Sáng 14/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi).
Thủ tướng phê duyệt quy hoạch không gian biển, quy hoạch sử dụng đất quốc gia
Theo Tờ trình của Chính phủ, việc sửa đổi toàn diện Luật Quy hoạch là cần thiết do quá trình thực thi luật hiện hành còn nhiều vướng mắc. Nhiều loại quy hoạch chưa có cơ sở pháp lý rõ ràng; chưa có quy định thống nhất về việc lập đồng thời, thẩm quyền phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch; quy trình thủ tục còn phức tạp, kéo dài; phân cấp, phân quyền thiếu linh hoạt; nội dung quy hoạch còn quá chi tiết, làm giảm tính linh hoạt khi triển khai. Bên cạnh đó, sự thay đổi mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp và việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh đang tác động mạnh đến toàn bộ hệ thống quy hoạch.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương trình bày tại phiên họp.
Chính phủ xác định mục tiêu của Luật Quy hoạch (sửa đổi) là tạo khung pháp lý thống nhất cho các loại quy hoạch phát triển; đơn giản hóa quy trình, giảm ít nhất 30% thủ tục hành chính; tăng cường phân cấp, phân quyền gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực chặt chẽ; thúc đẩy ứng dụng khoa học – công nghệ và chuyển đổi số trong hoạt động quy hoạch
Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) gồm 6 chương, 58 điều và một phụ lục, tập trung vào ba nhóm nội dung lớn: hoàn thiện hệ thống quy hoạch, đẩy mạnh phân cấp – phân quyền, và đơn giản hóa quy trình thủ tục.
Về hệ thống quy hoạch và mối quan hệ giữa các loại quy hoạch, dự thảo luật xác định hệ thống quy hoạch gồm 6 cấp: quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch chi tiết ngành, quy hoạch đô thị và nông thôn, và quy hoạch đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt.
Trong đó, quy hoạch cấp quốc gia bao gồm quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia và các quy hoạch ngành. Nguyên tắc mới được đề xuất là “quy hoạch thấp hơn phải phù hợp với quy hoạch cao hơn” và “quy hoạch chi tiết ngành phải bảo đảm hài hòa với định hướng sắp xếp, phân bố không gian của quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh có liên quan”.
Số lượng quy hoạch được rà soát, thu gọn từ 78 xuống còn 45, giảm 42% theo nguyên tắc “một cơ quan thực hiện nhiều việc, một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính”.
Về phân cấp, phân quyền, dự thảo luật quy định rõ thẩm quyền lập, thẩm định, quyết định và phê duyệt từng loại quy hoạch: Quốc hội quyết định quy hoạch tổng thể quốc gia; Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia và quy hoạch vùng; Bộ trưởng phê duyệt quy hoạch ngành và quy hoạch chi tiết ngành; Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt quy hoạch tỉnh. Đối với quy hoạch đô thị và nông thôn, việc phê duyệt thực hiện theo luật chuyên ngành.
Đối với mục tiêu cách thủ tục hành chính, dự thảo bổ sung cơ chế cho phép lập đồng thời các quy hoạch và quy định thứ tự phê duyệt linh hoạt; trong trường hợp đặc biệt, quy hoạch cấp dưới có thể được phê duyệt trước để thực hiện các dự án khẩn cấp. Đồng thời, bỏ quy định về “nhiệm vụ lập quy hoạch”, thay bằng “đề cương lập quy hoạch” với nội dung gọn nhẹ hơn nhằm rút ngắn thời gian và quy trình.
Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại phiên họp
Phân cấp giúp giảm thời gian, thủ tục, đảm bảo quản lý nhà nước
Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng khẳng định, dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi) là một đạo luật khó và phức tạp, được Chính phủ chuẩn bị công phu qua nhiều kỳ họp với quá trình trao đổi, tranh luận kỹ lưỡng giữa các bộ, ngành. Phương pháp tiếp cận trong xây dựng và thực hiện quy hoạch thời gian qua đều theo hướng “đúng dần”, vừa làm vừa hoàn thiện, bởi đây là vấn đề lớn, mới và chưa có tiền lệ.
Trong lần sửa đổi này, Ban soạn thảo và Chính phủ bám sát chỉ đạo của Bộ Chính trị, tập trung xử lý ba nhóm vấn đề trọng tâm: tháo gỡ dứt điểm những khó khăn, vướng mắc và điểm nghẽn trong thực tiễn; bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật về quy hoạch; và có quy định về chuyển tiếp để kế thừa tối đa các quy hoạch đã lập trong các thời kỳ trước. Do đó, Chính phủ lựa chọn phương án sửa đổi toàn diện thay vì chỉ sửa một số điều, vì nếu chỉ điều chỉnh cục bộ sẽ không thể khắc phục triệt để các điểm nghẽn.
Về vấn đề nhiều ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm là phân cấp thẩm quyền phê duyệt quy hoạch, Phó Thủ tướng cho biết, đây là nội dung Chính phủ đã cân nhắc kỹ. Theo tinh thần phân cấp triệt để, quy hoạch cấp quốc gia giao cho Chính phủ phê duyệt, quy hoạch ngành và quy hoạch địa phương giao cho bộ trưởng và chủ tịch UBND tỉnh thực hiện. “Anh em ở trên này không thể biết hết được ở địa phương, hay những nội dung chuyên ngành thì không thể biết được bằng Bộ trưởng quản lý ngành… Việc phân cấp sẽ có thể rút gọn được thời gian và đơn giản hóa mà vẫn đảm bảo quản lý nhà nước” - Phó Thủ tướng cho hay.
Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh ghi nhận nỗ lực của Chính phủ, Bộ Tài chính và các cơ quan hữu quan trong việc khẩn trương chuẩn bị đầy đủ hồ sơ dự án Luật.
Để bảo đảm chất lượng dự án trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo tập trung vào sáu nhóm nhiệm vụ trọng tâm. Trong đó, bao gồm bảo đảm tính thống nhất giữa Luật Quy hoạch (sửa đổi) với các dự án luật được trình cùng kỳ họp như Luật Đầu tư, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Luật Đất đai, Luật Xây dựng; xác định rõ luật nào mang tính nguyên tắc để các luật khác điều chỉnh theo, tránh mâu thuẫn, chồng chéo trong thực tiễn.
Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh kết luận phiên họp.
Đồng thời, hoàn thiện danh mục quy hoạch trong hệ thống quy hoạch, xác định rõ vai trò của từng loại quy hoạch. Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, cần phân biệt rành mạch giữa quy hoạch có tính định hướng chiến lược, dài hạn phục vụ hoạch định chính sách và quy hoạch mang tính công cụ quản lý hành chính cụ thể để triển khai dự án đầu tư; chỉ yêu cầu bản vẽ, sơ đồ khi thật sự cần thiết, bảo đảm tính khả thi.
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu hoàn thiện quy định về đánh giá sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch, rõ ràng tiêu chí, nội dung đánh giá sự phù hợp. Nghiên cứu khi đánh giá sự phù hợp của một dự án đầu tư thì chỉ căn cứ trên một quy hoạch là quy hoạch trực tiếp nhất.
Về phân cấp, phân quyền, Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu hoàn thiện các quy định về phân cấp, phân thẩm quyền quyết định, phê duyệt quy hoạch bảo đảm thực chất, đồng bộ, khắc phục vướng mắc trên nguyên tắc quy hoạch quốc gia của thẩm quyền của Quốc hội. Trong trường hợp Chính phủ vẫn tiếp tục đề nghị phân cấp thì đề nghị báo cáo cấp có thẩm quyền để có cơ sở hoàn thiện các quy định./.
Hoàng Yến