Tận dụng C/O: Chìa khóa nâng vị thế gạo Việt trên thị trường xuất khẩu

3 giờ trướcBài gốc

Tỷ lệ tận dụng C/O ưu đãi trong xuất khẩu gạo còn khiêm tốn

Theo số liệu thống kê sơ bộ của cơ quan Hải quan, trong 11 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu gạo đạt hơn 7,53 triệu tấn gạo với trị giá trên 3,85 tỷ USD, giá xuất khẩu bình quân đạt 511,09 USD/tấn; giảm 10,9% về lượng và giảm 27,4% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024 - năm xuất khẩu gạo cao nhất từ trước tới nay.

11 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu gạo đạt hơn 7,53 triệu tấn với trị giá trên 3,85 tỷ USD.

Bên cạnh đó, một số thị trường ghi nhận sự sụt giảm so với cùng kỳ như: Indonesia (giảm gần 96,38%), Malaysia (giảm 32,5%). Lượng gạo xuất khẩu gia tăng tại các thị trường Ghana (tăng 52,64%), Trung Quốc (tăng 165,14%), Bangladesh (tăng gấp 238,48 lần) và Senegal (tăng khoảng 73 lần)… đã bù đắp cho sự sụt giảm của các thị trường Indonesia, Cuba, Malaysia... Chủng loại gạo xuất khẩu của Việt Nam tính đến tháng 10/2025 tập trung vào các loại gạo trắng chất lượng cao, gạo thơm các loại chiếm 69% tổng lượng gạo xuất khẩu tính đến tháng 10/2025.

Đối với việc tận dụng ưu đãi xuất xứ để được hưởng ưu đãi thuế quan, thời gian qua, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo đã tận dụng tương đối tốt. Theo thống kê của Bộ Công Thương, sau 11 tháng năm 2025, xuất khẩu gạo sử dụng các mẫu giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) đạt trên 2,5 tỷ USD. Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu gạo sử dụng C/O form B (C/O không ưu đãi) lên đến trên 904 triệu USD.

Thị trường tận dụng C/O ưu đãi tốt nhất đối với mặt hàng gạo là Philippines với trên 1,3 tỷ USD (sử dụng C/O form D - chứng từ xác nhận hàng hóa có nguồn gốc từ các quốc gia thành viên Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), giúp hàng hóa được hưởng ưu đãi thuế nhập khẩu (thường là 0%) khi xuất khẩu giữa các nước trong khối ASEAN.

Về các khu vực thị trường, kim ngạch xuất khẩu gạo sử dụng C/O form CPTPP (chứng từ xác nhận hàng hóa có nguồn gốc xuất xứ từ các nước thành viên Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), giúp hàng hóa được hưởng thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt khi xuất khẩu sang các nước này) trong 11 tháng qua đạt trên 8 triệu USD.

Kim ngạch xuất khẩu gạo sử dụng C/O form EUR1 (giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa được phát hành theo Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu) đạt trên 62 triệu USD.

Đối với hoạt động tận dụng các ưu đãi từ hiệp định thương mại tự do (FTA), tại Hội nghị kinh doanh xuất khẩu gạo được tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh mới đây, ông Ngô Chung Khanh – Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương - cho biết, hạn chế của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo của Việt Nam trong việc tận dụng các ưu đãi từ các FTA mang lại là chưa chú trọng tới các thị trường lớn, giá trị cao, chưa tập trung phát triển thương hiệu gạo riêng tại thị trường các FTA.

Tận dụng tốt xuất xứ, tăng xuất khẩu gạo Việt sang các thị trường có FTA

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, dự kiến sản lượng sản xuất năm 2026 khoảng 43 triệu tấn, giảm khoảng 0,2 triệu ha so với cùng kỳ do giảm diện tích gieo trồng tại các mùa vụ. Đại diện Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật kiến nghị các địa phương tập trung khôi phục sản xuất sau ảnh hưởng thiên tai, tập trung sản xuất vụ Đông Xuân năm 2025 - 2026, đảm bảo diện tích gieo trồng, cơ cấu giống, thời vụ.

Đồng thời, các địa phương đẩy mạnh triển khai Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030 và phát triển tiêu thụ, thúc đẩy xuất khẩu sản phẩm gạo này.

Đề án "Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030" giúp mang lại nguồn gạo chất lượng, rõ nguồn gốc.

Xuất khẩu gạo năm 2026 dự kiến sẽ chịu tác động từ các yếu tố. Philippines dự kiến quay trở lại nhập khẩu từ tháng 1/2026, dù có sự điều chỉnh về thuế nhập khẩu gạo và khả năng thay đổi quy định về nhập khẩu gạo; tuy vậy, đây vẫn là tín hiệu tích cực thúc đẩy xuất khẩu gạo của Việt Nam.

Bên cạnh đó, nhu cầu nhập khẩu trở lại từ các thị trường truyền thống như: Trung Quốc, Bangladesh, châu Phi cùng với những tín hiệu từ các thỏa thuận thương mại gạo giữa Việt Nam và các nước khác, cũng sẽ góp phần định hình thị trường. Chất lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam ngày càng được cải thiện, qua đó nâng cao sức cạnh tranh của gạo Việt Nam trên thị trường thế giới.

Để đẩy mạnh xuất khẩu gạo, trong năm 2026, ông Ngô Chung Khanh đề xuất một số giải pháp để tận dụng ưu đãi xuất xứ hàng hóa, tăng cường xuất khẩu gạo như xây dựng kế hoạch, chiến lược tận dụng các FTA hiệu quả; phân công chi tiết và đôn đốc việc phối hợp giữa các cơ quan, doanh nghiệp; xây dựng chiến lược và thúc đẩy việc xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam; tăng cường kết nối, cùng tiến cùng lùi với sự điều phối của cơ quan nhà nước, các hiệp hội…

Các thương vụ Việt Nam tại nước ngoài đề nghị thương nhân chú trọng vào đảm bảo chất lượng đối với gạo xuất khẩu, kiểm dịch, mẫu mã, bao bì, tìm hiểu thông tin cụ thể về doanh nghiệp nhập khẩu, tập quán thanh toán để đảm bảo xuất khẩu mang lại hiệu quả cao nhất.

Bên cạnh đó, tiếp tục triển khai đề án 1 triệu ha; các doanh nghiệp ủng hộ, tích cực tham gia xây dựng vùng nguyên liệu theo Đề án "Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030" nhằm có được nguồn gạo chất lượng, xuất xứ rõ ràng, tăng cường xuất khẩu sang các thị trường lớn, đã có FTA với Việt Nam nhằm nâng cao giá trị.

Trong bối cảnh thương mại quốc tế phân hóa mạnh, thị trường nhập khẩu không chỉ quan tâm đến giá, mà còn siết chặt các tiêu chí về chất lượng, truy xuất nguồn gốc, kiểm dịch, an toàn thực phẩm, bao bì, nhãn mác. Điều đó khiến khả năng tận dụng C/O gắn liền với năng lực chuẩn hóa sản xuất ngay từ đồng ruộng.

Bảo Ngọc

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/tan-dung-c-o-chia-khoa-nang-vi-the-gao-viet-tren-thi-truong-xuat-khau-434580.html