Tâm lý sợ trách nhiệm cũng gây ra lãng phí

4 giờ trướcBài gốc

Chiều ngày 5/11, Quốc hội thảo luận tại tổ về Dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí, các đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội cho rằng, cùng với việc siết chặt kỷ luật, cần khuyến khích, bảo vệ người dám nghĩ, dám làm, bởi “tâm lý sợ trách nhiệm cũng là một dạng lãng phí” – lãng phí cơ hội, trí tuệ và cả sự phát triển.

Cần bổ sung quy định tôn vinh, bảo vệ người dám tiết kiệm sáng tạo

Đại biểu Bùi Hoài Sơn nêu quan điểm, dự thảo luật lần này đã thể hiện tinh thần đổi mới khi nhấn mạnh tới việc hình thành văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí như một nếp sống, chứ không chỉ là những quy định hành chính. Tuy nhiên, để luật đi vào thực chất, ông cho rằng cần làm rõ hơn phạm vi điều chỉnh, đặc biệt là trong thời đại số.

Theo ông Sơn, lãng phí dữ liệu và lãng phí nguồn lực số là những thất thoát vô hình nhưng thiệt hại vô cùng lớn, bởi “dữ liệu và tài sản số ngày nay chính là tài sản quốc gia”. Vì vậy, dự thảo luật cần bổ sung hành vi gây lãng phí trong lĩnh vực này, đồng thời quy định rõ trách nhiệm kết nối, chia sẻ dữ liệu liên thông, tránh tình trạng xây dựng cơ sở dữ liệu nhưng không vận hành hiệu quả.

Toàn cảnh phiên họp tổ Hà Nội chiều 5/11.

Đáng chú ý, đại biểu Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh: “Không chỉ chống lãng phí do tiêu cực, mà còn phải chống lãng phí do tâm lý sợ trách nhiệm. Nếu không tôn vinh, không bảo vệ người dám đổi mới, sáng tạo thì chúng ta sẽ lãng phí cơ hội, lãng phí trí tuệ, và lãng phí cả tương lai.”

Ông Sơn đề nghị dự thảo luật cần có điều khoản bảo vệ và khuyến khích người tiết kiệm sáng tạo, người dám đề xuất các giải pháp hiệu quả, phù hợp với tinh thần của Nghị quyết Trung ương về bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm. Ngoài ra, theo ông, việc bảo mật thông tin tố giác, bảo vệ người đấu tranh với hành vi lãng phí cũng cần được quy định rõ, tương tự như trong Luật Phòng, chống tham nhũng. Mỗi ý tưởng, mỗi sáng kiến trong nền kinh tế số đều là “một tài sản của quốc gia”, do đó, tiết kiệm không chỉ là “bớt chi”, mà là tối ưu hóa nguồn lực, nuôi dưỡng sáng tạo và lòng tin của nhân dân.

Luật cần cân bằng giữa chống lãng phí và khuyến khích tiết kiệm

Đại biểu Nguyễn Anh Trí đánh giá cao sự sáng tạo của Ban soạn thảo khi đã quy định hành vi chỉ đạo, điều hành sai cũng được coi là hành vi gây lãng phí, vì “trên thực tế, nhiều quyết định hành chính tưởng chỉ là chỉ đạo miệng, nhưng lại dẫn đến hậu quả lớn về ngân sách và tài sản công”.

Tuy nhiên, ông Trí cho rằng dự thảo hiện nay mới tập trung vào hành vi lãng phí, trong khi chưa có quy định cụ thể về hành vi tiết kiệm.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí.

“Hành vi lãng phí thì để xử lý, nhưng hành vi tiết kiệm cũng cần được xác định rõ để khen thưởng, biểu dương. Khen thưởng, động viên mới là cách phòng ngừa lãng phí hiệu quả nhất,” đại biểu nêu quan điểm.

Theo ông Trí, luật cần hướng tới kiến tạo và khuyến khích, nhiều hơn là xử phạt. Việc khuyến khích hành vi tiết kiệm không chỉ tạo động lực cho cán bộ, công chức, mà còn hình thành một văn hóa quản trị công minh bạch và trách nhiệm.

Thận trọng khi sửa đổi khái niệm “tiết kiệm” trong luật

Ở góc nhìn lập pháp, đại biểu Bùi Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội, cho rằng, việc sửa đổi khái niệm “tiết kiệm” trong dự thảo cần được cân nhắc kỹ về mặt lý luận và kỹ thuật lập pháp.

Bà Thủy cho biết, luật hiện hành giải thích “thực hành tiết kiệm” là việc quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn lực, đạt được mục tiêu đề ra, trong khi ở khu vực Nhà nước, tiết kiệm được hiểu là sử dụng ở mức thấp hơn định mức nhưng vẫn đạt hiệu quả. “Tiết kiệm không chỉ là giảm chi, mà còn là sử dụng đúng định mức nhưng hiệu quả hơn, cũng được coi là tiết kiệm”, bà phân tích.

Đại biểu Bùi Phương Thủy – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội.

Từ đó, đại biểu đề nghị nên giữ tên luật là “Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí” thay vì chỉ là “Luật Tiết kiệm, chống lãng phí”, bởi pháp luật không chỉ kêu gọi khẩu hiệu, mà phải điều chỉnh hành vi cụ thể, có quy tắc, quy trình, trách nhiệm và chế tài.

Bà Thủy nhấn mạnh: “Luật cần tập trung điều chỉnh hành vi ‘thực hành tiết kiệm’ – tức là cách thức, quy trình tổ chức thực hiện tiết kiệm – chứ không dừng ở mục tiêu tuyên truyền. Có như vậy, luật mới thực sự đi vào cuộc sống và đạt hiệu quả.”

Thể chế hóa tư tưởng tiết kiệm của Hồ Chủ tịch vào luật

Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm, đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội, bày tỏ sự đồng tình với việc sửa đổi luật, coi đây là văn bản pháp lý quan trọng nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực của Nhà nước và xã hội.

Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cần thể chế hóa tư tưởng tiết kiệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong dự thảo luật. Sinh thời, Bác Hồ coi tiết kiệm là quốc sách, là đạo đức cách mạng, và là một phương châm sống của người cán bộ.

Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm – đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội.

“Tiết kiệm không phải là bủn xỉn, mà là biết dùng hợp lý sức người, sức của để đem lại lợi ích lớn nhất cho Tổ quốc và nhân dân”, Hòa thượng nói và nhắc lại câu chuyện Bác Hồ nhắc người phục vụ không lãng phí một que diêm – một biểu tượng của tinh thần tiết kiệm.

Đại biểu đề nghị khẳng định tiết kiệm là trách nhiệm chính trị và đạo đức công vụ, không chỉ là yêu cầu tài chính; đồng thời xây dựng văn hóa tiết kiệm trong mỗi cơ quan, tổ chức, coi đó là tiêu chí thi đua, đánh giá cán bộ.

Từ thực tiễn sắp xếp đơn vị hành chính, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm cho rằng đây là một biểu hiện cụ thể của tinh thần tiết kiệm, chống lãng phí, giúp tinh gọn bộ máy, giảm chi ngân sách, tăng hiệu quả quản lý. Hòa thượng đề nghị bổ sung các quy định cụ thể về xử lý, chuyển đổi mục đích sử dụng tài sản công dư thừa sau sáp nhập, cơ chế thanh lý, cho thuê hoặc chuyển giao tài sản công không còn nhu cầu sử dụng, tránh tình trạng trụ sở bỏ hoang.

Ngoài ra, luật cần quy định rõ mức chi hành chính phù hợp với mô hình tổ chức mới, đảm bảo “giảm đầu mối phải đi đôi với giảm chi”, đồng thời khuyến khích các đơn vị có sáng kiến tiết kiệm trong chi tiêu hành chính – điện, nước, hội họp, mua sắm công – và có cơ chế khen thưởng xứng đáng cho tập thể, cá nhân làm tốt.

“Một đồng ngân sách đều phải được sử dụng đúng mục đích, hiệu quả, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân”, Hòa thượng nhấn mạnh, đồng thời đề nghị tăng cường công khai, minh bạch toàn bộ quy trình đầu tư công để nhân dân và đại biểu dân cử có thể giám sát.

“Việc sửa đổi luật lần này không chỉ để siết chặt kỷ luật tài chính – ngân sách, mà quan trọng hơn là hình thành văn hóa tiết kiệm và trách nhiệm công vụ trong đội ngũ cán bộ, công chức”, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm nhấn mạnh.

Khiếu Hương

Nguồn Hà Nội TV : https://hanoionline.vn/tam-ly-so-trach-nhiem-cung-gay-ra-lang-phi-368287.htm