Tạp chí nổi tiếng thế giới National Geographic ca ngợi làng chài Mũi Né

4 giờ trướcBài gốc

Tạp chí National Geographic Traveller (Anh) hiếm khi dành sự ưu ái cho một vùng đất bằng cách kết hợp hoàn hảo giữa du lịch, lịch sử và huyền thoại như cách Daniel Stables, cây bút nổi tiếng thế giới và nhiếp ảnh gia Ulf Svane đã làm với Mũi Né, tỉnh Lâm Đồng.

Làng chài Mũi Né. Ảnh LÊ VĂN LIỄU.

Qua ngòi bút sắc sảo của Stables, làng chài Mũi Né hiện ra không chỉ là một điểm đến, mà là một sự chuyển mình đầy kỳ diệu trong suốt ba thập kỷ.

Từ làng chài đến thủ phủ thể thao

Daniel Stables mở đầu bài viết bằng một câu định đề ngắn gọn nhưng chứa đựng cả một hành trình phát triển kéo dài ba thập kỷ: "Trong ba thập kỷ, Mũi Né đã phát triển từ một làng chài thờ cá voi thành một trong những thủ phủ thể thao dưới nước của Đông Nam Á".

Đây là một mô tả trực diện, một sự đối lập tuyệt vời giữa "làng chài cổ kính" và "thủ phủ hiện đại". Stables khiến người đọc phải tự hỏi: Làm thế nào mà hai thế giới tưởng chừng như đối nghịch này lại có thể tồn tại và dung hòa với nhau?

Ảnh trong bài viết của Stables và Ulf Svane.

Tác giả đã đưa người đọc cảm nhận được Mũi Né bằng một bữa tiệc của các giác quan. Giữa buổi sáng vàng óng, Stables dẫn dắt độc giả qua bãi cát trắng rì rào vỏ sò, nơi những người phụ nữ đội nón lá đang cần mẫn sàng lọc tôm khổng lồ và cua xanh.

Những đôi mắt ám ảnh trên các thuyền đánh cá

Điểm đắt giá nhất trong đoạn văn này là cách Daniel Stables sử dụng khứu giác để mô tả hương vị của sinh kế địa phương: “Họ ướp cá cơm trong những thùng lên men lớn để làm nước mắm, mùi hăng của nước mắm tràn ngập không khí, dày đến mức tôi cảm thấy mình có thể với tay ra và nắm lấy nó.” Đây là một ẩn dụ mạnh mẽ, biến mùi hương thành một thực thể hữu hình, đậm chất văn chương, chứng tỏ sự sâu sắc của Stables khi hòa mình vào văn hóa bản địa.

Những "đôi mắt' trên các ghe thuyền tại Mũi Né. Ảnh ĐỖ HỮU TUẤN.

Sau đó, tác giả khéo léo chuyển từ cảnh đời thường sang yếu tố tâm linh. Trên mặt nước, bên cạnh những chiếc thuyền thúng tròn xoe, là những con thuyền mũi dài rực rỡ sắc màu, nhưng điều khiến Stables bị ám ảnh lại là những cặp mắt sắc lẹm được vẽ trên đuôi thuyền.

Chi tiết này không chỉ là trang trí mà là một lời nhắc nhở về sự giám sát thiêng liêng của Nam Hải. Chính những đôi mắt này tạo nên cảm giác rờn rợn như bị theo dõi, là cầu nối giữa đời sống vật chất và tín ngưỡng thờ cá voi cổ xưa.

Từ nhật thực đến thịnh vượng

Daniel Stables đã rất thông minh khi chọn Nguyễn Tấn Hưng, một huấn luyện viên lướt ván diều, làm người dẫn chuyện. Hưng là hiện thân của sự chuyển giao: "Tôi có máu biển" – con trai của ngư dân, nhưng lại sống bằng môn thể thao sinh ra từ gió.

Mũi Né đã trở thành thủ phủ thể thao dưới nước của Đông Nam Á. Ảnh SƠN LAI.

Thông qua lời kể của Hưng, Stables đưa ra cột mốc lịch sử mang tính định mệnh: Nhật thực toàn phần năm 1995. Hưng kể: “Không ai biết đến Mũi Né cho đến năm 1995, khi hàng ngàn người đổ về bãi biển để xem nhật thực toàn phần, sau đó, mọi thứ không còn như xưa nữa.”

Tác giả biến hiện tượng thiên văn này thành điểm khởi đầu cho một sự thịnh vượng kinh tế. 30 năm (tính đến năm 2025) kể từ ngày đó, những người săn nhật thực đã khám phá ra những cồn cát đỏ, cồn cát trắng tuyệt đẹp.

Nhưng chính những người lướt ván diều mới bị thu hút mạnh mẽ nhất bởi những cơn gió mạnh liên tục thổi vào bãi biển 260 ngày mỗi năm.

Du khách nước ngoài chơi thể thao biển ở Mũi Né. Ảnh SƠN LAI.

Cơn gió mà ngư dân phải cầu xin Thần cá voi che chở, giờ đây lại là nguồn tài nguyên vô giá, kéo giới lướt ván đến, thay thế cho Thái Lan và Philippines, biến Mũi Né thành một "thủ đô gió" (Wind Capital) đích thực.

Tín ngưỡng bất tử

Thay vì chỉ dừng lại ở lời kể, Stables đưa người đọc đi sâu vào cốt lõi văn hóa: Ngôi đền Vạn Thủy Tú kỳ lạ. Những mô hình thuyền đầy màu sắc với đôi mắt mở trừng trừng và bức tranh khảm mô tả cá voi cứu ngư dân.

Bộ xương cá voi lớn nhất Đông Nam Á tại Phan Thiết.

Đỉnh cao của chuyến thăm này là mô tả về bộ xương cá voi khổng lồ dài hơn 20 mét được người trông coi đền Lý Nham cúi chào tôn kính và gọi là "bộ xương cá voi lớn nhất Đông Nam Á."

Stables không cần phải giải thích nhiều; chỉ cần sự hiện diện uy nghiêm của bộ xương đã biến thần thoại về Nam Hải (Thần cá voi) thành một thực tế hữu hình, tạo nên một sự linh thiêng, đầy kinh ngạc. Cá voi không chỉ là vị thần mà còn là "những thiên thần hộ mệnh" có lịch sử cứu người từ rất lâu đời.

Những con thuyền tại làng chài Mũi Né. Ảnh LÊ VĂN LIỄU.

Cuộc hành trình khép lại bằng những hình ảnh đối lập nhưng hài hòa: cồn cát mềm mại, hẻm núi Hoa Hồng chuyển sang màu đỏ rực. Cuộc gặp gỡ cuối cùng với huấn luyện viên Hưng tại Câu lạc bộ Thuyền buồm mang đến một cái kết tròn trịa và giàu chất thơ.

Lời thì thầm của Hưng: "Thần cá voi đã làm dịu gió rồi. Tuần này ngài ấy đang trông chừng ngư dân, chứ không phải những người lướt ván diều" ngụ ý rằng, dù Mũi Né đã thịnh vượng với thể thao nước, tín ngưỡng và truyền thống cổ xưa vẫn là linh hồn, là người điều khiển những cơn gió và bảo vệ sinh kế của những người con của biển cả…

PHƯƠNG NAM

Nguồn PLO : https://plo.vn/tap-chi-noi-tieng-the-gioi-national-geographic-ca-ngoi-lang-chai-mui-ne-post881604.html