Tạo dựng 'bệ phóng' đưa cua Cà Mau vươn ra biển lớn

3 giờ trướcBài gốc

Món ngon được chế biến từ đặc sản mang thương hiệu "Cua Cà Mau".

Nhưng câu chuyện về con cua không chỉ quẩn quanh nơi xóm Mũi. Một cuộc “cách mạng” về tư duy sản xuất đang diễn ra mạnh mẽ. Đó là hành trình liên kết những bàn tay nhỏ lẻ thành một khối sức mạnh lớn, hiện thực hóa khát vọng đưa thương hiệu Cua Cà Mau vươn xa.

Những “điểm nghẽn” sau ánh hào quang

Vùng Đất Mũi-Cà Mau, nơi “đất biết nở, rừng biết đi và biển sinh sôi” từ lâu đã được thiên nhiên ưu đãi những sản vật trứ danh, trong đó có con cua dưới tán rừng ngập mặn.

Vào những năm 1990, cua ở miệt rừng Cà Mau nhiều vô số kể. Chủ những hàng đáy, chủ vuông tôm ăn cua chỉ bẻ lấy càng lớn, chẳng mấy ai nghĩ đến việc nuôi trồng hay bán buôn.

Nông dân Cà Mau thu hoạch cua tự nhiên dưới tán rừng ngập mặn.

Nhưng theo dòng chảy thời gian, con cua đã “lột xác” ngoạn mục. Nhờ thổ nhưỡng đặc biệt của vùng đất ba mặt giáp biển, được phù sa bồi đắp và che chở bởi hệ sinh thái rừng ngập mặn rộng lớn hơn 100.000ha, con cua Cà Mau đã tích tụ trong mình những phẩm chất tinh túy nhất: thịt chắc, ngọt, thơm và gạch béo ngậy.

Đặc sản Cua Cà Mau được chế biến thành nhiều món ngon, thịt chắc, ngọt, thơm và gạch béo ngậy.

Từng là loài không có giá trị kinh tế, ngày nay, con cua đã trở thành tài sản quý giá. Cùng với con tôm, con cua đã giúp hàng chục nghìn hộ dân xây nên những ngôi nhà khang trang. Như lời chia sẻ đầy phấn khởi của ông Lê Chí Linh, ở xã Đất Mới, tỉnh Cà Mau: “Con cua hiện nay giá khá ổn định, giúp cuộc sống người dân ngày càng căn cơ, đủ đầy”.

Tính đến năm 2025, tổng diện tích nuôi cua của tỉnh đã đạt khoảng hơn 360.000ha, với sản lượng bình quân ước đạt 40.000 tấn/năm, giữ vị trí quán quân cả nước. Với tổng giá trị ngành hàng đạt hơn 10.000 tỷ đồng/năm, con cua Cà Mau đã thực sự trở thành một ngành hàng chủ lực.

Hội nghị liên kết chuỗi sản xuất-tiêu thụ sản phẩm cua tại Cà Mau, nằm trong khuôn khổ “Ngày hội Cua Cà Mau lần thứ II năm 2025”.

Khoác lên mình “chiếc áo” của sự nổi tiếng và đắt đỏ, nhưng hành trình của con cua Cà Mau vẫn còn đó những nốt trầm day dứt.

Tại Hội nghị liên kết chuỗi sản xuất-tiêu thụ sản phẩm cua diễn ra vào trung tuần tháng 11/2025, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử, đã thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế nội tại: Sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ và thiếu tính liên kết.

Thực tế cho thấy, dù có hơn 100 nhà máy và cơ sở chế biến, nhưng phần lớn quy mô còn nhỏ, chủ yếu xuất bán cua tươi sống hoặc sơ chế đơn giản (rửa, đóng thùng xốp…), chưa có nhiều sản phẩm chế biến sâu mang giá trị gia tăng cao như cua bóc nõn hay đóng hộp.

Cơ sở thu mua tại miệt rừng Cà Mau kiểm tra chất lượng cua trước khi xuất bán.

Đáng lo ngại hơn là sự phụ thuộc vào thị trường. Khoảng 70%-80% sản lượng cua Cà Mau được xuất khẩu sang Trung Quốc, nhưng chủ yếu qua đường tiểu ngạch và trung gian. Điều này đặt người nuôi cua vào thế bị động. Chỉ cần thị trường này “hắt hơi, sổ mũi” thì giá cả sẽ bấp bênh, ảnh hưởng đến hàng vạn nông hộ nuôi cua.

Bên cạnh đó, danh tiếng “Cua Cà Mau” cũng đang trở thành “con dao hai lưỡi” khi tình trạng mạo danh thương hiệu diễn ra tràn lan. Cua từ nơi khác được gắn mác Cà Mau, làm xói mòn niềm tin của người tiêu dùng và ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín của những người nông dân chân chính.

Những cái bắt tay chiến lược thay thế sự manh mún

Trước những thách thức vừa đề cập, tỉnh Cà Mau xác định, “muốn đi xa, phải đi cùng nhau”. Trong khuôn khổ “Ngày hội Cua Cà Mau-Lần thứ II năm 2025”, một lời giải mang tính chiến lược đã được đưa ra, đó là xây dựng chuỗi liên kết giá trị.

Ký kết bản ghi nhớ hợp tác ba bên giữa Sở Công thương Cà Mau, Hội Thủy sản Việt Nam và Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ thành phố Phòng Thành Cảng (Trung Quốc).

Sự kiện đánh dấu bước ngoặt quan trọng chính là Lễ ký kết bản ghi nhớ hợp tác ba bên giữa Sở Công thương Cà Mau, Hội Thủy sản Việt Nam và Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ thành phố Phòng Thành Cảng (Trung Quốc). Đây không đơn thuần là một văn bản hành chính, mà được xem là “tấm vé thông hành” để đưa con cua Cà Mau đi vào thị trường tỷ dân theo con đường chính ngạch, ổn định và minh bạch.

Đặc sản OCOP Cua Cà Mau có gắn tem truy xuất nguồn gốc.

Một ý tưởng đột phá đã được nhen nhóm từ chính những đối tác quốc tế. Ông Phó Mẫn, đại diện doanh nghiệp từ Trung Quốc, đã đề xuất thành lập đơn vị kiểm soát chất lượng ngay tại Cà Mau. Giải pháp này được ví như “mũi tên trúng hai đích”: Vừa giải quyết triệt để vấn nạn mạo danh thương hiệu, vừa rút ngắn thời gian thông quan, nâng cao giá trị sản phẩm. Lãnh đạo tỉnh Cà Mau đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội này, giao các sở ngành liên quan nghiên cứu triển khai, thể hiện quyết tâm bảo vệ thương hiệu đến cùng.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử phát biểu tại Hội nghị liên kết chuỗi sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cua Cà Mau.

“Nếu không hình thành chuỗi liên kết chặt chẽ, chúng ta khó đáp ứng được các tiêu chuẩn ngày càng khắt khe của thị trường”, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử nhấn mạnh, đồng thời chuyển đi thông điệp rất rõ ràng của Cà Mau: Doanh nghiệp và Hợp tác xã phải là đầu tàu, người dân là chân đế. Cần chuyển từ tư duy nuôi gì bán nấy sang bán cái thị trường cần, với những hợp đồng liên kết dài hạn và quy trình sản xuất an toàn.

Khi khoa học công nghệ là “cánh én” dẫn đường

Theo Tiến sĩ Quách Văn Ấn, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Cà Mau, tuy sở hữu sản lượng đứng đầu cả nước nhưng ngành cua Cà Mau đối mặt với thách thức về quy mô sản xuất nhỏ lẻ và thị trường bấp bênh. “Vì vậy, cái bắt tay lịch sử giữa “3 nhà” tại hội nghị liên kết chuỗi, cùng chiến lược kiểm định chất lượng ngay tại nguồn đã mở ra “cơ hội vàng” để cua Cà Mau đi đường chính ngạch, định vị lại giá trị trên bản đồ nông sản quốc tế”, Tiến sĩ Ấn chia sẻ.

Hội thảo quốc tế “Đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững ngành cua biển” trong khuôn khổ “Ngày hội cua Cà Mau-Lần thứ II năm 2025”.

Để “bệ phóng” liên kết thêm vững chắc, không thể thiếu vai trò của khoa học và công nghệ. Tại Hội thảo quốc tế “Đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững ngành cua biển”, các chuyên gia hàng đầu từ FAO và các viện trường đã hiến kế cho Cà Mau những giải pháp mang tầm vóc tương lai.

Tiến sĩ Andrew Hall đến từ Tổ chức Nghiên cứu khoa học và Công nghệ Khối thịnh vượng chung của Australia-CSIRO, phát biểu tham luận tại hội thảo.

Đó là việc ứng dụng công nghệ nuôi tuần hoàn khép kín (RAS) để kiểm soát môi trường; là áp dụng Blockchain và mã QR để truy xuất nguồn gốc, giúp mỗi con cua khi lên bàn ăn đều kể được câu chuyện về nguồn cội của mình. Đó còn là việc nghiên cứu sản xuất giống chất lượng cao, sạch bệnh, chấm dứt tình trạng thả trôi theo tự nhiên đầy rủi ro.

Đặc biệt, mô hình “tôm-cua-rừng” đang được nâng tầm ở mức cao hơn. Không chỉ dừng lại ở việc khai thác, Cà Mau đang hướng tới các chứng nhận quốc tế như Naturland, ASC, EU Organic.

Hiện nay, tỉnh đã có khoảng 20.000ha đạt các chứng nhận này, biến những cánh rừng ngập mặn thành mô hình kinh tế tạo ra tăng trưởng xanh và bền vững.

Tiến sĩ Lovatelli Alessandro từ Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (thứ 3 từ trái qua, hàng đầu tiên) tham gia tham luận tại hội thảo.

Theo nhận định của Tiến sĩ Lovatelli Alessandro (FAO): “Các mô hình nuôi cua thân thiện môi trường ở Cà Mau chính là chìa khóa để ngành cua Việt Nam tăng khả năng chống chịu và đóng góp vào an ninh lương thực toàn cầu”.

Lãnh đạo cấp ủy và chính quyền tỉnh Cà Mau tham quan gian hàng trưng bày đặc sản Cua Cà Mau.

Bức tranh tương lai của ngành hàng cua Cà Mau được phác họa với những gam màu tươi sáng và mục tiêu đầy tham vọng. Đến năm 2030, tỉnh phấn đấu nâng tổng sản lượng lên 36.500 tấn, nhưng quan trọng hơn là 30% sản lượng sẽ đi vào chuỗi liên kết và đạt chuẩn xuất khẩu sang các thị trường khó tính.

Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam, về dự khai mạc Ngày hội cua tại Cà Mau, đã ví von rằng, cùng với hạ tầng giao thông như cao tốc, cảng biển đang được đầu tư, việc xây dựng “Thương hiệu quốc gia cho Cua Cà Mau” sẽ là đôi cánh giúp địa phương này bay xa. Tương lai, Cua Cà Mau sẽ không chỉ là một món ngon, mà là một đại sứ văn hóa, du lịch…

Câu chuyện về con cua Cà Mau hôm nay không chỉ là chuyện con giống, chuyện giá cả, mà là câu chuyện của tư duy đổi mới.

Từ những người nông dân chân lấm tay bùn dưới tán rừng đước, đến các doanh nghiệp, nhà khoa học và lãnh đạo chính quyền, tất cả đang cùng nhìn về một hướng.

Khi “bệ phóng” được dựng xây từ sự liên kết của lòng tin, trách nhiệm và trí tuệ, Cua Cà Mau sẽ đàng hoàng bước ra biển lớn, mang về sự thịnh vượng bền vững cho miệt rừng Đất Mũi-Cà Mau thân yêu...!

Cà Mau có diện tích nuôi trồng thủy sản nước lợ lớn nhất cả nước, được mệnh danh là “thủ phủ cua” khi có khoảng 365.000ha nuôi loài thủy sản này, với sản lượng từ hơn 36.000-40.000 tấn/năm, tổng giá trị ngành hàng cua mang lại là hơn 10.000 tỷ đồng/năm. Đến nay, Cà Mau đã có khoảng 20.000 ha đạt các chứng nhận quốc tế (Naturland, ASC, EU Organic)... Tỉnh phấn đấu đến năm 2030, có ít nhất 30% sản lượng cua tham gia chuỗi liên kết và đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.

HỮU TÙNG

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/tao-dung-be-phong-dua-cua-ca-mau-vuon-ra-bien-lon-post924222.html