Tại sao mèo lại ghét nước?

3 giờ trướcBài gốc

Trong suốt nhiều thế kỷ, định kiến về việc mèo sợ nước gần như trở thành "chân lý". Hình ảnh mèo cuống cuồng nhảy khỏi bồn tắm, hay co rúm lại khi dính vài giọt nước từ bình xịt, không hề xa lạ với người nuôi. Mặc dù vẫn có những giống mèo ngoại lệ như mèo Turkish Vans hay mèo Maine Coon rất thích bơi lội, nhưng phần đông mèo nhà ngày nay đều giữ nguyên bản tính “kỵ nước”.

Điều này đặt ra câu hỏi: Tại sao mèo lại ghét nước đến vậy?

Theo các chuyên gia, hiện chưa có nghiên cứu khoa học chuyên sâu nào về mối quan hệ giữa mèo và nước. Tuy nhiên, nhiều giả thuyết được đưa ra dựa trên sinh học, lịch sử tiến hóa và cả trải nghiệm cá nhân của từng con mèo. Kristyn Vitale, nhà nghiên cứu hành vi động vật và là người sáng lập Maueyes Cat Science and Education, cho rằng tổ tiên của mèo nhà – mèo rừng châu Phi (Felis silvestris lybica) – có thể đóng vai trò quan trọng trong tập tính này.

Liệu sự tiến hóa có thể giải thích tại sao mèo không thích bị ướt không? (Nguồn ảnh: Getty Images)

Một số loài mèo hoang khác như hổ, mèo cá hay báo đốm thường xuyên xuống nước để trốn côn trùng, giải nhiệt hoặc săn mồi. Ngược lại, mèo rừng châu Phi chủ yếu sinh sống tại môi trường sa mạc, hiếm khi gặp sông hồ. Vitale phân tích: "Chúng không nổi tiếng với việc săn mồi gần nước hoặc dưới nước. Chế độ ăn chủ yếu là động vật trên cạn như loài gặm nhấm. Vì thế, mèo nhà ngày nay không có nhu cầu tìm đến nước. Loài này đơn giản không được tiến hóa để thích nghi với môi trường đó".

Tuy nhiên, Jonathan Losos, giáo sư sinh học tại Đại học Washington ở St. Louis và tác giả cuốn "Tiếng mèo kêu: Cách mèo tiến hóa từ thảo nguyên đến ghế sofa nhà bạn" (Viking, 2023), lại chưa hoàn toàn đồng tình. Ông chỉ ra rằng xuất thân từ môi trường sa mạc không đồng nghĩa với việc loài vật sẽ sợ nước. Hơn nữa, phạm vi sinh sống của mèo rừng châu Phi cũng có những khu vực ít khô cằn hơn, nơi chúng từng tiếp xúc với nước.

Một góc nhìn khác đến từ Jennifer Vonk, chuyên gia nhận thức động vật tại Đại học Oakland. Bà cho rằng nguyên nhân nằm ở sự khó chịu về mặt thể chất: "Lông của mèo khi thấm nước khiến việc di chuyển trở nên khó khăn, làm chúng cảm thấy dễ bị tổn thương". Ngoài ra, nước còn có thể che lấp mùi cơ thể tự nhiên của mèo hoặc mang theo mùi lạ mà chúng rất nhạy cảm. Vonk nhận định mèo thậm chí có thể phát hiện các dấu hiệu hóa học trong nước máy gây khó chịu, trong khi Vitale bổ sung rằng nước làm lu mờ pheromone tự nhiên – yếu tố ảnh hưởng đến hành vi của chúng.

Từ các nhận định trên, giới khoa học cho rằng sự "ghét nước" của mèo không xuất phát từ một nguyên nhân duy nhất mà có thể là sự tổng hợp của nhiều yếu tố, từ bản năng tiến hóa đến trải nghiệm cá nhân. Vitale kết luận: "Đây có thể là sự kết hợp giữa bản năng ác cảm tự nhiên và hành vi học được".

Đặc biệt, trải nghiệm đầu đời của mèo con có vai trò quan trọng trong cách chúng phản ứng với nước khi trưởng thành. Dù chưa có nghiên cứu cụ thể chứng minh, nhưng các chuyên gia đều đồng thuận rằng mèo con được tiếp xúc sớm với nhiều trải nghiệm đa dạng – âm thanh, hình ảnh, mùi hương, kết cấu – sẽ phát triển thành những cá thể trưởng thành tự tin hơn. Quá trình này gọi là xã hội hóa, và cũng có thể áp dụng với việc tiếp xúc nước.

Vitale cho biết: "Rất có thể nếu một chú mèo con lớn lên trong môi trường gần gũi với nước, khi trưởng thành, chúng sẽ thoải mái hơn khi tiếp xúc. Tuy nhiên, mỗi con mèo là một cá thể riêng biệt. Ngay cả khi được tiếp xúc từ sớm, vẫn có mèo giữ nguyên bản tính sợ nước, trong khi ngược lại, có những cá thể chưa từng tiếp xúc vẫn có thể tỏ ra thích thú".

Bảo Ngọc (Theo Live Science)

Nguồn Doanh Nghiệp : https://doanhnghiepvn.vn/kham-pha/tai-sao-meo-lai-ghet-nuoc/20250905075101106