Đại biểu Nguyễn Danh Tú phát biểu tại phiên họp.
Trong phát biểu tại phiên họp, các đại biểu bày tỏ nhất trí cao về quan điểm chỉ đạo, mục đích, yêu cầu, phạm vi sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; tán thành nội dung của dự thảo Nghị quyết nêu tại Tờ trình của Ủy ban dự thảo, sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.
Đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn Quảng Nam) cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013 và các luật lần này thể hiện quyết tâm chính trị trong đổi mới, tinh gọn sắp xếp tổ chức bộ máy của Nhà nước. Đồng thời, góp phần nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan Nhà nước từ trung ương đến cơ sở; tạo nền tảng cho phát triển và phát triển bền vững của đất nước.
Đại biểu nhấn mạnh, lần này chúng ta đang đặt những viên gạch, nền tảng đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Một nội dung được nhiều đại biểu quan tâm, cho ý kiến tại phiên họp là quy định về việc chất vấn Chánh án TAND, Viện trưởng VKSND của đại biểu HĐND.
Ủy ban Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 đề nghị không quy định Chánh án TAND, Viện trưởng VKSND thuộc phạm vi đối tượng trả lời chất vấn của đại biểu HĐND tại khoản 2 Điều 115 để phù hợp với tính chất và mô hình tổ chức các cơ quan nhà nước ở địa phương sau khi thực hiện sắp xếp.
Đại biểu Nguyễn Danh Tú (Đoàn Kiên Giang) cho biết, Khoản 2, Điều 113 Hiến pháp hiện hành quy định HĐND có quyền giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở địa phương.
“Giám sát việc tuân theo Hiến pháp, pháp luật tại địa phương có quyền giám sát các hoạt động của TAND, VKSND tại địa phương. Và trong hoạt động giám sát việc tuân theo pháp luật tại địa phương, chất vấn là một hình thức giám sát rất quan trọng”, Đại biểu phân tích.
Bên cạnh đó, Đại biểu chỉ ra rằng, việc quy định quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án TAND, Viện trưởng VKSND địa phương xuất phát từ bản chất, đặc điểm của Nhà nước ta là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Điều 2 Hiến pháp 2013 quy định Nhà nước ta là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.
“Ở Trung ương, đại biểu QH có quyền chất vấn; bên cạnh chất vấn các thành viên của Chính phủ thì có quyền chất vấn Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng VKSND tối cao. Nếu bây giờ chúng ta không quy định ở địa phương, đại biểu HĐND có quyền chất vấn Chánh án TAND, Viện trưởng VKSND địa phương thì đại biểu HĐND chỉ có quyền chất vấn Chủ tịch UBND, các thành viên của UBND và thủ trưởng các cơ quan khác thuộc UBND. Việc chỉ chất vấn các cơ quan thực hiện quyền hành pháp mà chưa thực hiện chất vấn đối với các cơ quan tư pháp ở địa phương chưa phù hợp”, Đại biểu nói.
Khẳng định việc chất vấn của các đại biểu HĐND đối với Chánh án TAND, Viện trưởng VKSND ở địa phương góp phần cung cấp thêm thông tin để phục vụ hoạt động giám sát việc tuân theo Hiến pháp, pháp luật tại địa phương, Đại biểu đề nghị nên cân nhắc giữ lại quy định tại Khoản 2, Điều 15 Hiến pháp hiện nay về quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án TAND và Viện trưởng VKSND tại địa phương.
Chung quan điểm, Đại biểu Nguyễn Hải Dũng (Đoàn Nam Định) cũng đề nghị vẫn yêu cầu Chánh án TAND cấp tỉnh và Viện trưởng VKSND cấp tỉnh phải trả lời chất vấn tại Kỳ họp HĐND cấp tỉnh.
Theo Đại biểu, quy định như vậy để bảo đảm cơ chế kiểm soát quyền lực ở địa phương, HĐND giám sát hoạt động tư pháp. “HĐND là cơ quan quyền lực của nhà nước ở địa phương, TAND, VKSND là cơ quan nhà nước ở địa phương thì phải báo cáo trả lời chất vấn trước HĐND cấp tỉnh”, Đại biểu nói.
Đại biểu Trần Văn Tuấn (Đoàn Bắc Giang) cũng đề nghị cần nghiên cứu thêm ý kiến này, vì thực tế thời gian qua cho thấy, việc chất vấn tại kỳ họp HĐND tỉnh, trong đó có chất vấn Chánh án TAND, Viện trưởng VKSND rất hiệu quả, được Nhân dân theo dõi, đánh giá cao.
Từ thực tiễn địa phương, các Đại biểu Đoàn Thị Hảo (Đoàn Thái Nguyên), Chu Thị Hồng Thái (Đoàn Lạng Sơn) và nhiều Đại biểu cũng đưa ra đề xuất tương tự.
Tường Minh