Tạo điều kiện tốt nhất để chuyên gia về nước làm tổng công trình sư

4 giờ trướcBài gốc

Luật mới mở đường cho đột phá về đãi ngộ

Tháng 7/2025, Văn phòng Trung ương thông báo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu Bộ Nội vụ trong vòng 2 tháng phải trình cơ chế đãi ngộ vượt khung để thu hút ít nhất 100 chuyên gia khoa học - công nghệ hàng đầu về nước. Quyết sách này cho thấy một bước chuyển quan trọng: nhà khoa học không còn là người đứng sau hỗ trợ, mà là các tổng công trình sư, người kiến tạo, dẫn dắt, gánh vác những nhiệm vụ lớn.

Ngay sau đó, Thủ tướng tiếp tục giao Bộ Nội vụ xây dựng đề án tuyển dụng đặc biệt cho 100 tổng công trình sư và kiến trúc sư trưởng, những người trực tiếp chèo lái các sáng kiến mang tầm vóc quốc gia. Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy nhận định, đây là thay đổi mang ý nghĩa nền tảng, chuyển từ tư duy “đợi nhà khoa học đề xuất” sang “giao quyền chủ động, đặt hàng rõ ràng, trao niềm tin”.

Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo 2025 được thông qua tại Kỳ họp thứ 9 của Quốc hội đã hiện thực hóa chủ trương này bằng loạt chính sách đột phá: nhân tài được hưởng lương thỏa thuận không giới hạn trần; thưởng tối đa 6 tháng lương; hỗ trợ nghiên cứu, công bố quốc tế, bảo hộ sở hữu trí tuệ, tham dự hội thảo quốc tế; thậm chí hỗ trợ cả nhà ở, chăm sóc sức khỏe và học tập cho con.

Đặc biệt, tổng công trình sư, nhà khoa học trẻ tài năng, nghiên cứu viên sau tiến sĩ được giao chủ trì đề tài, được nâng lương vượt bậc, được sử dụng phòng thí nghiệm trọng điểm và có trợ lý nghiên cứu. Đây là sự thay đổi căn bản trong cách Nhà nước nhìn nhận vai trò của trí thức, không phải là người “xin đề tài”, mà là lực lượng sáng tạo trung tâm...

Một loạt chính sách mang tính mở cửa thể chế như cho phép doanh nghiệp nhà nước thuê chuyên gia nước ngoài theo cơ chế linh hoạt; tuyển dụng nhân lực chất lượng cao không qua thi tuyển; hay cho phép công chức - viên chức từng làm việc tại doanh nghiệp quay lại khối nhà nước với chế độ phù hợp… tạo nên hệ sinh thái hấp dẫn hơn nhiều so với trước đây.

Theo Thứ trưởng Bùi Thế Duy, để nhân tài phát huy hết năng lực, đầu tư cho KH&CN phải là đầu tư dài hạn: “Nhà nước phải chấp nhận rủi ro, trở thành vốn mồi cho những nghiên cứu rủi ro. Khi Nhà nước chấp nhận rủi ro, doanh nghiệp mới dám đi theo”. Ông cũng nhấn mạnh sự cần thiết của mô hình gắn kết ba bên: đào tạo - nghiên cứu - doanh nghiệp, coi trường đại học là trung tâm nghiên cứu R&D và coi doanh nghiệp là người đặt hàng thực sự.

Việt Nam cần những tổng công trình sư cho các bài toán lớn

Tại cuộc gặp Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam ngày 26/11 vừa qua, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng khẳng định Việt Nam có đủ cơ chế để tạo điều kiện tốt nhất cho chuyên gia về nước đảm nhận vai trò tổng công trình sư, đặc biệt trong các ngành công nghệ chiến lược. Những tổng công trình sư này được kỳ vọng dẫn dắt các nhiệm vụ lớn: giải pháp chống thiên tai, bão lũ, trượt lở đất; xử lý ngập úng, giao thông, ô nhiễm ở các đô thị lớn; phát triển năng lượng mới; xây dựng đường sắt cao tốc Bắc - Nam; hay thúc đẩy hệ sinh thái AI, bán dẫn, an ninh mạng.

“Việt Nam không thể “hóa rồng, hóa hổ” nếu không sử dụng được tinh hoa của nhân loại”, ông nhấn mạnh, đồng thời cho rằng mục tiêu của hợp tác quốc tế không chỉ là chuyển giao công nghệ, mà còn là nâng cao năng lực nội sinh. Tinh thần này phù hợp với xu hướng toàn cầu: quốc gia đi sau buộc phải đi nhanh và đi nhanh chỉ có thể bằng cách thu hút tri thức toàn cầu mang công nghệ về, mang nhân tài về, mang chuẩn mực quốc tế về để Việt Nam tự lớn mạnh.

Khi nhân tài được đặt vào vị trí trung tâm, khi đất nước trao quyền, trao niềm tin và tạo điều kiện tốt nhất, Việt Nam hoàn toàn có thể bước vào kỷ nguyên phát triển dựa trên tri thức, kỷ nguyên những tổng công trình sư sẽ dẫn dắt quốc gia vươn mình mạnh mẽ.

Nguyệt Thương

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/tao-dieu-kien-tot-nhat-de-chuyen-gia-ve-nuoc-lam-tong-cong-trinh-su.html