Nốt ban trên chân trẻ bị bệnh tay chân miệng. Ảnh: Nguyễn Thuận.
Tay chân miệng đang bước vào giai đoạn cao điểm trong năm, khiến nhiều phụ huynh lo lắng. Bác sĩ Trương Hữu Khanh, nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM), cho biết đây là bệnh lưu hành quanh năm ở Việt Nam, không phải chỉ bùng lên rồi hết hẳn. Tuy nhiên, các đợt cao điểm thường rơi vào tháng 3-4 và từ tháng 9 đến cuối năm, nhất là khi trẻ bắt đầu đi học, tiếp xúc nhiều bạn bè.
Bệnh chủ yếu gặp ở trẻ dưới 3 tuổi, song người lớn cũng có thể mắc, dù thường chỉ bị nhẹ và tự khỏi. Virus gây bệnh lây lan qua đường tiêu hóa, từ chất tiết mũi họng, nước miếng hoặc qua các bề mặt, đồ dùng dính dịch tiết. Trẻ dễ nhiễm nếu không được rửa tay sạch sẽ hoặc dùng chung đồ chơi, đồ dùng với trẻ mắc bệnh.
Dấu hiệu đặc trưng của tay chân miệng là các bóng nước ở lòng bàn tay, bàn chân, đầu gối, mông hoặc trong miệng. Có trẻ chỉ loét miệng mà không nổi mụn nước, hoặc ngược lại. Bệnh thường tự khỏi sau 7-10 ngày và hiếm để lại sẹo.
Tuy nhiên, bác sĩ Khanh cảnh báo nếu trẻ sốt cao trên 39 độ không hạ, nôn nhiều, giật mình, run tay chân hay thở mệt thì có thể đã xuất hiện biến chứng nguy hiểm và cần đưa đi bệnh viện ngay. Các biến chứng của tay chân miệng có thể ảnh hưởng đến thần kinh, tim mạch và tuần hoàn, thường gặp nhiều hơn ở trẻ càng nhỏ tuổi.
Hiện hơn 90% ca tay chân miệng chỉ ở mức độ nhẹ (độ 1) và có thể điều trị, theo dõi tại nhà. Bác sĩ Khanh cho rằng không nên đưa trẻ nhập viện nếu không cần thiết, vì bệnh viện đông, trẻ dễ lây thêm bệnh khác và gia đình cũng vất vả hơn.
Khi trẻ mắc bệnh, điều quan trọng nhất là giữ vệ sinh sạch sẽ. Trẻ vẫn có thể tắm rửa hàng ngày, cắt móng tay để tránh làm trầy xước các bóng nước. Trường hợp loét miệng, nên cho trẻ ăn thức ăn mềm, tránh đồ cay, nóng, mặn.
Biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất vẫn là rửa tay bằng xà phòng thường xuyên cho cả trẻ lẫn người lớn, vệ sinh đồ chơi, sàn nhà, tay nắm cửa bằng dung dịch sát khuẩn như javel. Nếu có trẻ mắc bệnh, nên cách ly ít nhất 10 ngày để tránh lây lan. Sau 10 ngày, trẻ mới có thể đi học lại, kể cả khi đã hết sốt và mụn nước đã khô.
Bác sĩ Khanh khuyến cáo tay chân miệng do nhiều chủng virus khác nhau gây ra, nên trẻ có thể mắc bệnh nhiều lần. Vì vậy, việc vệ sinh phòng bệnh cần duy trì liên tục, không chỉ trong mùa dịch.
Nguyễn Thuận