Hoạt động bốc xếp container tại cảng Gemalink khu vực cụm cảng Cá Mép - Thị Vải, phường Tân Phước, Thành phố Hồ Chí Minh.
Phường Tân Phước mới trên cơ sở hợp nhất phường Tân Phước và Phước Hòa (thành phố Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây). Sau khi hợp nhất, phường Tân Phước thuộc TP Hồ Chí Minh đang nổi lên là địa bàn chiến lược, hội tụ đầy đủ các yếu tố để trở thành trung tâm logistics hàng đầu của khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam. Đây là địa phương có hệ thống cảng biển nước sâu, cảng thủy nội địa nhiều và hiện đại nhất TP Hồ Chí Minh hiện nay.
Tân Phước sở hữu vị trí chiến lược khi nằm dọc theo sông Thị Vải - một trong những trục giao thông đường thủy quan trọng bậc nhất khu vực phía Nam. Đồng thời, phường Tân Phước còn được kết nối với hàng loạt tuyến giao thông huyết mạch: Quốc lộ 51, cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, đường liên cảng Cái Mép - Thị Vải, cầu Phước An - công trình trọng điểm đang được đẩy nhanh tiến độ, đường 991B. Không chỉ thuận lợi về đường bộ và đường thủy, Tân Phước còn cách sân bay quốc tế Long Thành chỉ hơn 40 km, mở ra mạng lưới vận tải đa phương thức liền mạch.
Nhờ hạ tầng đồng bộ, Tân Phước đã và đang trở thành điểm trung chuyển hàng hóa chiến lược, không chỉ cho TP Hồ Chí Minh mà còn cho toàn vùng Đông Nam Bộ, đồng thời đóng vai trò cửa ngõ giao thương với quốc tế. Trên địa bàn phường hiện có 13 cảng biển và 16 cảng thủy nội địa đang hoạt động. Điểm nhấn lớn nhất tại Tân Phước chính là cụm cảng Cái Mép - Thị Vải, được đánh giá là có độ sâu và hiện đại bậc nhất Việt Nam. Với khả năng tiếp nhận tàu container trọng tải trên 230.000 DWT, cụm cảng này nằm trong nhóm 19 cảng nước sâu hàng đầu thế giới có thể tiếp nhận tàu siêu trường, siêu trọng.
Từ cụm cảng Cái Mép - Thị Vải, hàng hóa Việt Nam có thể đi thẳng tới Mỹ, châu Âu, châu Phi, Ấn Độ… mà không cần trung chuyển qua Singapore hay Hong Kong (Trung Quốc), giúp tiết kiệm đáng kể chi phí logistics và rút ngắn thời gian vận chuyển. Hiện cụm cảng có tới 22 tuyến vận tải biển đi Mỹ, 2 tuyến đi châu Âu, 10 tuyến nội Á - con số tăng gần 3 lần so với năm 2018. Đây là minh chứng rõ nét cho vai trò ngày càng lớn của cụm cảng Cái Mép - Thị Vải trong chuỗi logistics toàn cầu.
Theo Cảng vụ Hàng Hải TP Hồ Chí Minh, từ tháng 10/2023 đến nay, hơn 80 lượt “siêu tàu” container trên 200.000 DWT đã cập cảng Cái Mép - Thị Vải an toàn. Không chỉ vậy, cụm cảng còn thu hút đầu tư từ nhiều tập đoàn vận tải biển lớn trên thế giới, đưa Tân Phước trở thành điểm đến hấp dẫn trong bản đồ logistics quốc tế.
Trong số các cảng thuộc cụm Cái Mép - Thị Vải, cảng Gemalink được xem là “viên ngọc sáng” với diện tích 72 ha, tổng chiều dài cầu bến 1,5 km và có khả năng tiếp nhận đồng thời 3 tàu mẹ trọng tải lớn. Hiện cảng sở hữu công suất 2,4 triệu TEU/năm - lớn nhất cả nước. Đặc biệt, Gemalink còn có bến chuyên dụng cho tàu Feeder (loại tàu gom hàng) và sà lan, kết nối trực tiếp TP Hồ Chí Minh với đồng bằng sông Cửu Long, Hải Phòng, Đà Nẵng, Quy Nhơn cũng như các nước trong khu vực như Thái Lan, Campuchia, Philippines… Tháng 7/2025 vừa qua, Gemalink chính thức được Bộ Xây dựng cho phép tiếp nhận tàu container trọng tải lên đến trên 232.494 DWT sau thời gian gần 2 năm thử nghiệm đón tàu trọng tải lớn, đây bước tiến quan trọng nâng tầm vị thế Việt Nam trên bản đồ cảng biển quốc tế.
Theo ông Đinh Thế Anh, Trưởng phòng Kế hoạch khai thác Cảng Gemalink, định hướng phát triển của cảng gắn liền với xu thế “cảng xanh - cảng thông minh”. Cảng đang đầu tư hệ thống tiếp điện cho tàu từ bờ, ứng dụng công nghệ số và triển khai nền tảng SmartPort, vừa nâng cao hiệu quả khai thác, vừa giảm phát thải, hướng tới phát triển bền vững.
Cảng Gemalink, phường Tân Phước, Thành phố Hồ Chí Minh.
Một thành viên quan trọng khác trong hệ thống cảng cụm Cái Mép - Thị Vải là Cái Mép International Terminal (CMIT) thuộc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Cảng Quốc tế Cái Mép, cảng có diện tích 48 ha, cầu cảng dài 600m, công suất hơn 1,1 triệu TEU/năm, được đầu tư 250 triệu USD. Hiện đây là cảng có ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, đạt năng suất bốc xếp 130 container/giờ, thuộc nhóm cao nhất thế giới.
Tháng 5/2024, Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) đã chấp thuận cho CMIT tiếp nhận tàu container trọng tải 214.121 DWT, đưa Tân Phước trở thành một trong số ít trung tâm trung chuyển quốc tế trong khu vực có thể đón tàu siêu trọng. Ông Cao Hồng Phong, Chủ tịch Hiệp hội Logistics và Cảng biển Bà Rịa - Vũng Tàu, khẳng định: Với sự hiện diện của các hãng tàu lớn nhất thế giới tại Cái Mép - Thị Vải, khẳng định Tân Phước đang trở thành trung tâm cảng biển trung chuyển tầm cỡ khu vực và toàn cầu”.
Song song với cảng biển, Tân Phước còn sở hữu hệ thống khu công nghiệp quy mô lớn; trong đó nổi bật nhất là Khu công nghiệp chuyên sâu Phú Mỹ 3 - khu công nghiệp chuyên sâu đầu tiên của Việt Nam, rộng hơn 1.046 ha. Ngoài ra còn có Khu công nghiệp Phú Mỹ 2, Khu công nghiệp Cái Mép, tạo nên chuỗi cung ứng hoàn chỉnh, phục vụ trực tiếp cho hoạt động logistics và công nghiệp phụ trợ.
Chính sự kết hợp chặt chẽ giữa cảng biển - khu công nghiệp đã hình thành nền tảng vững chắc, đưa Tân Phước trở thành “hậu cứ” logistics quan trọng, cung cấp dịch vụ kho bãi, phân phối và trung chuyển hàng hóa cho toàn bộ vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Đặc biệt, Khu thương mại tự do (FTZ) Cái Mép Hạ đang được nghiên cứu phát triển theo mô hình FTZ thế hệ mới, kết hợp “cảng biển – logistics – công nghiệp – đô thị dịch vụ – cảng hàng không quốc tế” sẽ được triển khai tại Tân Phước. Theo các chuyên gia kinh tế, đây được kỳ vọng là cú hích tạo đột phá thương mại, gia tăng sức hút đầu tư và năng lực cạnh tranh quốc tế của TP Hồ Chí Minh.
Ông Huỳnh Trung Sơn, Chủ tịch UBND phường Tân Phước cho biết, Tân Phước có lợi thế kết nối trực tiếp với các khu công nghiệp lớn, cảng Cái Mép - Thị Vải và các trục giao thông chiến lược. Đây là điều kiện thuận lợi để phát triển công nghiệp, thương mại, dịch vụ trong giai đoạn tới, góp phần thực hiện khát vọng trở thành trung tâm logistics quốc tế của TP Hồ Chí Minh. Theo quy hoạch phát triển TP Hồ Chí Minh giai đoạn 2025 - 2030, tầm nhìn đến 2045, Tân Phước được xác định là trung tâm trong khu kinh tế biển – lọc hóa dầu – trung chuyển quốc tế, đồng thời là hạt nhân của khu kinh tế tự do liên kết với Cần Giờ.
Có thể nói, với vị trí, tiềm năng vượt bậc khi giáp sông Thị Vải có cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải, phường Tân Phước là một trong những địa phương có nhiều tiềm lực, đóng góp quan trọng vào sự phát triển chung của TP Hồ Chí Minh. Do đó, phường cần khẩn trương định hình một không gian phát triển mới mang tầm nhìn dài hạn, hội đủ các điều kiện về quy mô dân số hợp lý, diện tích tự nhiên, kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội đồng bộ, nguồn nhân lực chất lượng cao, cùng các tiềm năng, lợi thế đặc thù cho sự bứt phá.
Hội tụ đủ yếu tố từ hạ tầng cảng biển quốc tế, hệ thống khu công nghiệp quy mô, môi trường đầu tư hấp dẫn đến tầm nhìn xây dựng đô thị thông minh, Tân Phước đang trên hành trình trở thành trung tâm logistics, công nghiệp và thương mại bền vững hàng đầu khu vực.
Bài và ảnh: Hoàng Nhị (TTXVN)