Tăng hiệu lực quản lý tài nguyên khoáng sản

2 giờ trướcBài gốc

Còn nhiều bất cập trong khai thác

Một chuyên gia phân tích, khoáng sản hầu hết không được tái tạo, phát triển mà ngày càng cạn kiệt. Việc kê khai số lượng quặng, khoáng sản được khai thác phụ thuộc vào tính tự giác của các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân nên cơ quan quản lý nhà nước rất khó kiểm soát. Chưa kể, các mỏ khoáng sản được cấp phép khai thác theo cơ chế xin - cho cũng làm thất thu ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, nhiều địa phương còn “tận thu” để phát triển kinh tế, nên khai thác khoáng sản bừa bãi không có quy hoạch, gây suy thoái môi trường và làm mất cân bằng sinh thái, nhất là các hoạt động khai thác than, quặng kim loại và vật liệu xây dựng của các doanh nghiệp. Ở một số địa phương vùng cao còn có tình trạng chất thải đi kèm sau khai thác khoáng sản như đất đá, xỉ than… và chưa được tận dụng, khai thác, bị thải bỏ, lãng quên, có nơi chất thành đống cao, nguy cơ sạt lở, ô nhiễm môi trường, đe dọa đến tính mạng và sức khỏe của người dân.

Khai thác hợp lý, tiết kiệm, đi đôi với bảo vệ môi trường đã khó, bảo vệ nguồn tài nguyên khoáng sản vô giá của quốc gia lại càng khó hơn. Mới đây, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an TP. Hồ Chí Minh đã ra quyết định khởi tố 2 vụ án “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”, đồng thời bắt tạm giam các đối tượng chủ mưu trong đường dây. Cụ thể, dự án nạo vét hồ chứa nước Đá Đen, xã Ngãi Giao đã bị biến tướng thành một công trường khai thác đá đen quy mô cực lớn, trị giá hàng chục tỷ đồng. Trong khi đó, tại phường Hồ Tràm, một công ty đã lợi dụng việc đăng ký cải tạo thửa đất trồng cây lâu năm để tổ chức khai thác đá tự nhiên trái phép. Hiện có hơn 26.440 m³ đá đã bị khai thác, các đối tượng thu lợi bất chính nhiều tỷ đồng. Điểm chung của cả hai vụ án là các đối tượng đã lợi dụng danh nghĩa các dự án được cấp phép để tổ chức khai thác khoáng sản trái phép một cách có hệ thống, thu lợi bất chính số tiền đặc biệt lớn.

Các sở, ban, ngành và địa phương cần nâng cao trách nhiệm trong quản lý và khai thác khoáng sản

Đồng bộ chính sách, thúc đẩy khai thác bền vững

Những thách thức này được kỳ vọng sẽ sớm được giải quyết với việc ban hành Luật Địa chất và Khoáng sản, cùng Nghị định số 193/2025/NĐ-CP và 7 Thông tư hướng dẫn. Đây là bộ công cụ pháp lý quan trọng nhằm hoàn thiện hệ thống quản lý nhà nước, nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng tiết kiệm và bền vững nguồn tài nguyên khoáng sản.

Lần đầu tiên, Quốc hội cho phép một số điều khoản của Luật có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, trước khi Luật Địa chất và Khoáng sản 2024 áp dụng toàn diện từ ngày 1/7/2025. Điểm mới nổi bật là phân nhóm khoáng sản để quản lý theo nhóm; phân cấp mạnh cho địa phương trong cấp phép thăm dò, khai thác, thu hồi; công nhận kết quả thăm dò thay cho phê duyệt trữ lượng; tăng cường quản lý cát, sỏi lòng sông, khu vực biển; bổ sung quyền lợi cho tổ chức, cá nhân khai thác hợp pháp; cùng với đó là các quy định về cải cách thủ tục hành chính, minh bạch hóa thông tin và đa dạng hóa nguồn lực tài chính cho hoạt động địa chất, khoáng sản. Ngay sau đó, Nghị định số 10/2025/NĐ-CP của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định trong lĩnh vực khoáng sản cũng được ban hành đã tháo gỡ nhiều điểm nghẽn, tạo chuyển biến tích cực trong quản lý và phát triển lĩnh vực địa chất, khoáng sản.

“Nhưng để Luật thực sự đi vào cuộc sống, rất cần sự chung tay quyết liệt, đồng bộ từ trung ương đến địa phương, từ cơ quan quản lý đến từng tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp”, ông Trần Quý Kiên, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh.

Theo các chuyên gia, các sở, ban, ngành và địa phương cần nâng cao trách nhiệm trong quản lý và khai thác khoáng sản; tham mưu cấp phép khai thác khoáng sản nhanh chóng, đúng quy định; giám sát việc khai thác hiệu quả, không để thất thoát; phân định rõ trách nhiệm cho từng ngành, địa phương quản lý tài nguyên khoáng sản và chịu trách nhiệm trước pháp luật. Ngoài ra, Chủ tịch UBND các huyện cũng chịu trách nhiệm về chức năng, nhiệm vụ đối với hoạt động khai thác khoáng sản tại địa phương mình quản lý. Các đơn vị được cấp phép khai thác dự án cần sử dụng công nghệ sạch, ít hoặc không tạo ra chất thải gây ô nhiễm môi trường; gắn việc khai thác, chế biến với bảo vệ môi trường, cảnh quan thiên nhiên.

Khánh Tiên

Nguồn TBNH : https://thoibaonganhang.vn/tang-hieu-luc-quan-ly-tai-nguyen-khoang-san-169342.html