Sửa Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt: Không đánh đổi sức khỏe, môi trường lấy tăng trưởng kinh tế

5 giờ trướcBài gốc

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu tại phiên họp sáng 9/5.

Lựa chọn của một quốc gia có trách nhiệm

Sau khi được Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8, dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 đã được tiếp thu, sửa đổi nhiều nội dung như: không thu thuế tiêu thụ đặc biệt với máy điều hòa có công suất nhỏ hơn 18.000 BTU; giảm mức tăng thuế suất và giãn lộ trình với xe ô tô pick-up, nước giải khát có đường…

Thảo luận về dự án luật tại Quốc hội vào cuối tuần qua, các đại biểu đánh giá cao báo cáo giải trình, tiếp thu. Và thống nhất với nhiều nội dung của dự thảo luật. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng nêu các ý kiến về thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng, điều hòa nhiệt độ, nước giải khát có đường, túi nilon…

Hoàn thiện Luật với chất lượng tốt nhất

“Chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu để tiếp thu một cách đầy đủ nhất, trọn vẹn nhất tất cả ý kiến của các đại biểu Quốc hội, để có được Luật với chất lượng tốt nhất, phục vụ cho mục tiêu điều hành đất nước của Quốc hội cũng như của Chính phủ”- Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định.

Một số đại biểu đặt vấn đề có cần thiết áp thuế với nước giải khát có đường, máy điều hòa nhiệt độ, xăng… Theo các ý kiến này, việc áp thuế có thể ảnh hưởng tới nhiều ngành nghề kinh doanh, tác động tiêu cực tới hoạt động của nhiều doanh nghiệp, tới nền kinh tế.

Một số ý kiến khác tán thành việc áp thuế và đề nghị đánh thuế cao hơn, càng sớm, càng tốt để hạn chế những tác động tiêu cực đã thấy rõ tới sức khỏe cộng đồng, tới môi trường.

Theo đại biểu Lê Hoàng Anh (đoàn Gia Lai), mức thuế với nước giải khát có đường là quá chậm, quá thấp và chưa đúng quan điểm, mục tiêu xây dựng dự án luật, chưa phù hợp với kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm về “đặt sức khỏe và công tác chăm sóc sức khỏe lên vị trí chiến lược, ưu tiên trong tất cả các chiến lược, chính sách phát triển”.

Đại biểu Lê Hoàng Anh cho biết, mức tiêu thụ đồ uống có đường tại Việt Nam đã tăng phi mã từ 1,59 tỷ lít năm 2009 lên tới 6,67 tỷ lít năm 2023, tương đương mức tăng 420% trung bình mỗi người Việt tiêu thụ hơn 70 lít/năm, gấp đôi mức khuyến nghị để đảm bảo sức khỏe. Không chỉ là chuyện thuế, đại biểu cho rằng đây còn là lựa chọn chiến lược của một quốc gia có trách nhiệm. “Nếu hôm nay chúng ta không hành động, ngày mai chúng ta sẽ trả giá bằng ngân sách y tế, bằng năng suất lao động và bằng chính sinh mệnh của người dân” - đại biểu nêu trăn trở.

Ngoài đồ uống có đường, đại biểu cũng đề nghị ít nhất giữ phương án đánh thuế cao đối với các sản phẩm có hại cho sức khỏe như rượu, bia, thuốc lá, theo dự thảo Chính phủ đã trình tại Kỳ họp thứ 8.

“Những sản phẩm gây hại cho sức khỏe thì không thể có mức thuế mang tính động viên, chia sẻ, đồng hành như vậy còn hệ lụy hậu quả người dân gánh chịu. Một chính sách thuế tuy nhỏ nhưng là lời tuyên bố mạnh mẽ, Việt Nam không đánh đổi sức khỏe nhân dân, lấy tăng trưởng thuần túy” - đại biểu nhấn mạnh.

Không thể không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng

Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã giải trình làm rõ nhiều nội dung các đại biểu quan tâm.

Theo Bộ trưởng, các căn cứ để đánh thuế nước giải khát có đường ngày càng rõ. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã có những báo cáo chi tiết, cụ thể đối với các quốc gia, trong đó khuyến cáo Việt Nam đang là một trong những quốc gia tiêu thụ nước đường ngày càng lớn, dẫn đến nguy cơ béo phì. Vì thế, WHO khuyến nghị các nước, trong đó có Việt Nam phải áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt tối thiểu là 20%. Thực tế trên thế giới đã có 107 quốc gia đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng này. Tại ASEAN hiện có 7/11 quốc gia đã đánh thuế tiêu thụ đặc biệt, gồm cả Đông Timor.

Từ thực tiễn thế giới và thực trạng Việt Nam, Bộ trưởng chia sẻ quan điểm cá nhân cho rằng: “đáng nhẽ phải đánh thuế sớm hơn, đến giờ phút này cũng đã muộn rồi, không thể để thế hệ con em chúng ta béo phì, bệnh rồi chúng ta mới bàn”.

Một số ý kiến đại biểu lo ngại việc đánh thuế với nước dừa, nước ép hoa quả…, Bộ trưởng giải thích, theo tiêu chuẩn quốc gia về nước giải khát do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố, thì nước giải khát là sản phẩm pha sẵn để uống với mục đích giải khát, được chế biến từ nước và có thể chứa đường, phụ gia thực phẩm, hương liệu có thể bổ sung các thành phần nguyên liệu có nguồn gốc tự nhiên, vitamin và khoáng chất có ga hoặc không có ga.

Theo khái niệm này, các loại nước không bị đánh thuế tiêu thụ đặc biệt gồm: sữa và các sản phẩm từ sữa, thực phẩm dạng lỏng dùng với mục đích dinh dưỡng, nước khoáng thiên nhiên và nước uống đóng chai, nước rau quả nguyên chất và sản phẩm từ ca cao.

Liên quan máy điều hòa nhiệt độ, có ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị nâng công suất máy điều hòa chịu thuế. Bộ trưởng cho biết sẽ nghiên cứu để nâng công suất máy điều hòa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt lên mức có thể từ trên 24.000 BTU đến dưới 90.000 BTU.

Mặt khác, Bộ trưởng cũng khẳng định, việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với điều hòa nhiệt độ cần phải tiếp tục quan tâm, nhất là trong bối cảnh không khuyến khích tiêu thụ nhiều điện năng. Thủ tướng đã có các quyết định trong đó yêu cầu tới năm 2045 sẽ không sản xuất, không nhập khẩu điều hòa không khí gia dụng, điều hòa không khí, nguyên cụm sử dụng HCFC và HFC, những chất gây hại đến tầng ozon.

Về xăng dầu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay, việc áp thuế đã thực hiện từ năm 1998. Gần đây, Thủ tướng Chính phủ đã ký cam kết tại COP26 về giảm khí phát thải về không vào năm 2050. Để thực hiện cam kết về môi trường này, Việt Nam không thể không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng. Ô nhiễm môi trường đang tăng lên, nếu không đánh thuế xăng thì rất khó để thay đổi hành vi.

Nhiều đại biểu tại phiên họp cũng đề cập đến việc phải đánh thuế các mặt hàng gây ô nhiễm môi trường khác như là túi nilon, đồ nhựa… Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, thuế bảo vệ môi trường với mặt hàng này đang ở mức cao nhất là 40.000 đồng/kg. Tuy nhiên, các cơ quan sẽ tiếp tục rà soát, nghiên cứu để xem có cần thiết sử dụng chế tài về thuế để hạn chế mặt hàng này hay không.

Giãn lộ trình, giảm mức thuế đề xuất với một số mặt hàng

Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 được chỉnh lý theo hướng quy định điều hòa nhiệt độ có công suất trên 18.000 BTU đến 90.000 BTU thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Về nước giải khát có đường, dự thảo luật quy định lộ trình thực hiện: từ năm 2027 áp dụng thuế suất 8%, từ năm 2028 áp dụng thuế suất 10%. Do mặt hàng này mới được bổ sung vào đối tượng chịu thuế, nên cần có lộ trình thực hiện để các doanh nghiệp có thời gian thích ứng, điều chỉnh kế hoạch sản xuất kinh doanh, từng bước chuyển sang các sản phẩm có hàm lượng đường thấp.

Đối với xe ô tô pick-up, dự thảo luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 đã nâng thuế suất với loại xe này bằng 60% thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng với xe ô tô dưới 9 chỗ ngồi có dung tích tương ứng. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, quy định này có thể ảnh hưởng tới sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cũng như môi trường đầu tư.

Do vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với đề xuất của Chính phủ để chỉnh lý dự thảo luật theo hướng quy định tăng thuế suất 3%/năm và bắt đầu áp dụng từ năm 2027 đối với xe pick-up. Như vậy đã giảm đáng kể mức tăng thuế suất và giãn lộ trình áp dụng tăng thuế so với dự thảo trước đó.

Đối với các mặt hàng rượu, bia và thuốc lá, dự thảo luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 đã đưa ra 2 phương án tăng thuế và đề xuất áp dụng theo phương án 2 (là phương án tăng thuế triệt để hơn) đối với rượu, bia, thuốc lá.

Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế - xã hội hiện nay, cùng với mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên, Chính phủ đề nghị áp dụng theo phương án 1 với mức thuế thấp hơn so với phương án 2 và bắt đầu áp dụng từ năm 2027 để phù hợp với bối cảnh và tình hình mới.

Hoàng Yến

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/sua-luat-thue-tieu-thu-dac-biet-khong-danh-doi-suc-khoe-moi-truong-lay-tang-truong-kinh-te-176160.html