Tại sao chúng ta lại có những giấc mơ khi ngủ?

3 giờ trướcBài gốc

(Ảnh: Getty images)

Con người dành khoảng một phần ba cuộc đời để ngủ, và trong mỗi giấc ngủ, chúng ta thường xuyên bước vào thế giới của những giấc mơ. Đó có thể là hình ảnh về những khung cảnh tuyệt đẹp, những câu chuyện đầy niềm vui hoặc đôi khi là những điều bí ẩn, đáng sợ khiến ta bất ngờ.

Nhờ sự tiến bộ vượt bậc của công nghệ hiện đại, ngày nay các nhà khoa học và chuyên gia tâm lý trên toàn cầu đã có khả năng nghiên cứu sâu hơn, tìm hiểu và giải mã giấc mơ, đồng thời khám phá cách chúng hình thành.

1. Giải mã sự xuất hiện của những giấc mơ

Giải thích về hiện tượng xuất hiện của những giấc mơ mang lại nhiều góc nhìn thú vị về cách bộ não hoạt động trong trạng thái ngủ.

Mỗi người chúng ta đều có những giấc mơ riêng biệt, mang tính độc đáo, bởi lẽ cuộc sống hàng ngày luôn đầy ắp những sự kiện mới mẻ cùng với các cung bậc cảm xúc khác nhau.

Ngay cả khi cơ thể chìm vào trạng thái ngủ sâu, não bộ vẫn tiếp tục vận hành một cách bền bỉ, thực hiện nhiệm vụ phân loại và lưu trữ những thông tin đã tiếp nhận.

Trong quá trình này, nó tổ chức lại các khoảnh khắc thành trí nhớ ngắn hạn hoặc dài hạn, đồng thời không ngừng so sánh các sự kiện vừa diễn ra với những ký ức xa xưa từ nhiều năm trước.

Những giấc mơ thực chất là những trải nghiệm mang tính ảo giác, thường xảy ra trong giai đoạn "giấc ngủ chuyển động mắt nhanh" (REM), kéo dài từ khoảng 10 đến 20 phút và có thể lặp lại nhiều lần xuyên suốt đêm. Giai đoạn này đặc biệt bởi các hoạt động của não bộ rất giống với trạng thái tỉnh thức, ngoại trừ vùng chịu trách nhiệm về tư duy logic.

Điều đáng chú ý là hai chất dẫn truyền thần kinh chính - serotonin và norepinephrine, vốn đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh logic và sự tập trung, đều giảm đi đáng kể trong khi ngủ.

Điều này giải thích tại sao các giấc mơ thường chứa đựng những yếu tố phi lý, kỳ quặc, thậm chí đôi khi vượt qua mọi nguyên tắc của logic thông thường, khiến chúng ta cảm thấy vừa bất ngờ vừa thú vị khi thức dậy.

(Ảnh: Getty images)

2. Vai trò của giấc mơ

Giấc mơ đóng vai trò quan trọng trong việc xử lý trí nhớ, cảm xúc và thậm chí là sáng tạo. Chúng giúp củng cố ký ức, sắp xếp thông tin, giải tỏa căng thẳng và kích thích sự phát triển não bộ, đặc biệt ở trẻ nhỏ.

Điều hòa cảm xúc

Điều hòa cảm xúc đóng vai trò như một chiếc cầu nối giúp bạn đối diện và xử lý những biến động tâm lý trong cuộc sống thường ngày.

Thông qua trạng thái giấc ngủ, bộ não con người không ngừng hoạt động để tạo nên các mối liên kết phức tạp, hé mở những cảm xúc sâu kín ẩn mình trong tiềm thức. Đây là lúc mà những cảm xúc vốn khó nhận diện hoặc hiểu rõ được đưa lên bề mặt một cách rõ ràng và cụ thể hơn.

Chính bởi điều này, việc dành thời gian để phân tích, giải mã những giấc mơ có thể trở thành chiếc chìa khóa quan trọng, giúp bạn khám phá và làm sáng tỏ những tâm tư, cảm xúc mà lâu nay vẫn tiềm ẩn bên trong mà có thể chưa từng được gọi tên đầy đủ.

(Ảnh: Getty Images/iStock)

Tăng khả năng sáng tạo

Giấc mơ có thể đóng vai trò như một công cụ mạnh mẽ giúp con người mở mang trí óc và khai thác tối đa tiềm năng sáng tạo của bản thân.

Trong trạng thái mơ, tư duy logic thường bị tạm gác lại, nhường chỗ cho những cảm xúc và suy nghĩ phiêu lưu tự do mà không bị bất kỳ quy tắc hay giới hạn nào ràng buộc. Chính sự phá vỡ các quy chuẩn thông thường này mang đến vô số ý tưởng phong phú, độc đáo và đầy sáng tạo mà ta khó có thể đạt được khi ở trạng thái tỉnh táo.

Những tình huống kỳ lạ, phi thực tế xuất hiện trong giấc mơ có thể khơi gợi cảm hứng và tạo nên nền tảng cho việc phát triển một câu chuyện hấp dẫn, thiết kế một tác phẩm nghệ thuật độc đáo hay đơn giản là tìm ra các giải pháp sáng tạo cho những vấn đề phức tạp. Nhờ đó, giấc mơ không chỉ là một trải nghiệm cá nhân thú vị mà còn có khả năng trở thành một nguồn sáng tạo vô giá trong cuộc sống.

Tăng khả năng ghi nhớ

Giấc mơ là một hiện tượng tuyệt vời của não bộ, không chỉ phản ánh những trải nghiệm hay cảm xúc trong cuộc sống mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện khả năng lưu trữ và sắp xếp ký ức.

Một trong những lợi ích đáng chú ý nhất của giấc mơ chính là khả năng củng cố trí nhớ, giúp bạn ghi nhớ những thông tin quan trọng một cách hiệu quả hơn.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu bạn học thuộc lòng một lượng kiến thức mới và sau đó đi ngủ ngay, bộ não sẽ xử lý và tổ chức lại thông tin một cách sâu sắc hơn trong khi bạn mơ. Điều này giúp duy trì ký ức lâu dài và tăng khả năng truy xuất thông tin khi cần.

Vậy nên, giấc mơ không chỉ là chốn nương náu của tâm hồn mà còn là một công cụ mạnh mẽ để phát triển trí não.

3. Làm thế nào để nhớ những giấc mơ?

Theo các nghiên cứu, trong khoảng năm phút đầu tiên sau khi tỉnh giấc, con người thường quên đi khoảng 50% nội dung giấc mơ. Sau năm phút tiếp theo, phần lớn những hình ảnh và chi tiết trong giấc mơ gần như biến mất hoàn toàn.

Nhà tâm lý học Sigmund Freud từng nhận định rằng hiện tượng này có thể liên quan đến cơ chế của não bộ trong việc chủ động loại bỏ các trải nghiệm nằm ngoài nhận thức thực tế, do giấc mơ thường phản ánh những suy nghĩ tiềm thức nằm sâu trong tâm trí.

Để cải thiện khả năng ghi nhớ giấc mơ, một phương pháp hữu hiệu là thiết lập ý thức trước khi ngủ. Bạn nên tự nhắc nhở bản thân rằng mình muốn ghi nhớ toàn bộ nội dung của giấc mơ. Nếu đây trở thành suy nghĩ cuối cùng trước khi chìm vào giấc ngủ, khả năng cao là bạn sẽ có thể thức dậy với những hình ảnh giấc mơ vẫn còn rõ nét trong trí nhớ.

Tuy nhiên, để đảm bảo việc ghi lại nội dung giấc mơ diễn ra hiệu quả, cần hạn chế những tác động gây sao nhãng ngay sau khi tỉnh dậy.

Một thói quen tốt là ghi chép lại ngay lập tức những gì bạn còn nhớ, trước khi thực hiện bất kỳ hành động nào như rời khỏi giường hoặc tiếp xúc với các yếu tố khác của môi trường xung quanh. Việc này có thể thực hiện bằng cách viết lại vào giấy hoặc lưu trữ thông tin trên điện thoại.

Qua thời gian, việc thực hiện đều đặn sẽ giúp bạn phát triển khả năng ghi nhớ và duy trì thói quen nhớ lại chi tiết của các giấc mơ một cách tự nhiên hơn./.

(Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/tai-sao-chung-ta-lai-co-nhung-giac-mo-khi-ngu-post1055315.vnp