Sự thật 'rùng mình' về ca bệnh nấm xoang bướm suýt gây mù tại Cần Thơ

một giờ trướcBài gốc

TS-BS Trần Chí Cường - Giám đốc Bệnh viện đa khoa S.I.S Cần Thơ thông tin về ca bệnh này hôm 21.11.

Trong những ngày đầu tháng 11, phòng cấp cứu của Bệnh viện đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ ghi nhận một ca bệnh tưởng chừng chỉ là đau đầu thông thường nhưng lại dẫn đến mất thị lực hoàn toàn. Thủ phạm là một “kẻ giấu mặt” nằm sâu trong nền sọ - nấm xoang bướm xâm lấn ống thần kinh thị giác. Một biến chứng hiếm gặp nhưng có thể khiến người đang khỏe mạnh trở thành người mù chỉ trong thời gian ngắn.

Cơn đau đầu dai dẳng và những triệu chứng bất thường

Khoảng hai tuần trước khi nhập viện, ông P.V.Đ. (69 tuổi, quê Vị Thanh, TP.Cần Thơ) bị đau nhức nửa đầu phải, một kiểu đau âm ỉ, dai dẳng. Ông nghĩ đó chỉ là đau xoang hoặc rối loạn tiền đình như nhiều người lớn tuổi thường gặp. Nhưng rồi cảm giác mờ mắt xuất hiện, theo sau là những vùng tối chớp nhoáng. Chỉ trong vài ngày, mắt phải của ông gần như không còn nhìn thấy gì.

Kết qua chụp CT cho thấy, bệnh nhân bị nấm xoang bướm phá hủy xương sàn sọ - Ảnh: BV

Sau đó, ông đến khám ở một bệnh viện chuyên khoa mắt nhưng bác sĩ đưa ra kết luận hoàn toàn trái ngược với cảm giác của ông: mắt không có dấu hiệu tổn thương. Giác mạc trong, võng mạc không xuất huyết, thần kinh thị vẫn rõ ràng.

Mắt người bệnh không thể nhìn thấy gì, còn bác sĩ lại không tìm ra tổn thương tại mắt. Điều này khiến gia đình hoang mang, lo lắng và dẫn ông đi thăm khám ở nhiều bệnh viện khác. Ở một cơ sở khác, ông được chẩn đoán theo dõi u não, khiến cả gia đình rơi vào khủng hoảng. Những ngày đó, ông Đ. nói mình “chỉ nhìn thấy một màu đen vô tận”.

Chính sự nhập nhằng trong triệu chứng này khiến ông Đ. rơi vào tình trạng mà nhiều bệnh nhân khác từng gặp: hoang mang giữa những chẩn đoán khác nhau mà chưa ai tìm ra thủ phạm.

Nấm xoang bướm - “kẻ ẩn mình” dễ khiến bác sĩ nhầm lẫn

Ông Đ. được gia đình chuyển đến Bệnh viện S.I.S Cần Thơ. Tại đây, các bác sĩ nhận thấy sự bất thường: mắt phải không còn đáp ứng ánh sáng nhưng mọi cấu trúc tại mắt vẫn bình thường. Chỉ có một khả năng hợp lý - tổn thương nằm trên đường truyền của dây thần kinh thị giác, chứ không phải ngay tại nhãn cầu.

MRI não được thực hiện ngay để loại trừ các bệnh lý nguy hiểm như u não, nhồi máu não, hay xuất huyết nền sọ. Kết quả khiến nhiều người bất ngờ: không có u, không có khối choán chỗ nào trong nhu mô não.

Nhưng ở vùng ngay cạnh xoang bướm, một vị trí sâu, hẹp, nằm sát nền sọ lại xuất hiện một khối bất thường chèn ép ống thần kinh thị giác. Bác sĩ nghi ngờ đây có thể là nấm xoang bướm, một căn bệnh hiếm gặp và khó nhận diện.

CT scan tiếp tục được chỉ định để xem cấu trúc xương và bản chất khối tổn thương. Kết quả xác nhận điều bác sĩ lo ngại: có vùng phá hủy xương, đậm độ phù hợp với nấm, có tăng quang trong lòng xoang, dấu hiệu xâm lấn.

BSCK1 Võ Văn Năm - Khoa Tai Mũi Họng chia sẻ: "Nấm xoang bướm rất dễ bị nhầm với u não nếu bác sĩ không có kinh nghiệm đọc hình ảnh tiêu chuẩn. Vùng xoang bướm nằm sâu và sát nền sọ, hình ảnh MRI nhiều khi gây nhiễu hoặc trùng lắp với các khối u".

Khối nấm không chỉ phát triển âm thầm mà còn xâm lấn vào đúng ống thần kinh thị giác, khiến tín hiệu ánh sáng bị cắt đứt hoàn toàn. Nếu để muộn, dây thần kinh sẽ chết không thể hồi phục, dẫn đến mù vĩnh viễn.

Sau hội chẩn, ekip phẫu thuật xác định đây là ca mổ cực kỳ nguy hiểm: khối nấm nằm sát động mạch cảnh trong, nguồn cung cấp máu quan trọng nhất cho não. Đồng thời, xương sàn sọ của bệnh nhân đã bị nấm ăn mòn, khiến thao tác phẫu thuật không còn điểm tựa vững chắc.

Để đảm bảo an toàn, ê kíp sử dụng hệ thống định vị Navigation 3D - công nghệ định danh hình ảnh theo thời gian thực - kết hợp nội soi phóng đại, giúp xác định chính xác vị trí từng bờ xương, từng mảng nấm.

Khi mở xoang bướm, các bác sĩ nhìn thấy ổ nấm đặc quánh, bám chặt vào thành ngoài xoang và lan sát vào ống thần kinh thị giác. Dù ở vị trí hiểm, ê kíp đã giải áp thành công dây thần kinh, lấy trọn ổ nấm và bảo tồn nguyên vẹn màng não.

Các bác sĩ sử dụng hệ thống định vị Navigation 3D để tiến hành phẫu thuật cứu bệnh nhân thoát khỏi mù lòa - Ảnh: BVCC

“Chỉ một sơ suất nhỏ như phá vỡ màng não, chạm vào động mạch cảnh hay làm tổn thương các dây thần kinh lân cận đều có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như rò dịch não tủy, xuất huyết nền sọ, đột quỵ hoặc liệt vĩnh viễn. Nhưng ca mổ đã thành công”, bác sĩ Năm chia sẻ.

Ánh sáng quay trở lại với bệnh nhân

Điều kỳ diệu đã xảy ra: chỉ sau 24 giờ phẫu thuật, ông Đ bắt đầu phân biệt được ánh sáng và bóng người. Một tín hiệu rất sớm và quan trọng, chứng tỏ dây thần kinh thị giác chưa chết hoàn toàn.

Nhưng để hồi phục hoàn toàn, quá trình điều trị không hề đơn giản. Xét nghiệm cho thấy tác nhân gây bệnh là Aspergillus fumigatus, loại nấm thường gặp ở những người có hệ miễn dịch suy yếu, đặc biệt là bệnh nhân tiểu đường kiểm soát kém - tình trạng của ông Đ.

Sau mổ, ông tiếp tục được điều trị kháng nấm dài ngày và kiểm soát đường huyết chặt chẽ để ngăn tái phát.

“Nếu bệnh nhân đến muộn thêm vài ngày, dây thần kinh thị giác có thể đã hư hoàn toàn và không còn cơ hội hồi phục dù có phẫu thuật hay không”, bác sĩ Năm cho biết.

Theo các chuyên gia y tế - xoang bướm nằm sâu nhất trong hệ thống xoang, sát não, sát tuyến yên, sát động mạch cảnh, sát dây thần kinh thị giác. Một khi nấm phát triển, người bệnh thường chỉ đau đầu âm ỉ hoặc đau một nửa đầu, đúng vị trí xoang. Nhưng đến khi thị lực giảm thì đã muộn.

Không giống viêm xoang thông thường với nghẹt mũi - chảy nước mũi - sốt nhẹ, nấm xoang bướm thường không có triệu chứng rõ ràng. Đau đầu và giảm thị lực là hai dấu hiệu nguy hiểm nhất nhưng dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác.

BS Năm cảnh báo: "Người tiểu đường kiểm soát kém phải đặc biệt chú ý: nếu đau đầu kéo dài, giảm thị lực một bên, đã khám mắt mà không ra bệnh thì hãy đến chuyên khoa tai mũi họng để kiểm tra xoang bướm".

Nhiều bệnh nhân giảm thị lực chọn đến khám mắt đầu tiên. Nhưng đây chính là cái bẫy khiến nhiều trường hợp chậm trễ điều trị, vì tổn thương không nằm ở mắt, BS Năm phân tích và cho biết thêm: Hơn 40% ca bệnh nấm xoang bướm có biểu hiện ban đầu giống hệt bệnh lý mắt hoặc bệnh thần kinh. Một số trường hợp thậm chí được chẩn đoán nhầm thành: viêm dây thần kinh thị, u màng não, u dây thần kinh, nhồi máu não nhẹ.

“Ở Việt Nam, chẩn đoán nấm xoang bướm vẫn còn bị bỏ sót nhiều vì bệnh quá hiếm gặp và biểu hiện không điển hình. Nếu không được phẫu thuật kịp thời, nguy cơ mù vĩnh viễn cực kỳ cao", ông nhấn mạnh.

Bình Thuận

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/su-that-rung-minh-ve-ca-benh-nam-xoang-buom-suyt-gay-mu-tai-can-tho-241329.html