Cuối tháng 7, tại trụ sở của Liên Hợp Quốc ở New York (Mỹ), Pháp và Saudi Arabia đồng chủ trì Hội nghị “Giải quyết hòa bình vấn đề Palestine và thực thi giải pháp hai Nhà nước”. Hội nghị có sự tham gia của đại diện từ Liên minh châu Âu, Liên đoàn Ả Rập, cũng như đại diện từ nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế.
Sau hội nghị, Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot hôm 30-7 cho biết Pháp cùng 14 quốc gia đã ra một tuyên bố chung, kêu gọi các nước trên toàn thế giới tiến tới việc công nhận chính thức Nhà nước Palestine, theo hãng tin AFP.
"Chúng tôi, Bộ trưởng Ngoại giao các nước Andorra, Úc, Canada, Phần Lan, Pháp, Iceland, Ireland, Luxembourg, Malta, New Zealand, Na Uy, Bồ Đào Nha, San Marino, Slovenia và Tây Ban Nha.[...] đã công nhận, đã bày tỏ hoặc bày tỏ sự sẵn sàng hoặc xem xét tích cực của các quốc gia chúng tôi trong việc công nhận Nhà nước Palestine, như một bước thiết yếu hướng tới giải pháp hai nhà nước, và mời tất cả các quốc gia chưa làm như vậy hãy tham gia lời kêu gọi này" - theo tuyên bố chung.
Theo tờ The Washington Post, hội nghị và việc loạt quốc gia phương Tây như Pháp, Anh, Canada tuyên bố sẽ công nhận Nhà nước Palestine đã thổi luồng sinh khí mới vào sự nghiệp ngoại giao của Palestine, góp phần thúc đẩy giải pháp hai nhà nước vốn đã được nhiều quốc gia ủng hộ từ lâu. Ngoài ra, động thái trên cũng phản ánh sự phẫn nộ về tình hình nhân đạo ở Gaza, bao gồm các báo cáo về nạn đói lan rộng ở dải đất này.
Các đại biểu tham dự tại cuộc họp cấp cao của các bộ trưởng, trong hội nghị Liên Hợp Quốc về vấn đề Israel-Palestine hôm 28-7. Ảnh: Timothy A. Clary/AFP
Sức nặng ngoại giao
Hầu hết quốc gia trên thế giới đã công nhận Nhà nước Palestine từ nhiều thập niên trước. Với tuyên bố gần đây về việc sẽ công nhận Nhà nước Palestine vào tháng 9 tới, Anh và Pháp sẽ là thành viên thường trực thứ ba và thứ tư của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc công nhận Nhà nước Palestine.
Ông Mouin Rabbani – thành viên nhóm nghiên cứu Hội đồng Trung Đông về Các vấn đề toàn cầu – cho biết dù động thái này phần lớn mang tính biểu tượng nhưng cũng mang sức nặng ngoại giao đáng kể, theo đài NPR.
"Khi các quốc gia có tầm quan trọng, tầm ảnh hưởng như Pháp và Anh áp dụng biện pháp này, điều đó thực sự gây ra cảm giác như nước vỡ bờ. Người ta có thể mong đợi những quốc gia khác sẽ làm theo" – ông Rabbani nói.
Trong khi đó, ông Michael Lynk – cựu chuyên gia độc lập của Liên Hợp Quốc về nhân quyền tại các vùng lãnh thổ Palestine – cho rằng động thái này cũng nhằm "gây sức ép lên Israel". Với việc nhiều quốc gia lựa chọn công nhận Nhà nước Palestine, điều này báo hiệu với thế giới rằng họ "bực bội, khó chịu [và] đau khổ trước hành động của Israel trong cuộc chiến ở Gaza".
Theo ông Lynk, điều này có nghĩa là các quốc gia công nhận Nhà nước Palestine có thể trao đổi đại sứ chính thức với Chính quyền Palestine.
"Điều này sẽ nâng quy chế của văn phòng đại diện [của Canada] tại Ramallah [ở Bờ Tây] lên thành đại sứ quán chính thức với một đại sứ thay vì một đại diện. Ở chiều ngược lại, Palestine sẽ có một đại sứ và một đại sứ quán chính thức tại Ottawa" – ông Lynk lý giải về trường hợp Canada công nhận Nhà nước Palestine.
"Các quốc gia công nhận Nhà nước Palestine sẽ có nghĩa vụ thực hiện các bước để phản đối và hành động, thậm chí là các biện pháp trừng phạt thực tế nếu cần, nhằm chống lại bất kỳ quốc gia nào can thiệp vào chủ quyền của Nhà nước Palestine" – ông Lynk nói.
Đại sứ Palestine tại Liên Hợp Quốc Riyad Mansour trong hội nghị hôm 28-7. Ảnh: Timothy A. Clary/AFP
Khó khăn vẫn còn
Phát biểu liên quan việc một số nước công nhận Nhà nước Palestine, Thủ tướng Israel - ông Benjamin Netanyahu cho rằng động thái này "là phần thưởng cho Hamas và trừng phạt các nạn nhân của nhóm vũ trang này".
Phía Mỹ cũng có động thái chưa ủng hộ vấn đề này. Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết hội nghị do Pháp và Saudi Arabia đồng chủ trì vừa qua “sẽ kéo dài xung đột, tiếp thêm sức mạnh cho Hamas, tưởng thưởng cho Hamas và làm suy yếu những nỗ lực thực tế nhằm đạt được hòa bình”. Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cũng gọi việc một số nước phương Tây sẽ công nhận Nhà nước Palestine là “quyết định liều lĩnh”.
The Washington Post dẫn lời một quan chức Ai Cập rằng vấn đề giờ đây là phía Israel vẫn chưa có tín hiệu ủng hộ hoàn toàn giải pháp hai nhà nước.
Vị quan chức này cũng cho rằng Israel sẽ không thể thắt chặt quan hệ với các nước láng giềng Ả Rập nếu không công nhận Nhà nước Palestine. "Nếu không có điều đó, người Israel sẽ khó được hưởng hòa bình, ổn định bền vững và hội nhập trong khu vực này" – vị quan chức này nói.
Biểu tình tại Úc ủng hộ Palestine vào cuối tháng 7. Ảnh: Dean Lewins/AAP
“Ưu tiên hiện nay là chấm dứt tình trạng thương vong ở Gaza. Ngoài ra, cần phải hình dung lại những cách tiếp cận sáng tạo để giải quyết vấn đề Israel-Palestine và tìm kiếm một con đường dẫn đến sự chung sống hòa bình giữa hai dân tộc” – ông Hussein Agha, ông Robert Malley, các chuyên gia về Trung Đông, cho biết.
Trong khi đó, những người ủng hộ giải pháp hai nhà nước lập luận rằng đây là cách duy nhất để thoát khỏi cuộc khủng hoảng hiện nay.
“Sự công nhận không phải là trừng phạt Israel hay trao cho người Palestine một chiến thắng. Đây là một bước đi chính trị cần thiết để tái hiện khả năng đàm phán hòa bình. Nó trao quyền cho ngoại giao và mang lại lợi ích cho người Palestine trong tương lai” – nhà bình luận kinh tế và chính trị Ali Shihabi viết.
Việt Nam cam kết ủng hộ và đóng góp cho tiến trình thực thi giải pháp hai nhà nước
Theo TTXVN, trong phiên thảo luận toàn thể chiều 28-7 thuộc khuôn khổ Hội nghị “Giải quyết hòa bình vấn đề Palestine và thực thi giải pháp hai Nhà nước”, Đại sứ Đỗ Hùng Việt – Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên Hợp Quốc – đã khẳng định lập trường nhất quán của Việt Nam ủng hộ giải pháp hai nhà nước và tư cách thành viên đầy đủ tại Liên Hợp Quốc cho Palestine; bày tỏ tình đoàn kết sâu sắc và trước sau như một đối với cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Palestine.
Trưởng Phái đoàn Việt Nam kêu gọi các bên quay trở lại đàm phán, tuân thủ Hiến chương Liên Hợp Quốc, luật pháp quốc tế, các biện pháp tạm thời của Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) và các nghị quyết liên quan của Liên Hợp Quốc.
Đại sứ Đỗ Hùng Việt khẳng định lịch sử chống giặc ngoại xâm và đấu tranh giành độc lập dân tộc đã thôi thúc Việt Nam sớm công nhận Nhà nước Palestine cách đây 37 năm, kiên trì ủng hộ giải pháp hai nhà nước trên cơ sở đường biên giới trước năm 1967; nhấn mạnh Việt Nam cam kết tiếp tục đóng góp và tham gia tích cực vào quá trình thúc đẩy hòa bình, tái thiết sau xung đột tại Gaza, góp phần bảo đảm hòa bình, ổn định và phát triển bền vững cho người dân Palestine.
KHOA ĐIỀM