Tạo nền tảng cho kinh tế số cất cánh

12 giờ trướcBài gốc

Thí điểm thị trường tài sản mã hóa

Ảnh minh họa.

Bộ lọc vốn pháp định khắt khe

Mới đây, Chính phủ ký ban hành Nghị quyết số 5/2025/NQ-CP về triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam, thời gian thí điểm kéo dài 5 năm. Nhiều chuyên gia coi đây là bước ngoặt mang tính lịch sử. Không chỉ đơn thuần là một văn bản hành chính, nghị quyết được xem như “bản thiết kế” đặt nền móng cho sự hình thành và phát triển của thị trường tài sản số tại Việt Nam. Điểm nhấn lớn nhất trong nghị quyết chính là điều kiện cấp phép, một tấm lưới lọc chặt chẽ nhằm bảo đảm chỉ những tổ chức thực sự đủ năng lực tài chính, công nghệ và quản trị rủi ro mới có thể tham gia.

Theo quy định, DN muốn tổ chức thị trường giao dịch tài sản mã hóa phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng. Trong cơ cấu sở hữu, ít nhất 65% vốn thuộc về các tổ chức, trong đó tối thiểu 35% phải đến từ 2 định chế tài chính – công nghệ như ngân hàng, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ hay bảo hiểm. Tỷ lệ sở hữu nước ngoài bị giới hạn ở mức 49%. Nhiều chuyên gia nhận định, mức vốn pháp định cao là “hàng rào kỹ thuật” cần thiết, bảo đảm chỉ những DN có nền tảng tài chính vững chắc mới đủ sức bước vào. Điều này không chỉ hạn chế rủi ro hệ thống mà còn giúp nâng cao chất lượng và uy tín của thị trường ngay từ giai đoạn khởi đầu.

Không chỉ dừng ở yêu cầu vốn, nghị quyết còn đặt ra tiêu chuẩn cao về công nghệ và nhân sự. DN phải chứng minh hạ tầng công nghệ thông tin đạt chuẩn an toàn cấp độ 4; hoàn thiện tối thiểu 10 quy trình nghiệp vụ cốt lõi từ quản trị rủi ro, bảo mật thông tin, phát hành và lưu ký tài sản, đến thanh toán và xử lý sự cố.

Về nhân sự, tổng giám đốc phải có ít nhất 2 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính; giám đốc công nghệ phải có tối thiểu 5 năm kinh nghiệm tại ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm hoặc công nghệ; cùng đội ngũ tối thiểu 20 chuyên gia đạt chuẩn chứng chỉ quốc tế về an toàn thông tin và chứng khoán. Đây được đánh giá là bước “mở cửa có kiểm soát”, giúp Chính phủ vừa thúc đẩy đổi mới, vừa chủ động quản lý rủi ro trong thị trường nhiều biến động này.

Thực tế cho thấy, một số định chế tài chính lớn tại Việt Nam đã chuẩn bị từ sớm. Ngày 19/6/2025, SSI Digital (SSID) cùng các đơn vị thuộc SSI ký kết hợp tác với Tether, U2U Network và Amazon Web Services (AWS), nhằm xây dựng hệ sinh thái tài chính số và blockchain. Ngân hàng MB cũng không đứng ngoài cuộc khi ký bản ghi nhớ với Dunamu – công ty vận hành sàn Upbit để phát triển sàn giao dịch tài sản số trong nước. Những động thái này cho thấy các DN Việt đã nhìn thấy cơ hội và sẵn sàng đầu tư vào lĩnh vực mới.

Theo Hiệp hội Blockchain & Tài sản số Việt Nam, hiện có hơn 17 triệu người Việt sở hữu tiền mã hóa, đưa Việt Nam trở thành một trong những thị trường năng động nhất khu vực. Dữ liệu từ Chainalysis cho thấy, dòng chảy tài sản mã hóa vào Việt Nam liên tục duy trì trên 100 tỷ USD mỗi năm giai đoạn 2022-2024, gấp đôi vốn FDI chính thống. Việc hợp thức hóa bằng nghị quyết sẽ giúp Nhà nước định danh dòng tiền, chống thất thu thuế, đồng thời đưa hoạt động đầu tư ra khỏi “vùng xám” pháp lý. Đây chính là cơ hội để xây dựng môi trường minh bạch, an toàn và bền vững hơn.

Thách thức không nhỏ

TS Trần Quý - Viện trưởng Viện Phát triển kinh tế số Việt Nam cho rằng, nghị quyết không chỉ mang tính kỹ thuật, mà còn là quyết định chiến lược. Thay vì để dòng chảy tài sản số tự phát, Chính phủ đã tạo một “đường băng” có kiểm soát để công nghệ, vốn và đổi mới sáng tạo cất cánh. Điều này góp phần khẳng định vai trò của tài sản số trong tăng trưởng kinh tế, tài chính bao trùm và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Tuy nhiên, cơ hội lớn bao giờ cũng đi kèm thách thức. Vấn đề đáng lo ngại nhất chính là năng lực quản lý liên ngành. Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phải phối hợp chặt chẽ để ban hành hướng dẫn cụ thể, tránh chồng chéo và mâu thuẫn pháp lý. Việc giám sát giao dịch 24/7, bảo mật dữ liệu, xử lý tranh chấp và quản lý rủi ro hệ thống là những bài toán khó. Các chuyên gia cho rằng, thách thức lớn nhất không nằm ở mức vốn pháp định, mà ở khả năng giám sát công nghệ. Đầu tư vào hạ tầng giám sát, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, cùng đội ngũ cán bộ am hiểu blockchain là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn.

Tài sản số vốn có biến động giá mạnh, dễ mang lại lợi nhuận lớn nhưng cũng tiềm ẩn thua lỗ nặng. Nhiều dự án thiếu minh bạch, không có tài sản cơ sở vững chắc hoặc hạn chế về công nghệ, khiến rủi ro càng cao. Tâm lý đám đông và tin đồn trên mạng xã hội cũng có thể đẩy nhà đầu tư vào những quyết định thiếu cơ sở. Vì vậy, các chuyên gia khuyến nghị nhà đầu tư cần trang bị kiến thức, kỷ luật tài chính và chỉ tham gia trên nền tảng uy tín, được cấp phép. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức cộng đồng thông qua giáo dục và truyền thông, đưa kiến thức về blockchain, tài sản số vào trường học và phổ biến rộng rãi trên các kênh chính thống.

Có thể nói, Nghị quyết 5/2025/NQ-CP vừa mang tính chiến lược, vừa mang tính thử nghiệm. Thành công của giai đoạn thí điểm sẽ phụ thuộc vào sự đồng hành của cả ba trụ cột: Nhà nước – DN – xã hội. Nếu triển khai hiệu quả, không chỉ thị trường tài sản mã hóa, mà cả nền kinh tế số Việt Nam sẽ bước sang trang mới, nơi đổi mới sáng tạo song hành cùng an toàn, minh bạch. Trong bối cảnh toàn cầu đang cạnh tranh gay gắt về công nghệ và tài chính số, quyết định này của Chính phủ được xem như cú hích chiến lược. Nó mở ra cơ hội để Việt Nam khẳng định vị thế, không chỉ là “người theo sau”, mà có thể trở thành một trong những trung tâm tài sản số năng động của khu vực.

Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP đánh dấu lần đầu Việt Nam có khung pháp lý điều chỉnh tài sản số, cho phép triển khai thí điểm sàn giao dịch chuyên biệt, minh bạch và an toàn. Chính sách thí điểm vừa bảo vệ nhà đầu tư, vừa cung cấp cơ sở thực tiễn để hoàn thiện luật pháp, đồng thời giúp dòng vốn được quản lý minh bạch hơn, tăng khả năng quản lý thuế và phòng, chống rửa tiền.

Đăng Quý

Nguồn PL&XH : https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/tao-nen-tang-cho-kinh-te-so-cat-canh-431041.html&dm=027b572e9e1c071dcb7910c5daa29efe&utime=mjaynta5mtgwmti2ndy=&secureurl=f4