỗ trợ ngư dân, đồng thời phục vụ hiệu quả việc quản lý, giám sát hoạt động khai thác thủy sản trên biển.
Đại diện UBND TP Huế thì kiến nghị Bộ NN&MT trực tiếp thành lập đoàn kiểm tra các đơn vị cung cấp dịch vụ VMS, làm rõ nguyên nhân tình trạng mất kết nối kéo dài, ảnh hưởng việc giám sát hành trình tàu cá. Đề nghị sớm ban hành hướng dẫn, cơ chế rõ ràng để phân biệt giữa mất kết nối do lỗi kỹ thuật và hành vi vi phạm, giúp lực lượng chức năng xử lý đúng đối tượng, tránh gây khó khăn cho ngư dân tuân thủ quy định. Kiến nghị cần hỗ trợ xây dựng chính sách chuyển đổi nghề cho các chủ tàu không còn đủ điều kiện hoạt động, nhằm bảo đảm sinh kế bền vững cho ngư dân ven biển, góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu chấm dứt khai thác bất hợp pháp.
Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết, hiện cả nước có khoảng 81.700 tàu cá và 800.000 lao động trực tiếp trên biển, tạo việc làm cho khoảng 4 triệu lao động trên bờ. Lãnh đạo Bộ ghi nhận sự chuyển biến tích cực từ các địa phương. Nếu như trước đây, tình trạng tàu cá không đăng ký, không giấy phép, không thiết bị VMS còn phổ biến thì nay đã được kiểm soát chặt chẽ hơn. Công tác giám sát tàu cá hiện có ít nhất 6 lớp kiểm soát từ chính quyền xã, công an cơ sở, biên phòng, kiểm ngư đến cảnh sát biển và hải quân. Tuy nhiên, cần phải tiếp tục quyết liệt giải quyết tình trạng tàu mất kết nối, “tàu ma”, việc truy xuất nguồn gốc thủy sản; ngăn chặn tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài; thực hiện nghiêm 14 khuyến nghị của EC…
Lãnh đạo Bộ cũng yêu cầu các địa phương khẩn trương bố trí vốn đầu tư công để hoàn thiện hạ tầng cảng cá, phục vụ truy xuất nguồn gốc và giám sát nghề cá, hướng tới mục tiêu phát triển nghề cá có trách nhiệm và bền vững.
Tại cuộc làm việc, đại diện UBND TP Đà Nẵng cho biết, thời gian tới, TP tiếp tục thực hiện nghiêm, mạnh mẽ, quyết liệt, các giải pháp về chống khai thác IUU. Song song với công tác tuyên truyền, xử phạt nghiêm, UBND TP tham mưu và trình HĐND TP ban hành nghị quyết quy định chính sách về hỗ trợ phát triển thủy sản trên địa bàn giai đoạn 2026 - 2030, trong đó có các chính sách hỗ trợ về thiết bị VMS và chuyển đổi nghề.
Tám Bảy