Tăng cường quản lý và xử lý tai nạn đường sắt: Bộ Xây dựng ban hành quy định mới

một ngày trướcBài gốc

Vụ tai nạn đường sắt xảy ra hôm 4/9/2024, trước cửa nhà số 486 đường Ngọc Hồi (Văn Điển, Thanh Trì, Hà Nội), một ô-tô tải chở phế liệu đã bị biến dạng khi cố tình băng qua khu vực đường sắt có đường ngang và biển báo. (ẢNH: BÁO NHÂN DÂN)

Văn bản này hợp nhất các quy định hiện hành, đồng thời cập nhật sửa đổi bổ sung từ Thông tư 09/2025/TT-BXD, tạo khuôn khổ pháp lý đầy đủ cho việc xử lý các tình huống nguy cấp liên quan đến hoạt động đường sắt.

Định nghĩa rõ ràng về sự cố và tai nạn

Thông tư làm rõ các khái niệm quan trọng để bảo đảm sự hiểu biết thống nhất:

Sự cố giao thông đường sắt là vụ việc xảy ra trong hoạt động giao thông vận tải đường sắt gây trở ngại đến chạy tàu nhưng chưa xảy ra tai nạn giao thông đường sắt.

Tai nạn giao thông đường sắt là việc phương tiện giao thông đường sắt xảy ra đâm nhau, trật bánh, đổ tàu; đâm, va vào người, phương tiện giao thông khác; hoặc đâm, va vào chướng ngại vật gây thiệt hại cho tính mạng, sức khỏe con người hoặc tài sản; cháy tàu đường sắt đô thị.

Các trường hợp người bị thương hoặc bị chết trong vụ tai nạn cũng được định nghĩa cụ thể dựa trên mức độ tổn thương hoặc thời điểm tử vong.

Sự cố và tai nạn giao thông đường sắt được phân loại theo hai tiêu chí chính

Theo nguyên nhân:

Nguyên nhân chủ quan: Do tổ chức, cá nhân thuộc các doanh nghiệp kinh doanh đường sắt vi phạm pháp luật về giao thông vận tải đường sắt gây ra.

Nguyên nhân khách quan: Do bất khả kháng (thiên tai, địch họa) hoặc các nguyên nhân khác không thuộc chủ quan.

Theo mức độ thiệt hại do tai nạn giao thông đường sắt gây ra:

Ít nghiêm trọng: Từ 1 đến 5 người bị thương hoặc thiệt hại tài sản từ 20 triệu đến dưới 100 triệu đồng.

Nghiêm trọng: 1 người chết hoặc 6 đến 8 người bị thương hoặc thiệt hại tài sản từ 100 triệu đến dưới 500 triệu đồng.

Rất nghiêm trọng: 2 người chết hoặc 9 đến 10 người bị thương hoặc thiệt hại tài sản từ 500 triệu đến dưới 1 tỷ 500 triệu đồng.

Đặc biệt nghiêm trọng: Từ 3 người chết trở lên hoặc từ 11 người bị thương trở lên hoặc thiệt hại tài sản từ 1 tỷ 500 triệu đồng trở lên.

Nguyên tắc và quy trình giải quyết nhanh chóng, hiệu quả

Khi sự cố, tai nạn giao thông đường sắt xảy ra, các nguyên tắc cơ bản được nhấn mạnh là: bảo đảm an toàn, khôi phục giao thông nhanh chóng, kịp thời cứu giúp người bị nạn, bảo vệ hiện trường và tài sản, và thông tin, báo cáo kịp thời.

Đặc biệt, việc khôi phục hoạt động giao thông không được gây trở ngại cho công tác điều tra của các cơ quan chức năng.

Thông tư quy định rõ trình tự giải quyết, bao gồm:

Tổ chức sơ cứu, cấp cứu người bị nạn: Trách nhiệm thuộc về trưởng tàu, lái tàu, trưởng ga hoặc trực ban chạy tàu tùy theo địa điểm xảy ra tai nạn. Việc đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất là ưu tiên hàng đầu.

Tổ chức phòng vệ địa điểm xảy ra sự cố, tai nạn: Trưởng tàu/lái tàu hoặc trực ban chạy tàu/trưởng ga có trách nhiệm tổ chức phòng vệ và phong tỏa khu gian nếu cần thiết.

Báo tin và xử lý tin báo: Phải báo tin ngay lập tức cho các bên liên quan như nhân viên điều độ, trưởng ga, cơ quan công an, Ủy ban nhân dân, Cục Đường sắt Việt Nam, và Bộ Xây dựng (đối với các vụ việc đặc biệt nghiêm trọng hoặc theo yêu cầu). Thông tin ban đầu cần chính xác, bao gồm địa điểm, thời gian, số người thương vong, và sơ bộ hiện trường.

Lập hồ sơ vụ việc: Các chức danh liên quan có trách nhiệm lập Hồ sơ vụ việc tai nạn, bao gồm báo cáo tai nạn, biên bản, báo cáo của nhân viên đường sắt và người chứng kiến, biên bản bàn giao nạn nhân/tài sản, và sơ đồ hiện trường.

Hồ sơ này phải được gửi đến cơ quan công an, Phòng/Đội Thanh tra-An toàn đường sắt, và đơn vị quản lý khai thác đường sắt trong vòng 48 giờ (đường sắt quốc gia, chuyên dùng) hoặc 12 giờ (đường sắt đô thị) kể từ khi tai nạn xảy ra.

Thành lập hội đồng chuyên trách

Thông tư nhấn mạnh việc thành lập các hội đồng chuyên trách để xử lý và phân tích sự cố, tai nạn:

Hội đồng giải quyết sự cố, tai nạn giao thông đường sắt: Phải được thành lập ngay khi có sự cố, tai nạn.

Đối với đường sắt quốc gia: Doanh nghiệp kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia thành lập. Nếu là vụ đặc biệt nghiêm trọng, liên quan nhiều ngành, phải báo cáo Bộ Xây dựng để quyết định thành lập.

Đối với đường sắt đô thị và chuyên dùng: Doanh nghiệp kinh doanh đường sắt tương ứng thành lập. Nếu là vụ rất nghiêm trọng trở lên, liên quan nhiều ngành, phải báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh để quyết định thành lập.

Chủ tịch Hội đồng có quyền huy động mọi nguồn lực tại chỗ để cứu chữa và giải quyết tai nạn. Nhiệm vụ bao gồm cứu chữa người bị nạn, bảo vệ hiện trường, khôi phục giao thông, phối hợp điều tra, tổng hợp thiệt hại và đề xuất khen thưởng/kỷ luật.

"Hội đồng phân tích sự cố, tai nạn giao thông đường sắt: Phải thành lập chậm nhất sau 3 ngày làm việc kể từ ngày xảy ra sự cố, tai nạn" Thông tư quy định rõ.

Đối với đường sắt quốc gia: Doanh nghiệp kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt thành lập (trừ vụ đặc biệt nghiêm trọng). Cục Đường sắt Việt Nam thành lập đối với vụ đặc biệt nghiêm trọng; nếu liên quan nhiều ngành, Cục Đường sắt Việt Nam báo cáo Bộ Xây dựng để thành lập.

Đối với đường sắt đô thị và chuyên dùng: Doanh nghiệp kinh doanh đường sắt tương ứng thành lập. Nếu là vụ rất nghiêm trọng trở lên, liên quan nhiều ngành, báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thành lập.

Hội đồng phân tích có trách nhiệm thu thập dữ liệu, phân tích nguyên nhân, phối hợp điều tra, đảm bảo tính trung thực, chính xác và chịu trách nhiệm trước pháp luật về kết quả phân tích.

Kinh phí và bồi thường thiệt hại

Thông tư cũng quy định rõ về trách nhiệm kinh phí ban đầu và bồi thường thiệt hại:

Kinh phí ban đầu: Doanh nghiệp kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia, doanh nghiệp kinh doanh đường sắt đô thị, và doanh nghiệp kinh doanh đường sắt chuyên dùng chịu trách nhiệm ứng trước kinh phí ban đầu để giải quyết hậu quả sự cố, tai nạn.

Xác định mức độ thiệt hại: Doanh nghiệp liên quan chủ trì xác định thiệt hại về phương tiện và tài sản kết cấu hạ tầng, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Bồi thường thiệt hại: Mọi tổ chức, cá nhân phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại và thanh toán các chi phí giải quyết sự cố, tai nạn do hành vi vi phạm của mình gây ra theo quy định của pháp luật. Các bên sẽ thỏa thuận khắc phục hậu quả, nếu không đạt được thỏa thuận, sẽ thực hiện theo kết luận của cơ quan pháp luật.

Phân tích, thống kê và báo cáo định kỳ

Tất cả các vụ sự cố, tai nạn giao thông đường sắt đều phải được lập hồ sơ lưu trữ để làm cơ sở phân tích, kết luận nguyên nhân và tổng hợp tình hình an toàn chung. Các doanh nghiệp đường sắt có trách nhiệm thống kê, báo cáo định kỳ (hàng tháng, quý, năm) hoặc đột xuất về sự cố, tai nạn.

Đối với đường sắt quốc gia: Báo cáo gửi Bộ Xây dựng và Cục Đường sắt Việt Nam.

Đối với đường sắt đô thị, chuyên dùng: Báo cáo gửi Cơ quan quản lý theo phân cấp trực thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Cục Đường sắt Việt Nam và các cơ quan quản lý cấp tỉnh có trách nhiệm tổng hợp, báo cáo lên cấp cao hơn.

Thông tư cũng phân định rõ trách nhiệm của các bên.

Doanh nghiệp kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị, đường sắt chuyên dùng: Chủ trì giải quyết, thành lập/tham gia hội đồng, phối hợp với chính quyền địa phương, và công bố thông tin liên hệ.

Cục Đường sắt Việt Nam: Đôn đốc, theo dõi, tham gia, phối hợp giải quyết các tai nạn nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, và uy hiếp an toàn chạy tàu; phối hợp điều tra và công bố thông tin liên hệ.

Nhân viên đường sắt: Thực hiện quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm theo Luật Đường sắt và Thông tư này.

Chính quyền địa phương, cơ quan quản lý thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh: Công bố thông tin liên hệ và thực hiện trách nhiệm theo quy định.

KIM CƯƠNG

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/tang-cuong-quan-ly-va-xu-ly-tai-nan-duong-sat-bo-xay-dung-ban-hanh-quy-dinh-moi-post897730.html