Ngày 19/8, Bộ Tư pháp vừa họp hội đồng thẩm định Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai năm 2024.
Luật trước đây quy định 32 trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Tuy nhiên, Bộ NN&MT (cơ quan chủ trì soạn thảo dự án luật) cho rằng vẫn còn một số bất cập nên xuất bổ sung 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất.
Một là, thực hiện các dự án đầu tư công khẩn cấp phục vụ cho nhiệm vụ chính trị, đối ngoại; dự án trong khu thương mại tự do, trong trung tâm tài chính quốc tế; dự án logistics; dự án hỗn hợp dân cư, đô thị, du lịch, dịch vụ thương mại, văn hóa, thể thao và các mục đích khác; dự án công nghiệp văn hóa và các dự án phát triển kinh tế - xã hội khác do HĐND cấp tỉnh quyết định phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương.
Hai là, trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất mà hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận hoặc hết thời gian gia hạn nếu được gia hạn thời gian hoàn thành thỏa thuận và đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất thì Nhà nước thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư.
Ba là, tạo quỹ đất để cho thuê đất tiếp tục sản xuất, kinh doanh quy định tại điểm đ khoản 3 điều 124 của luật Đất đai năm 2024.
PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến phát biểu tại buổi họp.
Nêu ý kiến tại buổi thẩm định, ông Lê Hoàng Châu (Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM) cho rằng, việc bổ sung các quy định như trên sẽ tháo gỡ được vướng mắc, khó khăn cho hàng ngàn dự án đã đền bù “dở dang” từ nhiều năm qua.
Theo ông Châu, nhiều trường hợp nhà đầu tư đã thỏa thuận được trên 75%, thậm chí trên 95% diện tích đất hoặc trên 75% số lượng người sử dụng đất nhưng không thể thỏa thuận được để giải phóng mặt bằng đối với phần diện tích còn lại. Vậy nên, nhà đầu tư không thể thực hiện dự án, bị chôn vốn; đất đai lãng phí, không đưa vào sử dụng được.
Đại diện Liên đoàn thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, đề xuất bổ sung thứ nhất là một trong những nội dung được doanh nghiệp đánh giá cao. Đồng thời, đề nghị cân nhắc trường hợp “các dự án phát triển kinh tế - xã hội khác do HĐND cấp tỉnh quyết định phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương”, vì theo quy định tại Hiến pháp, Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết do luật định.
Ngoài ra, đại diện VCCI cũng đề nghị làm rõ giá đất thu hồi trong trường hợp này sẽ áp dụng theo bảng giá đất hay theo thỏa thuận của doanh nghiệp, tránh trường hợp phát sinh khiếu kiện về sau.
PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến, Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trưởng khoa Pháp luật Kinh tế, Đại học Luật Hà Nội đề nghị cân nhắc, giải trình thêm việc thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất thì Nhà nước thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho chủ đầu tư thuê đất.
Theo ông Tuyến, nội dung này phải thận trọng bởi ranh giới giữa thỏa thuận và hành chính có thể bị mờ đi, bị lợi dụng.
Hoàng An