Ảnh minh họa INT.
Công tác thi chọn học sinh giỏi quốc gia, tổ chức các đoàn học sinh giỏi tham dự Olympic quốc tế và khu vực được chú trọng, đổi mới và gặt hái nhiều kết quả đáng tự hào. Với sự quan tâm, đầu tư xứng đáng, hầu hết tỉnh/thành phố có giải học sinh giỏi quốc gia. Các kỳ thi chọn học sinh giỏi ở địa phương cũng được quan tâm, góp phần quan trọng vào việc phát triển chất lượng giáo dục mũi nhọn, thúc đẩy, nâng cao chất lượng dạy và học.
Làm nên thành tích giáo dục mũi nhọn có nhiều yếu tố: Cơ chế, chính sách; công tác phát hiện và tuyển chọn học sinh giỏi; lựa chọn giáo viên tham gia bồi dưỡng; xây dựng kế hoạch, chương trình, phương pháp bồi dưỡng…
Trước đây, thời lượng dành cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi do địa phương quyết định tùy theo điều kiện thực tiễn, nên không đồng nhất ở các tỉnh/thành. Từ 14/2/2025, theo Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT, việc tổ chức dạy thêm trong nhà trường nói chung (trong đó có hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi), được quy định mỗi môn học được tổ chức dạy thêm không quá 2 tiết/tuần.
Còn có ý kiến khác nhau về độ đủ để đáp ứng công tác bồi dưỡng học sinh giỏi với thời lượng này. Tuy nhiên, điểm chung đều cho rằng cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn nữa phương thức bồi dưỡng; tăng hiệu quả bồi dưỡng gắn với phát huy tốt nhất năng lực tự học của học trò; tận dụng sức mạnh công nghệ để nâng cao chất lượng việc dạy, việc học, tự học và sử dụng một cách chất lượng nhất giờ dạy trên lớp.
Bộ GD&ĐT chỉ giới hạn “2 tiết” với việc “dạy”, không phải việc “học”. Bởi vậy, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT An Giang Trần Tuấn Khanh gợi ý giáo viên trước hết cần giúp học sinh nắm chắc phương pháp học và tự học theo đặc trưng môn học.
Trước khi lên lớp, hãy giao nhiệm vụ cụ thể cho học sinh, hướng dẫn các em cách tự giải quyết, hoàn thành nhiệm vụ học tập. Thời gian trên lớp chủ yếu dành cho việc giúp học sinh nhận ra mức độ hoàn thành nhiệm vụ, những kiến thức, kỹ năng trọng tâm còn hạn chế cần bổ sung, đồng thời tiếp tục giao nhiệm vụ mới kèm hướng dẫn. Nếu chỉ đơn thuần lên lớp truyền thụ theo từng đơn vị kiến thức thì khó nói được bao nhiêu tiết/tuần là đủ.
Bên cạnh đó, với công nghệ như hiện nay, học sinh dễ dàng trao đổi những vấn đề khó và nhận được sự hỗ trợ, tư vấn từ giáo viên, không nhất thiết phải chờ trực tiếp trên lớp.
Học sinh cũng cần xác định mục tiêu rõ ràng và phải xây dựng được động cơ học tập tốt, chủ động xây dựng kế hoạch học tập với nội dung cụ thể kèm thời gian thực hiện. Điều này đòi hỏi ý thức tự giác và sự quyết tâm cao độ và tất nhiên không thể thiếu định hướng, dẫn dắt, đồng hành, hỗ trợ của thầy cô.
Nhiều giáo viên có kinh nghiệm trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi nhấn mạnh, giáo dục “mũi nhọn” cần phải “xuyên suốt”. Bồi dưỡng học sinh giỏi không chỉ tập trung một khoảng thời gian nhất định trước thời điểm thi mà cần phải “mưa dầm thấm lâu”, dạy chắc cơ bản rồi mới nâng cao…
Các ứng dụng công nghệ là phương tiện tuyệt vời giúp tăng kết nối, mở rộng không gian dạy và học của thầy trò; bảo đảm tính xuyên suốt bởi thầy trò có thể kết nối mọi lúc, mọi nơi, không chỉ giới hạn trong không gian nhà trường và thời lượng tiết học được quy định.
Thảo Đan