Hội nghị lần này được tổ chức sau thất bại của hội nghị tại Busan, Hàn Quốc vào cuối năm ngoái do sự khác biệt lớn trong quan điểm giữa các quốc gia về các sản phẩm từ nhựa. Các tổ chức phi chính phủ về môi trường đang vận động cho một cách tiếp cận dứt khoát hơn tại hội nghị lần này: đạt được hiệp ước mang tính ràng buộc hoặc không có gì cả.
Trước ngày khai mạc hội nghị tại Geneva, trong một báo cáo được đăng trên tạp chí khoa học The Lancet, các chuyên gia cảnh báo ô nhiễm nhựa là mối nguy hiểm nghiêm trọng đối với sức khỏe con người và chưa được đánh giá đúng mức; khiến thế giới phải tiêu tốn 1.500 tỷ USD/năm.
Bị tác hại nặng nề nhất từ ô nhiễm nhựa là những người dễ bị tổn thương, nhất là trẻ em. Khi trở thành rác thải, các sản phẩm nhựa bị phân rã thành các hạt nhựa cực nhỏ không chỉ làm ô nhiễm các hệ sinh thái, mà còn thấm vào trong máu và các cơ quan nội tạng của con người.
Rác thải nhựa đang đe dọa môi trường sống của con người. Ảnh: GETTY IMAGES
Hiện mỗi năm, thế giới sản xuất đến 460 triệu tấn nhựa, trong đó có phân nửa là các sản phẩm nhựa chỉ sử dụng một lần. Cho đến nay, có chưa tới 10% rác thải nhựa được tái chế.
Theo dự báo của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế, nếu không hạn chế, mức tiêu thụ nhựa trên thế giới có thể sẽ tăng gấp 3 lần từ nay đến năm 2060. Còn theo dự báo của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc, từ nay đến năm 2040, khối lượng rác thải nhựa trên đất liền và trên các sông ngòi, đại dương sẽ tăng thêm 50%. Do vậy, hội nghị tại Geneva lần này phải làm sao đạt được một hiệp ước hạn chế tối đa sản xuất nhựa trên thế giới.
Bộ trưởng Môi trường Pháp, bà Agnès Pannier-Runacher, nhấn mạnh rất nhiều nước đang muốn ngăn chặn hiệp ước này. Nếu sản lượng nhựa được sản xuất tăng gấp 3 lần từ nay đến năm 2060, Trái đất sẽ ngập trong rác thải nhựa. Mọi nỗ lực tái chế đều vô nghĩa nếu không kìm chế sản xuất nhựa.
Theo bà Laurianne Trimoulla của Quỹ Gallifrey - chuyên hoạt động bảo vệ đại dương - nhiều quốc gia sản xuất dầu mỏ sẽ làm mọi cách để giới hạn cuộc thảo luận về vấn đề tái chế sản phẩm nhựa. Năm ngoái, tại Busan, nhóm vận động hành lang cho dầu mỏ đã sử dụng mọi ảnh hưởng để làm chệch hướng các cuộc thảo luận.
“Tại hội nghị Busan, có đến 221 nhóm vận động hành lang, đông đảo hơn cả phái đoàn của Liên minh châu Âu và các nước thành viên. Chẳng khác gì để những nhà sản xuất vũ khí đến dự một hội nghị về hòa bình”, bà Trimoulla nói.
Cũng theo nhà hoạt động môi trường này, nhựa hiện nay chiếm đến 80% lượng rác thải được tìm thấy trên biển. Do đó, phải giảm việc sản xuất nhựa, đề ra những mục tiêu tham vọng hơn.
“Liên minh Rwanda-Peru đã đề xuất giảm 40% sản lượng nhựa/năm từ nay đến năm 2040. Tuy nhiên, con số chúng tôi đề nghị là 75%”, bà Trimoulla nhấn mạnh. Nhà hoạt động của Quỹ Gallifrey cũng cho rằng một hiệp ước mang tính ràng buộc không nhất thiết phải có sự góp mặt của các nước sản xuất dầu mỏ. Những nước này có thể tham gia hiệp ước này sau.
Theo nghiên cứu của Đại học Maryland (Mỹ), hóa chất BPA (bisphenol A) - thường được sử dụng trong sản phẩm nhựa - có thể liên quan tới 237.000 ca tử vong do bệnh tim thiếu máu cục bộ và 194.000 ca tử vong do đột quỵ trên toàn cầu.
MINH CHÂU