Mới đây, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Vĩnh Long đã ra quyết định khởi tố bị can, cấm đi khỏi nơi cứ trú đối với Nguyễn Văn Bảo Trung (32 tuổi, tài xế xe tải) về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ.
Do sức khỏe còn yếu, bị can Trung chưa thể tỉnh táo, chưa nói chuyện được nên các quyết định tố tụng được cơ quan điều tra (CQĐT) tống đạt cho vợ Trung.
Gia đình nữ sinh đến Công an tỉnh Vĩnh Long làm việc về các vấn đề liên quan đến vụ tai nạn giao thông.
Nhiều bạn đọc thắc mắc tình trạng sức khỏe của bị can Trung sẽ ảnh hưởng đến quá trình tố tụng của vụ án thế nào?
Chưa có quy định thống nhất thế nào là "bệnh hiểm nghèo"
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, luật sư Đặng Kim Chinh, Đoàn Luật sư TP.HCM cho biết có thể xảy ra hai trường hợp.
Thứ nhất, bị can có thể được miễn TNHS và vụ án có thể bị đình chỉ điều tra theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 29 BLHS 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017, 2025): Khi tiến hành điều tra, truy tố, xét xử, người phạm tội mắc bệnh hiểm nghèo dẫn đến không còn khả năng gây nguy hiểm cho xã hội nữa.
Trong trường hợp này, CQĐT ra quyết định đình chỉ điều tra theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 230 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (có căn cứ quy định tại Điều 29 của BLHS).
Còn VKS sẽ có trách nhiệm kiểm sát theo quy định tại khoản 3 Điều 230 BLTTHS, cụ thể: Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được quyết định đình chỉ điều tra kèm theo hồ sơ vụ án của CQĐT, nếu thấy quyết định đình chỉ điều tra có căn cứ thì VKS phải trả lại hồ sơ vụ án cho CQĐT để giải quyết theo thẩm quyền; nếu thấy quyết định đình chỉ điều tra không có căn cứ thì hủy bỏ quyết định đình chỉ điều tra và yêu cầu CQĐT phục hồi điều tra.
Tuy nhiên, vấn đề mấu chốt là hiện nay chưa có văn bản nào quy định thống nhất thế nào là "bệnh hiểm nghèo" và danh mục các bệnh được coi là "bệnh hiểm nghèo".
Việc xác định thế nào là "bệnh hiểm nghèo" và danh mục các bệnh được coi là "bệnh hiểm nghèo" chỉ được quy định rải rác tại một số văn bản.
Ví dụ: Theo khoản 4 Điều 8 Nghị quyết số 02/2018 (được sửa đổi bởi Nghị quyết 01/2022, Nghị quyết số 02/2025) của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao hướng dẫn áp dụng Điều 65 của BLHS về án treo, định nghĩa: Mắc bệnh hiểm nghèo là trường hợp mà bệnh viện cấp tỉnh, bệnh viện quân đội cấp quân khu trở lên có kết luận là người được hưởng án treo đang bị bệnh nguy hiểm đến tính mạng, khó có phương thức chữa trị, như: Ung thư giai đoạn cuối, xơ gan cổ trướng, lao nặng độ 4 kháng thuốc, bại liệt, suy tim độ 3, suy thận độ 4 trở lên; HIV giai đoạn AIDS đang có các nhiễm trùng cơ hội không có khả năng tự chăm sóc bản thân và có nguy cơ tử vong cao.
Hay như tại khoản 4 Điều 3 Nghị định 140/2021 quy định người mắc bệnh hiểm nghèo là người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như: Ung thư giai đoạn cuối, bại liệt, suy tim độ III trở lên, nhiễm HIV đã chuyển giai đoạn AIDS hoặc bệnh khác có văn bản xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh từ tuyến huyện trở lên xác nhận là bệnh hiểm nghèo theo quy định của Bộ Y tế.
Còn tại khoản 4 Điều 4 Thông tư liên tịch 02/2013 (hướng dẫn thi hành quy định về giảm thời hạn chấp hành án phạt tù đối với phạm nhân) lại quy định mắc bệnh hiểm nghèo là người đang bị mắc một trong các bệnh như: Ung thư giai đoạn cuối, liệt, lao nặng kháng thuốc... hoặc mắc một trong các bệnh khác được Hội đồng giám định y khoa, bệnh viện cấp tỉnh hoặc cấp quân khu trở lên kết luận là bệnh hiểm nghèo, nguy hiểm đến tính mạng.
Từ các quy định trên có thể thấy, mặc dù đều đề cập đến các bệnh có mức độ nguy hiểm đến tính mạng như ung thư giai đoạn cuối, bại liệt, AIDS... nhưng các văn bản này vẫn chưa có sự thống nhất hoàn toàn về cơ quan có thẩm quyền xác định và danh mục bệnh hiểm nghèo.
Do vậy, để xảy ra trường hợp này thì phải có căn cứ và kết luận của cơ quan có thẩm quyền xác định bị can Trung mắc bệnh hiểm nghèo.
Thứ hai, trước khi hết thời hạn điều tra mà sức khỏe của bị can Trung vẫn chưa hồi phục, vẫn còn bị hạn chế về khả năng nhận biết và năng lực TNHS (chưa thể lấy lời khai) thì CQĐT tiến hành ra quyết định tạm đình chỉ điều tra (khi có kết quả giám định tư pháp) theo điểm b khoản 1 Điều 229 BLTTHS.
Vụ án sẽ được phục hồi điều tra nếu như sức khỏe của bị can được cải thiện, bị can có thể cho lời khai trong trạng thái tỉnh táo, minh mẫn. Tuy nhiên, lời khai của bị can trong vụ án hình sự chỉ là một nguồn chứng cứ trong tổng thể các tài liệu chứng cứ khác có liên quan đến hành vi phạm tội.
Trường hợp không thể lấy lời khai của bị can nhưng CQĐT thu thập được các nguồn chứng cứ khác như: Hình ảnh camera nhà dân hoặc camera hành trình trên các phương tiện giao thông đi qua hiện trường, lời khai người làm chứng... và những nguồn chứng cứ khác chứng minh được hành vi phạm tội của bị can thì CQĐT tiếp tục thực hiện quá trình tố tụng theo quy định.
Bên nào có lỗi phải bồi thường
Về trách nhiệm dân sự, LS Chinh cho biết nếu trường hợp vụ án sau đó bị đình chỉ thì căn cứ Điều 30 BLTTHS và khoản 6 Điều 26 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, người bị hại hoặc người đại diện hợp pháp (trong trường hợp này là mẹ của nữ sinh) có quyền khởi kiện vụ án dân sự độc lập để yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.
Luật sư Đặng Kim Chinh, Đoàn Luật sư TP.HCM
Trường hợp vụ án bị tạm đình chỉ thì mẹ nữ sinh có thể phải đợi phục hồi điều tra để yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Căn cứ tại Điều 584 và Điều 585 Bộ luật Dân sự 2015 thì người gây thiệt hại phải bồi thường nếu có lỗi và thiệt hại thực tế phát sinh; đồng thời người yêu cầu bồi thường có nghĩa vụ chứng minh.
Tuy nhiên, theo LS Chinh, trong thực tiễn đối với vụ án hình sự đang bị đình chỉ mà bị hại muốn khởi kiện vụ án dân sự để yêu cầu bồi thường thiệt hại thường rất khó khăn cho nguyên đơn do phải chứng minh: Yếu tố lỗi của người lái xe gây tai nạn; nữ sinh không có lỗi. Trong khi đây là những chứng cứ thường chỉ có được thông qua kết luận điều tra của cơ quan tố tụng.
Còn trường hợp vụ án được tiến hành điều tra, truy tố và đưa ra xét xử thì Tòa án sẽ dựa vào yếu tố lỗi của các bên, tài liệu, căn cứ chứng minh thiệt hại vật chất thực tế, thiệt hại, tổn thất về tinh thần để quyết định trách nhiệm dân sự trong vụ án.
Theo quy định tại Điều 591 Bộ luật Dân sự 2015 thì mức bồi thường khi tính mạng bị xâm phạm, ngoài các chi phí thực tế và tổn thất tinh thần, mức bồi thường bù đắp tổn thất tinh thần tối đa 100 lần mức lương cơ sở.
Diễn tiến vụ án
Theo kết quả điều tra ban đầu, vào ngày 4-9-2024, Nguyễn Văn Bảo Trung điều khiển ô tô tải biển số 84C-102.77 vượt ô tô bán tải biển số 61C-567.14 đang dừng sát lề đường, dẫn đến lấn sang phần đường bên trái và gây tai nạn khiến cháu Nguyễn Ngọc Bảo Trân (SN 2010, học sinh lớp 9) tử vong tại chỗ.
Ngày 26-12-2024, Cơ quan CSĐT Công an huyện Trà Ôn (đã giải thể), tỉnh Vĩnh Long ra quyết định không khởi tố vụ án vì cho rằng "người thực hiện hành vi nguy hiểm đã chết".
Đến ngày 23-1-2025, Công an huyện Trà Ôn tiếp tục ra quyết định không khởi tố vụ án với lý do "không có sự việc phạm tội".
Gia đình bé Trân đã khiếu nại đến VKSND huyện Trà Ôn và VKSND tỉnh Vĩnh Long nhưng đều bị bác bỏ.
Đến ngày 28-4-2025, ông Nguyễn Vĩnh Phúc (cha ruột bé Trân) đã nổ súng bắn tài xế Trung rồi tự sát. Tài xế Trung được điều trị đến nay.
Vào cuối tháng 5-2025, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ cho biết bệnh nhân Nguyễn Văn Bảo Trung tại thời điểm đó đã mở mắt tự nhiên, hiểu lời nói không hoàn toàn (hợp tác thực hiện y lệnh lúc đúng lúc không), không nói chuyện được (mất ngôn ngữ toàn bộ), liệt hoàn toàn ½ người phải. Và cần phải theo dõi thêm để biết khả năng phục hồi của bệnh nhân.
HỮU ĐĂNG