Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả: Kỳ vọng từ hành lang pháp lý mới

4 giờ trướcBài gốc

Động lực "kép" thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả

Tại Hội nghị “Phổ biến chính sách pháp luật về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, ứng phó biến đổi khí hậu” mới đây, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Công thương) Phạm Thành Trung cho biết, biến đổi khí hậu đang tác động sâu rộng đến mọi mặt của đời sống. Cam kết của Việt Nam về mục tiêu đạt phát thải ròng bằng không vào năm 2050 đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc chuyển dịch năng lượng công bằng và bền vững.

Những năm qua, nhiều mô hình tiết kiệm năng lượng lan tỏa tích cực, từ tòa nhà xanh, chiếu sáng công cộng đến phong trào cộng đồng. Song thách thức vẫn còn lớn: chi phí đầu tư cao, thiếu mô hình tài chính phù hợp, quản trị năng lượng chưa đồng bộ và đặc biệt, nhận thức xã hội chưa đồng đều. Trước thực tế này, việc Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả vào tháng 6/2025 là một bước đột phá.

Ông Trương Minh Tú, Vụ Pháp chế, Bộ Công thương, cho biết, phạm vi sửa đổi lần này gồm 19 điều và bổ sung 1 điều, tập trung vào các nhóm vấn đề: nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước; phát triển dịch vụ tư vấn, kiểm toán năng lượng; đào tạo nhân lực; thiết lập các công cụ ưu đãi, hỗ trợ tài chính; quản lý hiệu suất thiết bị; thúc đẩy đổi mới công nghệ và chuyển đổi số. Điểm đáng chú ý là việc thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, cùng với các quy định khuyến khích đổi mới công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý năng lượng.

Sớm thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm; xây dựng chính sách ưu đãi thuế, hỗ trợ tài chính. Ảnh: An Hạ

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả có hiệu lực từ 1/1/2026. Theo TS. Nguyễn Thăng Long, Hội Khoa học Công nghệ sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Việt Nam, Luật sẽ tạo động lực kép: vừa nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, vừa mở rộng cơ hội tiếp cận tài chính xanh cho doanh nghiệp thông qua Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Đồng thời, khuyến khích đổi mới công nghệ và tăng cường phân cấp, cải cách thủ tục hành chính. Những tác động tích cực này không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng trong toàn xã hội mà còn giúp Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu phát triển xanh, bền vững và thực hiện cam kết giảm phát thải khí nhà kính.

Ông Hỏa Thái Thanh, Kiểm toán viên năng lượng, Công ty VETS, cho rằng Luật sẽ tạo hành lang pháp lý cho mô hình dịch vụ năng lượng (ESCO), vốn được thế giới đánh giá cao. Đây sẽ là nền tảng để lành mạnh hóa thị trường, thúc đẩy hoạt động đầu tư tiết kiệm năng lượng.

Giải pháp toàn diện từ pháp lý đến tài chính, công nghệ

Ông Hỏa Thái Thanh đề xuất, cần nhanh chóng ban hành văn bản hướng dẫn thi hành Luật, chuyển từ “khuyến khích” sang “chế tài bắt buộc” với cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm. Đồng thời, chính sách ưu đãi thuế, hỗ trợ tài chính, quy định về ESCO phải được cụ thể hóa.

Từ góc độ quản lý, ông Phạm Thành Trung cho rằng, để chính sách phát huy hiệu quả, cần đồng bộ với các chiến lược tăng trưởng xanh và ứng phó biến đổi khí hậu. Doanh nghiệp trọng điểm phải có kế hoạch tiết kiệm khả thi, thay thế thiết bị lạc hậu theo lộ trình rõ ràng, áp dụng hệ thống quản lý theo tiêu chuẩn quốc tế.

Một loạt giải pháp được nhấn mạnh: chuẩn hóa kiểm toán năng lượng; thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý phụ tải; xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung; nâng chuẩn hiệu suất năng lượng; khuyến khích đổi mới công nghệ và huy động vốn xanh. Đặc biệt, cần gắn hoạt động tiết kiệm năng lượng với thị trường carbon, yêu cầu doanh nghiệp kiểm kê phát thải, lựa chọn giải pháp tối ưu về chi phí.

Song hành với khung pháp lý, đào tạo và truyền thông cũng đóng vai trò quan trọng. Việc nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý, kiểm toán viên, cũng như lan tỏa nhận thức tới cộng đồng sẽ giúp chính sách không dừng ở văn bản mà đi vào đời sống.

Bộ Công thương khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành với doanh nghiệp và địa phương thông qua hướng dẫn chi tiết, hỗ trợ chuyển đổi số và huy động nguồn lực tài chính xanh. Đây được coi là nền tảng để Việt Nam thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, tiến tới phát triển bền vững.

Trúc Oanh

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/su-dung-nang-luong-tiet-kiem-va-hieu-qua-ky-vong-tu-hanh-lang-phap-ly-moi-10388225.html