Tên lửa siêu thanh 'Đại bàng đen' của Mỹ

2 giờ trướcBài gốc

Hệ thống này kết hợp một tên lửa đẩy nhiên liệu rắn hai tầng với một thân lướt siêu thanh thông thường (C-HGB). Khi tên lửa đẩy đạt đến độ cao và tốc độ, nó sẽ thả phần thân lượn, sau đó cơ động với tốc độ siêu thanh hướng về mục tiêu. LRHW được phát triển chung bởi nhiều tổ chức của Lục quân và Hải quân Mỹ với một số đối tác công nghiệp bao gồm Lockheed Martin và Dynetics.

LRHW tại Trạm Lực lượng Vũ trụ Cape Canaveral trong Chiến dịch Thunderbolt Strike.

Phạm vi, tốc độ và chi phí

Các tài liệu của Quốc hội và Bộ Quốc phòng Mỹ ước tính tầm hoạt động (được báo cáo) của LRHW vào khoảng 2.775 km, cho phép tấn công ở khoảng cách cấp chiến trường mà trước đây đòi hỏi hệ thống tầm xa hơn nhiều. Con số này xuất hiện nhiều lần trong nhiều báo cáo và phân tích gần đây của chính phủ.

Các báo cáo công khai và một số nhà phân tích quốc phòng mô tả thân lượn có khả năng duy trì tốc độ “Mach 5 hoặc cao hơn”, một số hãng truyền thông trích dẫn ước tính về tốc độ cực đại cao hơn, bao gồm cả một số báo cáo được lan truyền rộng rãi rằng thân lượn đạt tốc độ cực đại gần Mach 17 trong một số thử nghiệm nhất định, nhưng tốc độ chiến đấu duy trì chính xác và phạm vi bay cuối cùng vẫn là chi tiết chương trình được giữ kín và có thể thay đổi tùy theo hồ sơ nhiệm vụ. Điều này có nghĩa là hệ thống này có tốc độ siêu thanh (vượt quá Mach 5) và những cuộc thử nghiệm cho thấy nó đạt tốc độ cao hơn đáng kể trong một số phần nhất định của chuyến bay.

Ước tính của Văn phòng Ngân sách Quốc hội năm 2023, được sử dụng cho những tên lửa đẩy lướt siêu thanh tầm trung tương tự, cho thấy chi phí đơn vị khoảng 41 triệu USD cho mỗi tên lửa (theo giá năm 2023). Tiết lộ gần đây hơn của Quân đội và việc theo dõi của GAO/CRS cho thấy chi phí chương trình đang tăng lên, và chi phí “bay hơi” ban đầu của Quân đội có thể vượt quá ước tính của CBO cho những đơn hàng nhỏ ban đầu. Các tài liệu chương trình cũng lưu ý rằng chi phí có thể giảm nếu sản lượng tăng.

Chương trình đã gặp nhiều trở ngại ban đầu trong quá trình thử nghiệm, nhưng Bộ Quốc phòng báo cáo những cuộc thử nghiệm bay toàn diện đã thành công vào giữa năm 2024 và một lần nữa vào tháng 12/2024. Quân đội chính thức hóa tên gọi LRHW thành Dark Eagle vào tháng 4/2025 và lên kế hoạch triển khai ban đầu cho đơn vị đầu tiên trong khoảng thời gian 2024-2025, trong khi chương trình thử nghiệm tiếp tục và những khẩu đội bổ sung được lên lịch cho đến giữa những năm 2020. Những cuộc thử nghiệm hoạt động bổ sung và dự trữ sẽ ảnh hưởng đến thời gian triển khai thực tế.

Lực lượng tác chiến đa miền số 3 của Mỹ triển khai hệ thống tên lửa siêu thanh tầm xa (LRHW) Dark Eagle tham gia một cuộc tập trận.

Dark Eagle phù hợp với “bức tranh” siêu thanh toàn cầu

Dark Eagle bước vào một lĩnh vực mà nhiều quốc gia đã và đang đầu tư mạnh tay. Trung Quốc đã triển khai và thử nghiệm một số phương tiện bay lượn siêu thanh và hệ thống di động trên đường bộ, chẳng hạn như dòng tên lửa DF-17/DF-ZF, thường được mô tả là có thể lướt ở tốc độ Mach 5-10 và được thiết kế để làm phức tạp khả năng phòng thủ tên lửa. Nga triển khai một loạt hệ thống siêu thanh, ví dụ như Zircon phóng từ biển (thường được báo cáo là di chuyển với tốc độ gần Mach 8-9) và Kh-47M2 Kinzhal (phóng từ trên không và được báo cáo là di chuyển với tốc độ lên tới Mach 10), cũng như chương trình đẩy-lướt chiến lược như Avangard.

Những chương trình này thể hiện nhiều phương pháp kỹ thuật khác nhau (tên lửa hành trình scramjet, biến thể đạn đạo phóng từ trên không và tên lửa đẩy lướt) và vai trò tác chiến khác nhau, từ tấn công chống hạm đến răn đe chiến trường. Động cơ, cấu hình bay và yêu cầu đối phó khác nhau tùy theo thiết kế, nhưng tất cả đều rút ngắn thời gian cảnh báo và ra quyết định cho bên phòng thủ.

Ngoài những cường quốc hàng đầu này, một số quốc gia khác cũng đang đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển vũ khí siêu thanh của riêng mình. Ấn Độ đã bắt tay vào nhiều dự án thuộc Tổ chức Nghiên cứu và Phát triển Quốc phòng (DRDO), bao gồm BrahMos-II, tên lửa hành trình sử dụng động cơ scramjet với tốc độ Mach 7-8 được phát triển hợp tác với Nga, và Tên lửa Hành trình Siêu thanh thời gian bay dài (ET-LDHC), được cho là có khả năng đạt tốc độ Mach 8 với tầm bắn 1.500 km.

Ấn Độ cũng đang thúc đẩy nghiên cứu tên lửa phóng từ tàu ngầm K-6, có khả năng đạt tốc độ Mach 7,5 và có tầm bắn liên lục địa. Ngoài ra, Ấn Độ cũng đang thử nghiệm Phương tiện Trình diễn công nghệ siêu thanh (HSTDV), đạt tốc độ Mach 6 trong thử nghiệm. Những phát triển này đưa Ấn Độ trở thành một thế lực mới nổi trong cuộc đua siêu thanh.

Hàn Quốc phát triển tên lửa hành trình siêu thanh Hycore, một hệ thống sử dụng động cơ scramjet do Cơ quan Phát triển quốc phòng (ADD) và Hanwha thiết kế, với tốc độ hoạt động mục tiêu vượt quá Mach 6. Những cuộc thử nghiệm trên mặt đất ban đầu bắt đầu vào năm 2022 và một loạt cuộc thử nghiệm bay dự kiến diễn ra vào cuối thập kỷ này, phản ánh ý định của Seoul trong việc triển khai lực lượng răn đe khu vực trong bối cảnh Triều Tiên liên tục có những bước tiến về tên lửa.

Một trong những bệ phóng vận chuyển vũ khí siêu thanh tầm xa tham gia cuộc tập trận Bamboo Eagle 2024 tại Căn cứ Không quân Nellis.

Ở những nơi khác như Nhật Bản, Australia và Pháp cũng khởi động chương trình vũ khí siêu thanh, tập trung vào an ninh khu vực và hợp tác đồng minh. Bộ Quốc phòng Nhật Bản phát triển Đạn lượn siêu tốc (HVGP), đặt mục tiêu sẵn sàng hoạt động vào cuối những năm 2020, trong khi Dự án Nghiên cứu bay tích hợp Southern Cross (SCIFiRE) của Australia, một dự án chung với Mỹ, đang tìm cách chế tạo tên lửa đẩy khí có khả năng đạt tốc độ Mach 8.

Pháp, hợp tác với Cơ quan Vũ trụ châu Âu, thử nghiệm V-MaX, một phương tiện trình diễn siêu thanh hoàn thành chuyến bay thành công đầu tiên vào năm 2024. Một số quốc gia khác, bao gồm Iran và Israel, cũng đưa ra tuyên bố hoặc bắt đầu công việc thăm dò. Iran công bố tên lửa Fattah vào năm 2023, tuyên bố đạt tốc độ Mach 13 đến 15. Tuy nhiên, giới phân tích quốc tế vẫn còn hoài nghi do dữ liệu kiểm chứng còn hạn chế.

Israel được cho là đang theo dõi mối đe dọa siêu thanh và nghiên cứu công nghệ đánh chặn tiên tiến. Những nỗ lực này nhấn mạnh rằng công nghệ siêu thanh không còn giới hạn trong kho vũ khí của các siêu cường. Từ châu Á đến châu Âu, nhiều quốc gia đang đầu tư vào nền tảng siêu thanh như một biện pháp răn đe và cân bằng chiến lược, thúc đẩy một cuộc chạy đua toàn cầu.

Ý nghĩa chiến lược và rủi ro

Vũ khí tăng tốc lướt siêu thanh, chẳng hạn như Dark Eagle, hấp dẫn nhờ tốc độ, khả năng cơ động và tầm bắn. Những đặc điểm này khiến hệ thống phòng không và tên lửa nhiều lớp hiện có khó vô hiệu hóa hơn. Khả năng này cũng làm gia tăng căng thẳng chính trị khu vực. Nga nêu rõ kế hoạch triển khai tên lửa tầm trung của Mỹ là mối lo ngại về an ninh, và giới phân tích cảnh báo việc triển khai những vũ khí như vậy gần biên giới đối phương có thể thúc đẩy cuộc triển khai đáp trả và làm phức tạp thêm động lực kiểm soát vũ khí.

Đồng thời, đợt sản xuất LRHW ban đầu có quy mô nhỏ và tốn kém, nghĩa là Mỹ phải đối mặt với sự đánh đổi kinh điển giữa lợi thế công nghệ và “độ sâu kho đạn” (có đủ tên lửa để có thể hoạt động hữu ích). Dark Eagle đại diện cho sự chuyển đổi của Quân đội Mỹ từ khái niệm sang năng lực siêu thanh thực tế.

Một khẩu đội LRHW hứa hẹn tầm hoạt động rộng khắp và lợi thế chiến thuật của chuyến bay tăng tốc-lướt siêu thanh. Chi phí chương trình, quy mô sản xuất và thử nghiệm bổ sung sẽ quyết định mức độ thay đổi chiến lược mà Dark Eagle tạo ra so với việc trở thành một khả năng cao cấp tốn kém khác trong số nhiều chương trình siêu thanh trên toàn thế giới.

Dự kiến, toàn bộ số tên lửa của hệ thống sẽ được bàn giao trước cuối năm 2025, đánh dấu cột mốc quan trọng trong nỗ lực hiện đại hóa năng lực tấn công tầm xa của Mỹ. Theo Frank Lozano, Giám đốc chương trình tên lửa và không gian của Lục quân Mỹ, đây là minh chứng rõ rệt cho thấy việc phát triển và triển khai một loại vũ khí chiến trường tiên tiến, có giá trị thực tiễn, là một quá trình đầy gian nan và tốn kém.

Cận cảnh tên lửa Dark Eagle được phóng trong vụ thử thành công đầu tiên.

Thử thách thật sự vẫn còn ở phía trước

Mặc dù đạt được bước tiến quan trọng, giới quan sát nhận định chặng đường phía trước của Dark Eagle vẫn còn nhiều rủi ro. Hệ thống cần được chứng minh tính ổn định, khả năng cơ động và độ chính xác trong nhiều điều kiện chiến trường khác nhau. Ngoài ra, Mỹ vẫn đang thiếu cơ sở sản xuất quy mô lớn để duy trì chuỗi cung ứng cho loại tên lửa có công nghệ cực kỳ phức tạp này. Hơn nữa, trong khi Mỹ còn đang hoàn thiện năng lực tác chiến đầu tiên, Nga và Trung Quốc đã tuyên bố sở hữu một số hệ thống siêu vượt âm sẵn sàng chiến đấu như: Avangard hay DF-27, khiến Washington chịu áp lực lớn trong cuộc đua công nghệ quân sự toàn cầu.

Bất chấp chậm trễ và chi phí khổng lồ, Dark Eagle vẫn được xem là một bước ngoặt quan trọng đối với Lục quân Mỹ - lực lượng vốn ít khi tham gia vào lĩnh vực vũ khí siêu vượt âm so với Hải quân hay Không quân. Khi được trang bị đầy đủ, hệ thống này sẽ giúp Mỹ có thêm công cụ răn đe chiến lược, đủ sức tấn công mục tiêu giá trị cao trong thời gian chỉ tính bằng phút. Sau bốn năm kể từ ngày nhận bệ phóng đầu tiên, hệ thống tên lửa Dark Eagle cuối cùng cũng chuẩn bị tung cánh. Nhưng như chính giới quan chức Lầu Năm Góc thừa nhận, thử thách thật sự của Mỹ chỉ mới bắt đầu - khi công nghệ siêu vượt âm chuyển từ phòng thí nghiệm ra chiến trường thực tế.

Diên San (Tổng hợp)

Nguồn ANTG : https://antg.cand.com.vn/ho-so-mat/ten-lua-sieu-thanh-dai-bang-den-cua-my-i788216/