Sửa đổi Luật các TCTD: Luật hóa Nghị quyết 42, phân quyền cho NHNN

8 giờ trướcBài gốc

Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD đang được Chính phủ chuẩn bị trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9, khóa XV. Việc sửa đổi nhằm luật hóa các nội dung của Nghị quyết số 42/2017/QH14, điều chỉnh một số quy định liên quan đến thẩm quyền cho vay đặc biệt, đồng thời góp phần xử lý nợ xấu, hoàn thiện thể chế pháp lý trong lĩnh vực ngân hàng, phù hợp với các chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và yêu cầu thực tiễn.

Ảnh minh họa.

Xuất phát từ yêu cầu chính trị, pháp lý và thực tiễn

Việc xây dựng dự thảo luật xuất phát từ yêu cầu hoàn thiện thể chế để xử lý kịp thời các khó khăn, vướng mắc trong hoạt động tín dụng và xử lý nợ xấu. Trên cơ sở chỉ đạo của Đảng, nhiều văn kiện đã khẳng định rõ vai trò của việc hoàn thiện khung khổ pháp lý về hoạt động ngân hàng.

Văn kiện Đại hội XIII nêu định hướng: “Tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp lý về hoạt động ngân hàng, hỗ trợ tiến trình cơ cấu lại các tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu”. Kết luận số 19-KL/TW ngày 14/10/2021 xác định nguyên tắc: chỉ xây dựng luật đối với các vấn đề đã rõ, đã được thực tiễn chứng minh và có sự thống nhất cao, lấy quyền lợi hợp pháp của người dân và doanh nghiệp làm trọng tâm.

Đặc biệt, Kết luận 115-KL/TW ngày 16/01/2025 nhấn mạnh yêu cầu phát huy hiệu quả các nguồn lực, trong đó có hoạt động ngân hàng, gắn với mục tiêu hoàn thành các chỉ tiêu tăng trưởng giai đoạn 2021–2025 và định hướng đến năm 2030.

Luật hóa các quy định xử lý nợ xấu của Nghị quyết 42

Một trong những nội dung quan trọng của dự thảo luật là việc tiếp tục luật hóa các quy định tại Nghị quyết số 42/2017/QH14 – văn bản từng có hiệu lực thí điểm trong xử lý nợ xấu. Dự thảo đề xuất đưa vào các nội dung đã phát huy hiệu quả như:

Quy định về quyền thu giữ tài sản bảo đảm;

Kê biên tài sản bảo đảm là tài sản của bên phải thi hành án;

Hoàn trả tài sản bảo đảm là vật chứng trong vụ án hình sự, tang vật trong vi phạm hành chính.

Việc luật hóa nhằm tạo khuôn khổ pháp lý ổn định, đồng bộ, nâng cao hiệu quả xử lý nợ xấu, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ và bên liên quan.

Dự luật cũng hướng tới giải quyết tình trạng bất cân đối trong quyền và nghĩa vụ giữa bên cho vay và bên đi vay, đảm bảo hài hòa giữa quyền thu hồi nợ của tổ chức tín dụng và quyền hợp pháp của bên bảo đảm.

Điều chỉnh thẩm quyền cho vay đặc biệt

Một điểm thay đổi quan trọng khác là quy định về thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt. Dự luật sửa đổi đề xuất chuyển thẩm quyền này từ Thủ tướng Chính phủ sang Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đối với các khoản vay đặc biệt có lãi suất 0%/năm và không có tài sản bảo đảm.

Nội dung này được xây dựng trên cơ sở chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 46/NQ-CP ngày 31/3/2023 và Công văn số 2923/VPCP-KTTH ngày 08/4/2025 của Phó Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, việc phân cấp cho NHNN nhằm tăng tính chủ động, phù hợp thực tiễn, đảm bảo tổ chức thực hiện kịp thời, hiệu quả, an toàn hệ thống các TCTD, không để xảy ra tiêu cực, thất thoát.

Căn cứ từ tình hình thực tế ngành ngân hàng

Tình hình nợ xấu có xu hướng gia tăng do nhiều nguyên nhân, bao gồm:

Tác động của biến động kinh tế thế giới và thiên tai;

Thị trường tài chính – bất động sản hồi phục chậm;

Thị trường mua bán nợ chưa phát triển như kỳ vọng;

Năng lực quản trị của một số TCTD chưa tương xứng với tốc độ tăng trưởng.

Trên cơ sở đó, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo NHNN sớm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để luật hóa Nghị quyết 42, đảm bảo hiệu lực thi hành, khơi thông nguồn vốn, nâng cao mức độ an toàn, lành mạnh của hệ thống tín dụng.

Nguyên tắc xây dựng dự thảo luật

Dự thảo được xây dựng dựa trên các quan điểm chính:

Thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng và pháp luật Nhà nước về xử lý nợ xấu;

Đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất với các văn bản pháp luật khác;

Đánh giá tác động cụ thể của từng chính sách được luật hóa;

Phù hợp với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên;

Tăng hiệu lực, hiệu quả thi hành, đồng thời đảm bảo thực hiện kịp thời, an toàn và khả thi.

Năm 2025 được xác định là năm tăng tốc, bứt phá để hoàn thành các mục tiêu kinh tế - xã hội giai đoạn 2021–2025. Nghị quyết số 192/2025/QH15 đã yêu cầu hoàn thiện cơ chế, chính sách về thuế và tín dụng để hỗ trợ sức mua, tiêu dùng, du lịch nội địa và thúc đẩy tăng trưởng đạt 8% trở lên.

Dự án luật sửa đổi Luật các TCTD được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện pháp lý để hệ thống ngân hàng đồng hành hiệu quả hơn với doanh nghiệp và người dân, góp phần giữ ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế.

Duy Khánh

Nguồn Kinh tế Môi trường : https://kinhtemoitruong.vn/sua-doi-luat-cac-tctd-luat-hoa-nghi-quyet-42-phan-quyen-cho-nhnn-98928.html