Tận dụng chính sách, tối ưu chuỗi giá trị

3 giờ trướcBài gốc

Giúp doanh nghiệp vượt qua rào cản về vốn, công nghệ và đầu ra

Công nghiệp hỗ trợ được xem là nền tảng quan trọng để thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế, giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu nguyên liệu và linh kiện. Tuy nhiên, việc thu hút đầu tư vào lĩnh vực này vẫn đối mặt với nhiều thách thức về vốn, công nghệ và kết nối chuỗi cung ứng.

Tại tọa đàm "Thu hút đầu tư vào công nghiệp hỗ trợ: đòn bẩy từ chính sách" diễn ra vừa qua, theo ông Phạm Văn Quân, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), trong 9 tháng năm 2025, Việt Nam đã đạt kim ngạch xuất nhập khẩu kỷ lục với 681 tỷ USD, trong đó xuất khẩu đạt 349 tỷ USD, nhập khẩu 332 tỷ USD, tạo mức xuất siêu 17 tỷ USD. Tuy nhiên, một thực tế đáng lo ngại là 94% hàng hóa nhập khẩu của Việt Nam là nguyên liệu, phụ tùng và linh kiện, những mặt hàng mà Việt Nam hoàn toàn có thể tự sản xuất nếu phát triển mạnh mẽ công nghiệp nền tảng và công nghiệp hỗ trợ, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp Phạm Văn Quân cho biết.

Theo đó, dư địa để phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ là rất lớn, nhưng nguồn vốn đầu tư, đặc biệt từ các doanh nghiệp FDI, vẫn còn hạn chế. Theo thống kê từ Bộ Công Thương, từ năm 2020 đến nay, tổng mức đầu tư của các doanh nghiệp FDI vào công nghiệp hỗ trợ chỉ đạt khoảng trên 20 tỷ USD, trong khi đầu tư từ các doanh nghiệp trong nước còn thấp hơn, dao động từ 5 - 6 tỷ USD.

Việt Nam có nhiều dư địa để phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ. Ảnh: PV

Ông Phạm Văn Quân chỉ ra rằng, khó khăn lớn nhất của các doanh nghiệp Việt Nam nằm ở hai yếu tố cốt lõi: vốn và công nghệ. Đầu tư vào công nghiệp hỗ trợ đòi hỏi nguồn vốn lớn và công nghệ hiện đại, đây lại chính là điểm yếu của các doanh nghiệp trong nước. Các doanh nghiệp FDI vẫn chưa thực sự mở cửa, khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng do yêu cầu khắt khe về kỹ thuật và tiêu chuẩn quốc tế.

Chính vì vậy, Nghị định số 205/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 111/2015/NĐ-CP về phát triển công nghiệp hỗ trợ đã được thiết kế theo hướng buộc doanh nghiệp FDI khi tham gia chương trình hỗ trợ phải có liên kết hợp đồng với ít nhất một doanh nghiệp Việt, nhằm tạo "đường dẫn" để doanh nghiệp nội bước vào chuỗi. Đáng chú ý, Nghị định 205 còn mở rộng phạm vi hỗ trợ, từ nghiên cứu, thử nghiệm, chuyển giao công nghệ đến hỗ trợ thị trường và ưu đãi thuế. Các doanh nghiệp tham gia công nghiệp hỗ trợ được ưu đãi lãi suất vay thấp hơn 3% so với vay thương mại, đồng thời được hỗ trợ chi phí R&D (nghiên cứu và phát triển) và sản xuất thử nghiệm tại các trung tâm phát triển công nghiệp do Bộ Công Thương đầu tư. "Mục tiêu là giúp doanh nghiệp vượt qua rào cản về vốn, công nghệ và đầu ra", Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp Phạm Văn Quân khẳng định.

Ông Hồ Ngọc Toàn, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Thiết bị và giải pháp cơ khí Automech cho biết, bên cạnh những lợi thế, doanh nghiệp Việt vẫn đối mặt với 5 điểm yếu: quy mô nhỏ, hạn chế về vốn, chưa đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, công nghệ lạc hậu và thiếu ngành công nghiệp thiết kế. Để khắc phục, ông Toàn khuyến nghị doanh nghiệp cần chủ động đổi mới, đầu tư vào R&D cũng như số hóa để đáp ứng nhu cầu thị trường.

Đầu tư nguồn nhân lực, xây dựng chuỗi cung ứng nội địa

Chia sẻ về kinh nghiệm thành công của doanh nghiệp trong việc tham gia chuỗi cung ứng, Công ty CP Thiết bị và giải pháp cơ khí Automech xác định công nghiệp hỗ trợ và cơ khí chế tạo là nền tảng cho các ngành công nghiệp khác. Theo Phó Tổng Giám đốc Hồ Ngọc Toàn, doanh nghiệp đã có những bước đi bài bản, từ tiếp cận công nghệ tiên tiến từ châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, đến đầu tư nguồn nhân lực và xây dựng chuỗi cung ứng nội địa. Automech cũng nhận được sự hỗ trợ lớn từ Hiệp hội Doanh nghiệp Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam (VASI) và chính quyền địa phương trong việc kết nối đối tác và hoàn thiện thủ tục đầu tư.

Là một trong những "điểm sáng" của công nghiệp hỗ trợ, tỉnh Bắc Ninh đã triển khai nhiều cơ chế đồng hành cùng doanh nghiệp. Ông Hoàng Anh Tuấn, Phó Giám đốc Sở Công Thương Bắc Ninh cho biết, để thu hút dòng vốn đầu tư vào công nghiệp hỗ trợ, tỉnh đã ban hành những chính sách, cơ chế ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư cũng như triển khai các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp khi đầu tư sản xuất kinh doanh tại địa phương. Theo đó, tỉnh đã ký kết hợp tác ba bên giữa Bộ Công Thương, UBND tỉnh và Samsung Electronics Việt Nam để tư vấn cải tiến sản xuất cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong giai đoạn 2020 - 2025. Chương trình tập trung vào ba nội dung: nâng cao năng lực quản trị, cải thiện quy trình sản xuất và ứng dụng chuyển đổi số, giúp doanh nghiệp tiếp cận chuẩn sản xuất hiện đại.

Bắc Ninh cũng tiên phong triển khai cơ chế "Luồng xanh 24h", "Luồng xanh 60%" để xử lý nhanh thủ tục hành chính cho các dự án đầu tư công nghiệp, song song với phát triển hạ tầng giao thông, cụm công nghiệp và khu chuyên ngành, ông Hoàng Anh Tuấn nhấn mạnh.

Để tận dụng hiệu quả Nghị định số 205/2025/NĐ-CP về phát triển công nghiệp hỗ trợ, tỉnh đang lên kế hoạch hình thành các khu công nghiệp hỗ trợ chuyên biệt, tạo cụm liên kết giữa doanh nghiệp sản xuất, chế tạo và doanh nghiệp đầu ra, giảm chi phí vận chuyển và tối ưu chuỗi giá trị. Tỉnh cũng kiến nghị Bộ Công Thương sớm ban hành kế hoạch quốc gia về phát triển công nghiệp hỗ trợ, trong đó giao nhiệm vụ cụ thể cho từng địa phương, giúp phân định rõ trách nhiệm, sản phẩm trọng điểm và thị trường mục tiêu.

Thông tin thêm về những giải pháp đột phá đang được triển khai nhằm hỗ trợ cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp Phạm Văn Quân thông tin, Chính phủ đang xây dựng Luật Công nghiệp trọng điểm, với mục tiêu phải làm chủ được công nghiệp trọng điểm về vật liệu, về cơ khí, công nghiệp hỗ trợ, công nghệ…

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương đang xây dựng quỹ phát triển công nghiệp chuyên nghiệp, trong đó, dự kiến đề xuất Chính phủ dành khoảng gần 1% GDP để hỗ trợ quỹ. Theo ông Phạm Văn Quân, ngành công nghiệp nền tảng, công nghiệp chiến lược sẽ đóng góp cho GDP lớn hơn nhiều so với 1% dự kiến bỏ ra. Quỹ này cũng có những cơ chế đột phá để hỗ trợ cho doanh nghiệp vay vốn nhanh hơn, đơn cử như trao quyền cho địa phương kiểm tra hồ sơ đề xuất của doanh nghiệp một cách phù hợp. Bộ Công Thương cũng kỳ vọng trong kỳ họp Quốc hội sắp tới sẽ thông qua được một số chính sách để có thêm công cụ được đưa vào thực tế, tạo động lực cho sự “bùng nổ” của các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong giai đoạn sắp tới.

Khánh Ngọc

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/tan-dung-chinh-sach-toi-uu-chuoi-gia-tri-10390557.html