Tầm nhìn xa trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi

3 giờ trướcBài gốc

Chương trình khám bệnh cho người cao tuổi được các bệnh viện triển khai thường xuyên. Ảnh: TTXVN

Gánh nặng chăm sóc sức khỏe cho người già

Suốt 6 năm nay, lúc nào anh Phạm Minh Hiếu (ở phường Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh) cũng phải túc trực bên cạnh mẹ già vì bà bị trí nhớ suy giảm, lúc nhớ lúc quên.

“Chưa bao giờ tôi nghĩ đến việc đưa mẹ vào viện dưỡng lão, vì với tôi bổn phận của con cháu là chăm sóc cha mẹ. Trước đây, tôi từng hỏi thuê người chăm sóc mẹ tại nhà với giá 15 triệu đồng/tháng nhưng cảm thấy vẫn không yên tâm”, anh Hiếu chia sẻ.

Gần đây, TP Hồ Chí Minh đã có mô hình bán trú chăm sóc người già, sáng đưa đi, chiều đón về. Anh Hiếu đã yên tâm đồng thuận trong việc “gửi” mẹ hàng ngày.

Theo anh Hiếu, mô hình này hoàn toàn phù hợp, vì người già có nơi sinh hoạt, còn con cái có thể yên tâm đi làm.

“Tuy nhiên, chi phí cho mô hình này nên ở mức phù hợp, vì rất nhiều người cao tuổi hiện nay không có lương hưu. Mỗi địa phương cũng nên có một “lớp học bán trú” theo mô hình này, có thể tận dụng cơ sở hạ tầng dôi dư sau sáp nhập để mở các cơ sở chăm sóc người cao tuổi”, anh Hiếu đề xuất.

Là một trong những đơn vị đầu tiên thực hiện mô hình “lớp học bán trú cho người già” tại TP Hồ Chí Minh, đại diện Trung tâm sinh hoạt và chăm sóc người cao tuổi Genki House (phường Phú Thuận) cho biết: “Chăm sóc người cao tuổi không chỉ dừng ở việc ăn uống, thuốc men mà còn cần kiến thức về sức khỏe, dinh dưỡng, tâm lý và sự thấu hiểu. Người cao tuổi có nhu cầu đa dạng, có người cần hỗ trợ chuyên sâu do sa sút trí tuệ hoặc bệnh tật; có người vẫn minh mẫn, khỏe mạnh nhưng sợ cô đơn, muốn tìm cộng đồng cùng thế hệ để trò chuyện, chia sẻ. Tại lớp học này, các bác sĩ, kỹ thuật viên đóng vai trò như “giáo viên” hướng dẫn và theo dõi sức khỏe cho các cụ. Đến chiều, các cụ trở về nhà, tiếp tục sinh hoạt cùng gia đình; phù hợp với quan niệm văn hóa truyền thống của người Việt”.

Đi bệnh viện điều trị bệnh, lại được tham gia buổi tư vấn giáo dục sức khỏe định kỳ cho người bệnh và người nhà do Bệnh viện Lão khoa Trung ương tổ chức, bà B.T.A (75 tuổi, ở Hà Nội) “vỡ” ra được rất nhiều điều. Những hướng dẫn của bác sĩ đã giúp bà nhận ra mình còn mắc nhiều sai lầm dẫn đến bệnh tật, biết cách điều chỉnh lối sống sinh hoạt cho khoa học.

“Điều trị ở bệnh viện chuyên về lão khoa nên chúng tôi được chăm sóc theo cách riêng của người già. Đặc biệt, bệnh viện cũng có nhiều chương trình rất cần thiết cho người cao tuổi để chúng tôi biết cách điều trị bệnh, phòng biến chứng, phòng các bệnh mãn tính… Chúng tôi cũng được hướng dẫn chế độ ăn uống, dinh dưỡng hợp lý, nhất là người mắc các bệnh nền. Cần có nhiều cơ sở chuyên về lão khoa để chúng tôi được điều trị phù hợp vì người già cũng cần có chế độ riêng từ đi lại, đến chế độ ăn uống, buồng bệnh… không làm phiền đến các lứa tuổi khác”, bà B.T.A chia sẻ.

Có cơ sở chăm sóc hàng ngày, có hệ thống bệnh viện, chăm sóc y tế chuyên sâu là mong mỏi của nhiều người cao tuổi hiện nay bởi nói đến người già là yếu và nhiều bệnh; và mong hỏi hơn cả là họ được sống khỏe mạnh, vui vẻ.

Theo Bộ Y tế, hiện Việt Nam có trên 14,3 triệu người cao tuổi (chiếm gần 13% dân số); trong đó gần 2,5 triệu người từ 80 tuổi trở lên. Dự báo đến năm 2030, số người từ 60 tuổi trở lên sẽ xấp xỉ 18 triệu người, con số đang tăng lên nhanh chóng khi Việt Nam đã bước vào giai đoạn già hóa dân số.

Bên cạnh những đóng góp quan trọng, tỷ lệ người cao tuổi ngày cao cũng khiến xã hội đối mặt với nhiều thách thức, nhất là gánh nặng bệnh tật và nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi. Hậu quả của già hóa dân số sẽ đè nặng lên hệ thống y tế, đặc biệt là điều trị các bệnh mạn tính; dẫn đến tình trạng quá tải ở các cơ sở y tế, trong khi khả năng đáp ứng về nhân lực và trang thiết bị vẫn còn hạn chế.

Thống kê cho thấy, hiện Việt Nam có trên 70% người cao tuổi mắc trung bình từ 3 bệnh mãn tính trở lên, với các bệnh phổ biến như: Sa sút trí tuệ, bệnh tim mạch, đái tháo đường, thoái hóa cơ xương khớp, bệnh về mắt gây mù lòa…

PGS.TS. Nguyễn Trung Anh, Giám đốc Bệnh viện Lão khoa Trung ương nhận định: “Khi tốc độ già hóa dân số nhanh, chi phí chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi cũng ngày càng tăng, gây áp lực tài chính lên hệ thống bảo hiểm y tế và ngân sách nhà nước. Việc thiếu hụt các bác sĩ chuyên ngành lão khoa và dịch vụ chăm sóc dài hạn cũng đang là một thách thức lớn”.

Theo đó, khả năng cung cấp dịch vụ y tế cho người cao tuổi hiện nay còn rất nhiều hạn chế như: Thiếu các bệnh viện chuyên khoa lão, trung tâm y tế, trạm y tế… đặc biệt là Việt Nam vẫn rất thiếu nguồn nhân lực chăm sóc người cao tuổi như: Bác sĩ chuyên khoa lão khoa, điều dưỡng lão khoa, hệ thống người chăm sóc... Hiện việc chăm sóc người già vẫn chủ yếu dựa vào người nhà. Bên cạnh đó, hệ thống nhà dưỡng lão, trung tâm bảo trợ xã hội còn hạn chế cả về số lượng và chất lượng.

Tạo môi trường sinh hoạt tập thể giúp người cao tuổi vui, khỏe. Ảnh: TTXVN

Nhiều chiến lược dài hạn

Theo Thứ trưởng thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà, thời gian qua, công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Đảng, Chính phủ thông qua các văn bản chỉ đạo, Nghị quyết, Luật Người cao tuổi, Chương trình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến năm 2030…

Đặc biệt, vừa qua Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 72; Nghị quyết đã nêu định hướng mỗi tỉnh, thành phố có ít nhất 1 bệnh viện lão khoa, hoặc bệnh viện đa khoa có chuyên khoa lão khoa; các cơ sở chăm sóc người cao tuổi tiếp tục hoàn thiện hệ thống dịch vụ phục hồi chức năng kết hợp hiệu quả giữa các cơ sở y tế và các cơ sở chăm sóc người cao tuổi… Bộ Y tế đang tích cực phối hợp với Hội Người cao tuổi Việt Nam triển khai các hoạt động chăm sóc sức khỏe người cao tuổi.

Bộ Y tế cũng đề nghị các cơ quan y tế từ trung ương đến địa phương đẩy mạnh các hoạt động khám, chữa bệnh, quản lý sức khỏe cho người cao tuổi; đặc biệt quan tâm đến người cao tuổi là người nghèo, cận nghèo, ở vùng sâu, vùng xa, biên giới khó khăn. Chính quyền các cấp và Hội Người cao tuổi tổ chức nhiều hoạt động thiết thực chăm lo đời sống, động viên tinh thần để người cao tuổi tiếp tục phát huy vai trò trong gia đình, cộng đồng và xã hội.

Tại các địa phương, các hoạt động chăm sóc người cao tuổi cũng đang được đẩy mạnh. Riêng tại Hà Nội, theo Sở Y tế Hà Nội, Thành phố đã triển khai nhiều giải pháp, mô hình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng, phát huy vai trò của người cao tuổi trong gia đình và xã hội, mang lại nhiều kết quả.

Mới đây, Hà Nội đã ban hành Kế hoạch về triển khai thực hiện Chương trình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi trên địa bàn giai đoạn 2026 – 2030. Trong đó có nhiều mục tiêu quan trọng như: 100% người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ tối thiểu 1 lần/năm; 90% người cao tuổi được quản lý bệnh không lây nhiễm; 90% người cao tuổi tự chăm sóc được trang bị kiến thức, kỹ năng; 100% người cao tuổi không thể tự chăm sóc sẽ được chăm sóc bởi gia đình hoặc cộng đồng; 100% các câu lạc bộ người cao tuổi có nội dung chăm sóc sức khỏe; 90% xã/phường có câu lạc bộ chăm sóc sức khỏe hoặc đội tình nguyện viên chăm sóc người cao tuổi… Đặc biệt, Hà Nội cũng đặt mục tiêu 100% bệnh viện (trừ chuyên khoa nhi) có khoa lão hoặc giường dành riêng cho người cao tuổi…

Còn tại TP Hồ Chí Minh, theo Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, ngành y tế đã triển khai khám sức khỏe định kỳ và lập hồ sơ sức khỏe cho toàn bộ người cao tuổi trên địa bàn, bao gồm cả các khu vực sáp nhập từ Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu; bảo đảm mỗi người cao tuổi (từ 60 tuổi trở lên, bao gồm cả thường trú và tạm trú trên 6 tháng tại thành phố) đều được khám sức khỏe định kỳ 1 lần/năm, tầm soát các bệnh không lây nhiễm phổ biến như tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư, sa sút trí tuệ… Trên 95% người cao tuổi phát hiện bệnh sẽ được đưa vào chương trình quản lý, theo dõi và điều trị tại cơ sở y tế. Kết quả khám sức khỏe được cập nhật đầy đủ trên Hệ thống Quản lý sức khỏe cộng đồng của thành phố nhằm bảo đảm tính liên tục trong chăm sóc, điều trị.

Để đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi, Bộ Y tế đang xây dựng “Đề án xây dựng, phát triển nhân viên chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng và cơ sở chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Trong đó, đặt mục tiêu hình thành mạng lưới chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đa tầng, đa dạng loại hình (chăm sóc tại nhà, cộng đồng, cơ sở bán trú và lưu trú), đồng thời phát triển nguồn nhân lực chăm sóc được đào tạo bài bản, có chứng chỉ hành nghề, đáp ứng yêu cầu của xã hội già hóa. Đặc biệt, sẽ thành lập các tổ chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại xã, phường…

Ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch Hội Người cao tuổi Việt Nam cho biết: Trong vòng 3 năm gần đây, Hội đã vận động tài trợ được 954 tỷ đồng để hỗ trợ trực tiếp cho người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn; phối hợp với nhiều bệnh viện tổ chức khám, tư vấn sức khỏe cho hơn 3 triệu người cao tuổi, tiếp tục triển khai Chương trình nhân đạo “Mắt sáng cho người cao tuổi…”. Bên cạnh đó còn có nhiều chương trình như có hàng nghìn câu lạc bộ văn hóa - văn nghệ - thể thao, dưỡng sinh, thu hút hàng triệu người cao tuổi tham gia hoạt động sôi nổi, tạo nếp sống tinh thần lành mạnh trong cộng đồng.

Theo ông Nguyễn Thanh Bình, thực tế cho thấy, người cao tuổi không chỉ cần chăm sóc mà họ còn là một lực lượng xã hội đặc biệt, đông đảo, có nhiều đóng góp cho xã hội. Đơn cử, hiện cả nước có hơn 1 triệu người cao tuổi vẫn tích cực tham gia các công tác ở thôn, bản, tổ dân phố; có trên 9 triệu người cao tuổi vẫn trực tiếp tham gia lao động, sản xuất, kinh doanh, nhiều người cao tuổi còn được Đảng, Nhà nước tặng danh hiệu Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới… Đây là tiền đề quan trọng để hình thành “Kinh tế bạc” ở Việt Nam trong kỷ nguyên mới”. Vì vậy, các cấp Hội Người cao tuổi cần tiếp tục đổi mới, sáng tạo, tham mưu trong chỉ đạo công tác người cao tuổi để phát huy được vai trò người cao tuổi trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

"Người cao tuổi không chỉ cần được quan tâm, chăm sóc mà còn là trụ cột tinh thần, tấm gương về đạo đức, nguồn tri thức, trí tuệ quý báu của dân tộc. Phát huy vai trò của người cao tuổi trong kỷ nguyên mới chính là phát huy sức mạnh nội sinh, góp phần làm nên sức mạnh vươn mình của dân tộc", Thứ trưởng thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà nhấn mạnh.

Tạ Nguyên - Đan Phương/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/y-te/tam-nhin-xa-trong-cham-soc-suc-khoe-nguoi-cao-tuoi-20251001083556050.htm