Cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hồ Chí Minh đã góp phần quan trọng vào quá trình phục hồi kinh tế
Sau 2 năm triển khai, Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hồ Chí Minh đã góp phần quan trọng vào quá trình phục hồi kinh tế, từng bước đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu theo hướng bền vững, gắn với ứng dụng khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo. Nghị quyết 98 không chỉ giúp thành phố vượt qua giai đoạn khó khăn sau đại dịch, mà còn đóng góp vào việc hoàn thiện hệ thống pháp luật chung của cả nước.
Ngày 12/6/2025, Quốc hội tiếp tục ban hành Nghị quyết số 202/2025/QH15, sắp xếp toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của TP. Hồ Chí Minh, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và tỉnh Bình Dương thành một thực thể mới với tên gọi TP. Hồ Chí Minh. Đây là một không gian kinh tế - xã hội có quy mô lớn, tiềm năng to lớn nhưng cũng đối diện với nhiều thách thức trong quản lý và điều hành phát triển. Trong bối cảnh đó, Đề án “Xây dựng trình Quốc hội ban hành Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98” đang được khẩn trương soạn thảo, nhằm kịp thời tháo gỡ vướng mắc và đáp ứng yêu cầu phát triển mới của thành phố sau hợp nhất.
Theo Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP. Hồ Chí Minh, TS. Trương Minh Huy Vũ, đến nay thành phố đã triển khai 36/44 cơ chế đặc thù quy định trong Nghị quyết 98, 6 cơ chế đang xây dựng văn bản thực hiện và 2 cơ chế dừng triển khai do đã có quy định mới thay thế. Qua rà soát, nhiều cơ chế đã “kịch khung”, “vượt trần” so với quy định hiện hành, đòi hỏi phải có điều chỉnh kịp thời.
TP. Hồ Chí Minh cần có cơ chế đặc thù mạnh mẽ hơn để giải quyết đồng bộ bài toán hạ tầng kết nối
Dự thảo Đề án tập trung vào hai trọng tâm: “01 sửa” – chính sách ưu tiên nhà đầu tư chiến lược, và “01 bổ sung” – cơ chế cho Khu Thương mại tự do. TS. Dư Phước Tân cho rằng, thay vì chỉ dựa trên quy mô vốn, việc thu hút nhà đầu tư chiến lược cần phân loại theo giá trị công nghệ đi kèm, với tiêu chí “công nghệ đột phá” được xem như điều kiện để hưởng ưu đãi. Ông cũng đề xuất thành lập “Ban kết nối đầu tư chiến lược” trực thuộc UBND thành phố nhằm đồng hành cùng các nhà đầu tư lớn trong suốt vòng đời dự án.
TS. Trần Du Lịch nhấn mạnh, điểm vướng lớn nhất hiện nay không nằm ở danh mục dự án hay điều kiện mời gọi đầu tư, mà ở cơ chế đấu thầu hiện hành. Trong khi với đường sắt đô thị, Quốc hội đã cho phép thành phố áp dụng cơ chế chỉ định nhà đầu tư chiến lược theo Nghị quyết 188, thì đối với các lĩnh vực khác thành phố vẫn bị bó buộc phải đấu thầu. Vì vậy, ông kiến nghị cần sửa Nghị quyết 98 để trao quyền chủ động lựa chọn nhà đầu tư chiến lược, đồng thời phân cấp, phân quyền nhiều hơn cho thành phố.
Nhiều ý kiến cũng cho rằng bối cảnh hiện nay đã thay đổi căn bản. Bộ Chính trị đã ban hành nhiều nghị quyết trụ cột về khoa học - công nghệ, hội nhập quốc tế, đổi mới pháp luật, phát triển kinh tế tư nhân; cùng với đó, TP. Hồ Chí Minh đã hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, tạo thế và lực mới. Vì vậy, việc sửa đổi Nghị quyết 98 không thể chỉ dừng ở “nới thêm”, mà cần trao cho thành phố quyền tự quyết, tự làm, tự chịu trách nhiệm, mở ra không gian hành động đủ lớn để bứt phá.
Với quy mô dân số hơn 14 triệu người, đóng góp khoảng 1/4 GDP cả nước và 1/3 ngân sách quốc gia, TP. Hồ Chí Minh cần có cơ chế đặc thù mạnh mẽ hơn để giải quyết đồng bộ bài toán hạ tầng kết nối, quản lý siêu đô thị và huy động nguồn lực phát triển.
Theo Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Mạnh Cường, cùng với hai cơ chế đặc thù quan trọng khác là Nghị quyết 188 về đường sắt đô thị và Nghị quyết 222 về Trung tâm tài chính quốc tế, việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 lần này sẽ giúp thành phố tận dụng tốt hơn các cơ hội, nguồn lực, để phát triển nhanh, mạnh, bền vững. Ông đồng thời ghi nhận và trân trọng các ý kiến đóng góp của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, cho biết Tổ công tác sẽ tiếp thu đầy đủ, nghiên cứu kỹ lưỡng để hoàn thiện Đề án trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10, khóa XV.
Ngọc Vân