Sửa Luật Phòng, chống tham nhũng: Đề nghị xây dựng bộ chỉ số liêm chính quốc gia

2 giờ trướcBài gốc

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP.HCM) phát biểu tại hội trường.

Tiếp tục Kỳ họp thứ 10, chiều 18/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi).

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP.HCM) đề nghị bổ sung nguyên tắc báo cáo phòng chống tham nhũng phải được chuẩn hóa theo một chuẩn dữ liệu mở, thống nhất toàn quốc, toàn bộ dữ liệu từ các bộ, ngành, địa phương phải được kết nối về Cơ sở dữ liệu quốc gia về phòng chống tham nhũng theo thời gian thực.

Theo đại biểu, đây là nền tảng để hình thành hệ thống cảnh báo sớm, giúp phát hiện những bất thường trong đầu tư công, đất đai, đấu thầu, tuyển dụng, nếu không thiết lập rõ nguyên tắc này trong luật sẽ còn tình trạng báo cáo rời rạc, chậm trễ, thiếu khả năng phân tích dự báo.

Về xây dựng bộ chỉ số liêm chính quốc gia, vị đại biểu TP.HCM nhìn nhận, dự thảo luật chỉ dừng ở “các tiêu chí đánh giá”, chưa đưa ra yêu cầu xây dựng bộ chỉ số liêm chính thống nhất, có tính đo lường, phản ánh đúng thực trạng từng địa phương, từng bộ ngành.

Ông đề nghị bổ sung quy định giao Chính phủ ban hành một bộ chỉ số liêm chính quốc gia, gồm thang điểm, trọng số, tiêu chuẩn đánh giá về phòng ngừa, phát hiện, xử lý, thu hồi tài sản.

“Bộ chỉ số này không chỉ phục vụ báo cáo mà còn là công cụ đánh giá cán bộ, đánh giá cơ quan, thúc đẩy tính cạnh tranh liêm chính giữa các địa phương. Đây là cách tiếp cận hiện đại mà nhiều quốc gia đã áp dụng”, ông Hùng nêu quan điểm.

Liên quan đến kiến tạo “hạ tầng số chống tham nhũng”, đại biểu Hùng cho rằng cơ sở dữ liệu phòng chống tham nhũng phải bắt buộc kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai, đăng ký doanh nghiệp, thuế, hải quan, ngân hàng, công chứng.

Cho rằng 98% hành vi tham nhũng đều để lại dấu vết thông qua biến động tài sản và các giao dịch tài chính, đại biểu Hùng nhấn mạnh chỉ khi dữ liệu được tích hợp, cơ quan kiểm soát mới có thể phát hiện giao dịch bất thường, tài sản chuyển dịch lòng vòng hoặc “đứng tên hộ”. Nếu không quy định mức độ bắt buộc, hệ thống sẽ tiếp tục phân mảnh và khó kiểm soát thực chất.

Lần sửa đổi này, về quy định kiểm soát tài sản, dự thảo phân quyền cho nhiều cơ quan tùy theo cấp quản lý. Ông Hùng nhận xét, cách thiết kế này vẫn tiềm ẩn điểm mù kiểm soát, nhất là đối với những người luân chuyển chức vụ qua nhiều cơ quan.

“Mỗi cá nhân chỉ thuộc trách nhiệm kiểm soát của một đầu mối duy nhất, đầu mối đó có nghĩa vụ tổng hợp, lưu trữ và theo dõi xuyên suốt quá trình công tác”, ông Hùng kiến nghị và nêu rõ, nguyên tắc này giúp loại bỏ tình trạng nhiều cơ quan cùng kiểm soát nhưng không ai chịu trách nhiệm cuối cùng, làm giảm hiệu quả giám sát.

Với nội dung kê khai biến động tài sản, Dự thảo quy định ngưỡng 1 tỷ đồng tài sản, thu nhập biến động trong năm phải kê khai, theo đại biểu Hùng là phù hợp với bối cảnh kinh tế. Song, nếu chỉ quy định theo ngưỡng tuyệt đối sẽ xuất hiện tình trạng chia nhỏ giao dịch, chuyển dịch tách lẻ, dẫn đến cơ quan kiểm soát khó phát hiện, ông Hùng lo ngại.

Vì vậy, đại biểu đề nghị luật hóa nguyên tắc “mọi biến động tài sản bất thường, không phù hợp thu nhập, dù dưới 1 tỷ đồng, đều phải giải trình”. Đây là cơ chế quan trọng để ngăn chặn các “kỹ thuật né kê khai” vốn rất phổ biến thời gian qua.

Cũng về kê khai tài sản, đại biểu Mai Văn Hải (Thanh Hóa) nêu, Luật Phòng, chống tham nhũng hiện hành yêu cầu người có nghĩa vụ kê khai phải kê khai tài sản, thu nhập của cả vợ hoặc chồng. Điều này sẽ phát sinh vướng mắc trong trường hợp vợ và chồng thuộc thẩm quyền kiểm soát của hai cơ quan khác nhau là Ủy ban Kiểm tra và Thanh tra tỉnh.

Ông Hải phân tích, nếu cả hai cơ quan cùng tiến hành xác minh có thể dẫn đến việc xác minh trùng lặp với cùng một tài sản chung của vợ, chồng thuộc diện kê khai.

Để tránh trùng chéo, đại biểu đoàn Thanh Hóa đề nghị bổ sung vào dự thảo luật một nguyên tắc phối hợp.

Cụ thể là, trường hợp người có nghĩa vụ kê khai thuộc thẩm quyền kiểm soát tài sản của Thanh tra tỉnh mà có vợ hoặc chồng là đối tượng được Ủy ban Kiểm tra cấp có thẩm quyền ra quy định xác minh tài sản, thu nhập, thì Thanh tra tỉnh không nên tiến hành xác minh lại tài sản, thu nhập với người đó trong cùng thời kỳ. Ngược lại, nếu Thanh tra đã xác minh tài sản, thu nhập thì Ủy Ban Kiểm tra cũng không nên xác minh lại với cùng một đối tượng ở cùng thời kỳ.

Dự thảo luật quy định kê khai bổ sung được thực hiện khi người có nghĩa vụ kê khai có biến động tài sản, thu nhập hàng năm có giá trị từ 1 tỷ đồng trở lên.

Bày tỏ quan điểm tán thành khi dự thảo luật đã nâng mức kê khai bổ sung từ 300 triệu đồng lên 1 tỷ đồng, song đại biểu Hải nêu vấn đề, tài sản trong năm hình thành dưới 1 tỷ đồng không phải kê khai bổ sung, nếu cộng dồn từ những năm trước có thể vượt 1 tỷ đồng thì chưa rõ quy định kê khai như thế nào?.

Theo nghị trình, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng sẽ được Quốc hội bấm nút thông qua vào ngày cuối cùng của Kỳ họp này.

Nguyễn Lê

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/sua-luat-phong-chong-tham-nhung-de-nghi-xay-dung-bo-chi-so-liem-chinh-quoc-gia-d436896.html