Tính đến giữa năm 2025, nhóm lãnh đạo các công ty chứng khoán niêm yết tiếp tục có sự phân hóa rõ nét về mức độ sở hữu cổ phần cá nhân, thể hiện hai thái cực đáng chú ý: hoặc trực tiếp nắm giữ khối tài sản rất lớn bằng cổ phiếu, hoặc chỉ giữ vai trò quản trị – điều hành với tỷ lệ rất nhỏ, trong khi phần lớn quyền kiểm soát thực chất thuộc về các cổ đông tổ chức.
Nổi bật về mức sở hữu cá nhân tuyệt đối là ông Tô Hải, thành viên HĐQT Công ty Chứng khoán Vietcap (VCI), đang trực tiếp nắm giá trị cổ phiếu khoảng 5.750 tỷ đồng, tương đương 17,98% vốn điều lệ – một tỷ lệ sở hữu cá nhân hiếm gặp và có ảnh hưởng lớn tới hoạt động doanh nghiệp.
Tiếp sau là ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch HĐQT Công ty Chứng khoán SSI (SSI), với tổng tài sản khoảng 6.927 tỷ đồng, trong đó cổ phiếu SSI trị giá 543 tỷ đồng (0,82% vốn điều lệ). Bên cạnh phần sở hữu cá nhân, ông Hưng còn gián tiếp kiểm soát khoảng 28% SSI thông qua các pháp nhân và tổ chức liên quan như Công ty TNHH Đầu tư NDH Việt Nam.
Ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch HĐQT SSI, sở hữu tổng tài sản hơn 6,9 nghìn tỷ đồng, trong đó cổ phiếu SSI trị giá 543 tỷ đồng (0,82% vốn). Ông còn kiểm soát 28% cổ phần thông qua các tổ chức liên quan.
Ở chiều ngược lại, nhiều lãnh đạo các công ty chứng khoán lớn chỉ giữ tỷ lệ sở hữu cá nhân ở mức vừa phải. Bà Nguyễn Thanh Phượng – Chủ tịch HĐQT Vietcap (VCI), ghi nhận tổng tài sản gần 1.422 tỷ đồng, trong đó cổ phiếu VCI là 1.015,89 tỷ đồng (3,18% vốn điều lệ), đồng thời nắm giữ trên 406 tỷ đồng cổ phần tại Ngân hàng TMCP Bản Việt (BVB), chiếm 4,56% vốn ngân hàng. Chủ tịch VNDIRECT (VND), bà Phạm Minh Hương sở hữu gần 981,76 tỷ đồng cổ phiếu niêm yết, chủ yếu là VNDIRECT (gần 3% vốn điều lệ), thuộc nhóm sở hữu cá nhân lớn trong nữ lãnh đạo ngành chứng khoán.
Một trường hợp khác là ông Đỗ Quang Vinh, Chủ tịch Chứng khoán Sài Gòn – Hà Nội (SHS), nắm giữ tổng tài sản khoảng 2.398 tỷ đồng (trong đó 305,25 tỷ đồng cổ phần tại SHS, chiếm 1,54% vốn), đồng thời sở hữu cổ phần lớn tại Ngân hàng SHB (2,77% vốn điều lệ, giá trị hơn 2.093 tỷ đồng). Ông Vinh là thế hệ chuyển giao lãnh đạo của hệ sinh thái tài chính – ngân hàng T&T Group.
Ông Đỗ Quang Vinh, Chủ tịch SHS, sở hữu cổ phần 1,54% tại SHS và 2,77% tại Ngân hàng SHB.
Nhóm lãnh đạo có tỷ lệ sở hữu cá nhân ở mức thấp còn có ông Johan Nyvene – Chủ tịch HĐQT Chứng khoán TP.HCM (HCM), chỉ nắm giữ khoảng 53 tỷ đồng cổ phiếu (0,19% vốn điều lệ); phần lớn vốn HCM thuộc về các tổ chức như Dragon Capital (trên 31%), HFIC (gần 17%) và các quỹ ngoại. Ở Chứng khoán VIX (VIX), Chủ tịch HĐQT Nguyễn Tuấn Dũng nắm giữ 16,4 tỷ đồng cổ phiếu (0,04% vốn điều lệ), còn tại Chứng khoán Phú Thành (FTS), Chủ tịch HĐQT Nguyễn Văn Dũng chỉ sở hữu khoảng 7,10 tỷ đồng (0,05% vốn điều lệ).
Đặc biệt, tại CTCP Chứng khoán Ngân hàng Công thương Việt Nam (CTS), phần lớn cấu trúc sở hữu, quyền kiểm soát và biểu quyết thuộc về VietinBank với 75,64% cổ phần; tỷ lệ sở hữu cá nhân của các lãnh đạo, bao gồm cả chủ tịch, hầu như không đáng kể.
Bên cạnh sự phân hóa về sở hữu, nửa đầu năm 2025 còn ghi nhận sự tập trung thị phần môi giới vào nhóm dẫn đầu. Sở Giao dịch chứng khoán TP HCM (HoSE) thống kê 10 công ty lớn nhất chiếm tới 68,4% thị phần môi giới trên sàn, khẳng định thế thống trị của số ít doanh nghiệp trong thị trường giá trị giao dịch.
VPS giữ ngôi đầu với 16,02% thị phần, dẫn đầu cả ở HNX và UPCoM và gần 48% thị phần phái sinh. SSI là công ty tăng trưởng mạnh nhất, nâng thị phần lên 10,47%, đồng thời thu hẹp khoảng cách với VPS. Đáng chú ý, Vietcap là công ty duy nhất trong top 10 có bước nhảy hạng, lên vị trí thứ 4 với 6,81% thị phần.
Cạnh tranh giữa các công ty chứng khoán ngày càng quyết liệt, thể hiện qua khoảng cách thị phần dần thu hẹp. Nhiều lãnh đạo xác định mục tiêu mở rộng thị phần làm ưu tiên chiến lược. Vietcap tập trung khách hàng cá nhân và mở rộng hệ sinh thái; SSI ưu tiên gia tăng số lượng khách hàng, đặc biệt nhắm đến lớp nhà đầu tư trẻ, trong khi HSC áp dụng chính sách thưởng kinh doanh mới để khuyến khích môi giới phát triển khách hàng mới, gia tăng tổng thể thị phần.
Ở mảng dịch vụ, các công ty chứng khoán liên tục giảm lãi suất cho vay ký quỹ để tăng sức cạnh tranh và giữ chân khách hàng. Lãi suất phổ thông đã hạ từ 14-15%/năm còn 12-13%/năm, các gói ưu đãi cho khách tốt giảm xuống chỉ còn 6-7%/năm.
Nga Chen