Bộ Tài chính đề xuất nâng mức giảm trừ gia cảnh và giãn khoảng cách giữa các bậc thuế thu nhập cá nhân phải nộp. Ảnh: ST
Nới giảm trừ, hàng triệu người lao động không phải nộp thuế
Trong dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) vừa gửi Bộ Tư pháp thẩm định, Bộ Tài chính đề xuất điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế lên 15,5 triệu đồng/tháng và cho mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng. Chính sách dự kiến áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026, nhằm phản ánh sát thực tế thu nhập và chi phí sinh hoạt đang tăng so với thời điểm áp dụng mức giảm trừ từ năm 2020.
Tính toán của Bộ Tài chính cho thấy tác động sẽ rất rõ rệt. Người có thu nhập tiền lương, tiền công 15 triệu đồng/tháng, sau khi trừ các khoản bảo hiểm bắt buộc 10,5% (gồm 8% bảo hiểm xã hội, 1,5% bảo hiểm y tế, 1% bảo hiểm thất nghiệp) sẽ không phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Người có thu nhập 20 triệu đồng/tháng chỉ nộp 120.000 đồng.
Đối với trường hợp có thu nhập 25 triệu đồng/tháng và một người phụ thuộc, khoản thuế phải nộp bằng 0. Tương tự, người có thu nhập 30 triệu đồng/tháng và hai người phụ thuộc, sau khi trừ bảo hiểm, cũng không phải nộp thuế. Ngay cả trường hợp thu nhập 40 triệu đồng/tháng, tổng tiền thuế chỉ khoảng 540.000 đồng, tương ứng tỷ lệ 1,35% tổng thu nhập.
Theo dữ liệu quyết toán thuế thu nhập cá nhân năm 2024, khi áp dụng mức giảm trừ dự kiến, hầu hết người nộp thuế ở bậc 1 sẽ chuyển sang diện không phải nộp thuế, chiếm tới trên 95% số người ở bậc này. Một phần cá nhân ở bậc 2 cũng sẽ được chuyển xuống bậc thấp hơn hoặc miễn thuế. Như vậy, chính sách mới không chỉ giảm nghĩa vụ thuế của số đông, mà còn khiến hàng triệu lao động ở bậc thuế thấp được hưởng lợi trực tiếp.
Bà Nguyễn Thị Thảo – Kế toán trưởng Công ty TNHH Hoàng Long (Hà Nội) – cho biết thu nhập bình quân của nhân viên công ty hiện từ 16 đến 20 triệu đồng/tháng. Với mức này, phần lớn người lao động vẫn thuộc diện phải nộp thuế nếu không có người phụ thuộc. Nhiều nhân viên rất phấn khởi khi biết tin mức giảm trừ gia cảnh được nâng lên và mong đề xuất này sớm được áp dụng.
Theo bà Thảo, nhiều nhân viên của công ty phải chi trả tiền thuê nhà, tiền học cho con, chi phí sinh hoạt hằng tháng. Với thu nhập không cao, việc giảm được số thuế phải nộp, dù không lớn, cũng giúp họ có thêm dư địa cân đối chi tiêu, không phải cắt giảm nhu cầu thiết yếu.
Điều chỉnh bậc thuế, tạo công bằng và minh bạch hơn
Không chỉ nâng mức giảm trừ gia cảnh, Bộ Tài chính còn đề xuất sửa đổi biểu thuế lũy tiến từ 7 bậc hiện nay xuống còn 5 bậc, với các mức thuế suất 5%, 15%, 25%, 30% và 35%. Mục tiêu là làm đơn giản hệ thống, nới rộng khoảng cách giữa các bậc, hạn chế tình trạng “nhảy bậc” và tạo công bằng hơn giữa các nhóm thu nhập.
Cụ thể, Bộ Tài chính đưa ra hai phương án. Ở phương án 1: thu nhập tính thuế/tháng đến 10 triệu đồng áp dụng mức 5%; trên 10 – 30 triệu đồng: 15%; trên 30 – 50 triệu đồng: 20%; trên 50 – 80 triệu đồng: 30%; trên 80 triệu đồng: 35%. Ở phương án 2: thu nhập tính thuế đến 10 triệu đồng áp dụng mức 5%; trên 10 – 30 triệu đồng: 15%; trên 30 – 60 triệu đồng: 25%; trên 60 – 100 triệu đồng: 30%; trên 100 triệu đồng: 35%.
Việc giữ nguyên trần thuế 35% nhưng rút ngắn số bậc xuống 5 là một điều chỉnh đáng kể. Khoảng cách thu nhập giữa các bậc được nới rộng sẽ hạn chế tình trạng người có mức thu nhập gần nhau phải nộp thuế chênh lệch quá lớn, đồng thời làm hệ thống thuế trở nên công bằng, minh bạch hơn.
Việc rút từ 7 bậc xuống 5 bậc, với cách chia hợp lý, sẽ khuyến khích người lao động gia tăng thu nhập mà không quá lo ngại bị đánh thuế cao hơn ngay khi nhảy bậc. Điều này cũng giúp bộ phận kế toán của doanh nghiệp và người nộp thuế đơn giản hóa thủ tục kê khai, quyết toán.
Bộ Tài chính khẳng định, việc điều chỉnh nâng mức giảm trừ gia cảnh sẽ góp phần giảm bớt khó khăn cho người nộp thuế trong bối cảnh giá cả, lạm phát tăng so với thời điểm năm 2020. Đặc biệt, chính sách lần này tập trung vào nhóm lao động thu nhập trung bình và thấp – những người dễ bị ảnh hưởng bởi biến động giá cả sinh hoạt.
Việc cải cách chính sách thuế thu nhập cá nhân lần này, nếu được Quốc hội thông qua, sẽ không chỉ có ý nghĩa tài chính trực tiếp đối với hàng triệu người nộp thuế, mà còn mang tính xã hội sâu rộng. Nó thể hiện tinh thần Nhà nước đồng hành, chia sẻ khó khăn với người dân, tạo sự công bằng, minh bạch trong quản lý thuế, đồng thời khuyến khích lao động gia tăng năng suất, thu nhập để cải thiện đời sống./.
MINH ANH