Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, ngành thủy sản là một trong những lĩnh vực đóng vai trò chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội.
Tuy nhiên, khai thác đánh bắt bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU - Illegal, Unreported, and Unregulated Fishing) không chỉ làm suy giảm nguồn lợi thủy sản mà còn đặt ra rào cản nghiêm trọng đến tiếp cận thị trường quốc tế, điển hình là “thẻ vàng” (Yellow Card) từ Ủy ban châu Âu (EC).
Thẻ vàng EC là một cảnh báo nghiêm khắc: nếu bị giữ lâu, Việt Nam có thể bị áp đặt “thẻ đỏ” và chịu lệnh cấm nhập khẩu hải sản vào thị trường EU. Đây không chỉ là thiệt hại trực tiếp về kinh tế mà còn ảnh hưởng đến uy tín xuất khẩu, chuỗi công nghiệp chế biến hậu cần hậu khoáng sản. Bởi vậy, việc chủ động tháo gỡ thẻ vàng là mục tiêu sống còn cho phát triển nghề cá bền vững và an toàn thương mại quốc tế.
Thời gian qua, Việt Nam đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp từ hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường kiểm tra, giám sát tàu cá, đến đẩy mạnh tuyên truyền để ngư dân tuân thủ quy định quốc tế. Các địa phương ven biển, lực lượng biên phòng, hải quân và ngành thủy sản đã phối hợp chặt chẽ, bước đầu đạt kết quả tích cực trong việc giảm vi phạm và nâng cao ý thức cộng đồng.
Mới nhất, ngày 12/8/2025, Ban chỉ đạo Bộ Quốc phòng về chống khai thác IUU đã tiến hành lễ phát động “thi đua cao điểm chống khai thác IUU”, với sự tham gia đại diện của 21 địa phương ven biển trong cả nước và 40 chủ tàu tại An Giang.
Lễ phát động “thi đua cao điểm chống khai thác IUU”, với sự tham gia đại diện của 21 địa phương ven biển trong cả nước và 40 chủ tàu tại An Giang. Ảnh: QĐND
Đặc biệt, thông qua lễ phát động, các chủ tàu, ngư dân đã tiếp nhận thông điệp mạnh mẽ về trách nhiệm bảo vệ nguồn lợi thủy sản và cam kết tuân thủ nghiêm túc các quy định quốc tế và pháp luật Việt Nam. Các chủ tàu, ngư dân không chỉ là đối tượng bị quản lý, mà còn là chủ thể tích cực trong cuộc chiến chống khai thác IUU.
Phát biểu tại buổi lễ, Thượng tướng Thái Đại Ngọc nhấn mạnh, thời gian qua, Bộ Quốc phòng và các lực lượng chức năng đã triển khai nhiều biện pháp quyết liệt nhằm ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Nhằm thực hiện nghiêm Công điện số 122/CĐ-TTg ngày 25/7/2025 của Thủ tướng Chính phủ và chỉ đạo của Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ Quốc phòng phát động đợt thi đua cao điểm, trọng tâm là ngăn chặn kịp thời tàu cá và ngư dân vi phạm, góp phần gỡ “Thẻ vàng” của EC trong đợt thanh tra lần thứ 5.
Thượng tướng Thái Đại Ngọc. Ảnh: QĐND
Các đơn vị quân đội được giao nhiệm vụ phối hợp chặt với địa phương, đẩy mạnh tuyên truyền Luật Thủy sản 2017 và quy định IUU; tăng cường hiệp đồng giữa Hải quân, Cảnh sát biển, Bộ đội Biên phòng và các Quân khu ven biển trong giám sát, xử lý vi phạm. Bộ đội Biên phòng tăng cán bộ cho trạm kiểm soát, phối hợp Kiểm ngư kiểm soát chặt tàu cá xuất, nhập bến; Cảnh sát biển tuần tra vùng biển giáp Thái Lan, Malaysia, Indonesia, xử lý tàu “3 không” trước 20/8/2025. Đợt thi đua cao điểm tập trung vào 5 nội dung: tuyên truyền; tuần tra, xử lý IUU; tăng cường phối hợp; thúc đẩy đối ngoại; bảo đảm an toàn nhiệm vụ trên biển.
Với sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương, lực lượng biên phòng, quân đội và cộng đồng ngư dân, cùng với áp dụng công nghệ giám sát, tuyên truyền mạnh mẽ và xử lý nghiêm vi phạm, có thể hy vọng trong tương lai gần, thẻ vàng EC được tháo gỡ, nghề cá Việt Nam sẽ phát triển bền vững, hiệu quả và an toàn.
Minh Trang