Thái Lan tìm cách giải bài toán về giá gạo

7 giờ trướcBài gốc

Gạo được bày bán tại siêu thị ở Bangkok, Thái Lan. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Giá nông sản giảm vẫn là một thách thức dai dẳng đối với Thái Lan, theo đó, giá gạo là mối quan tâm lớn của nước này do đóng vai trò trong nền kinh tế nông nghiệp Thái Lan.

Nguyên nhân nào khiến giá gạo giảm?

Ông Chookiat Ophaswongse, Chủ tịch danh dự của Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan, cho biết giá gạo giảm chỉ ảnh hưởng đến gạo trắng, không tác động ngay lập tức đến gạo thơm Hom Mali của nước này.

Cũng theo ông Chookiat cho rằng xu hướng này là do cơ chế thị trường toàn cầu sau khi Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng. Sự thay đổi này có thể sẽ khiến giá gạo trắng thấp hơn trong năm nay so với năm ngoái.

Vấn đề trở nên trầm trọng hơn do nhu cầu gạo toàn cầu giảm, trong khi sản lượng gạo toàn cầu tăng do hiện tượng La Nina xảy ra vào năm ngoái, mang lại lượng mưa lớn hơn cho các nước sản xuất và nhập khẩu gạo, giúp cả nước nhập khẩu và xuất khẩu tăng sản lượng.

Ví dụ, Indonesia dự kiến sẽ không nhập khẩu gạo trong nửa đầu năm nay do chính sách tự cung tự cấp, trong khi Philippines đang tái cấu trúc hệ thống nhập khẩu gạo của nước này.

Việt Nam, một nước xuất khẩu gạo lớn của thế giới, sẽ tung ra thị trường gạo sản xuất trong vụ Đông Xuân và vụ thu hoạch thứ hai vào tháng 3/2025. Ông Chookiat cho biết năng suất vụ thứ hai của Việt Nam sẽ cao hơn, do giá gạo cao trong năm ngoái đã thúc đẩy việc trồng lúa.

Theo Chủ tịch danh dự của Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan, những yếu tố này dẫn đến việc xuất khẩu gạo của Thái Lan giảm. Sự sụt giảm này khiến giá gạo trong nước giảm, giá thóc giảm xuống còn 7.500-7.800 baht (220-230 USD)/tấn, giảm so với mức 11.000-12.000 baht/tấn của năm trước.

Mặc dù lượng xuất khẩu giảm, giá gạo xuất khẩu của Thái Lan vẫn cao hơn so với các đối thủ cạnh tranh do chi phí sản xuất cao hơn. Giá gạo Thái Lan (giá FOB) là 420 USD/tấn, so với 380 USD/tấn của Việt Nam, 385 USD/tấn của Pakistan (Pa-ki-xtan) và 390 USD/tấn của Ấn Độ.

Biện pháp ngắn hạn hỗ trợ người nông dân

Chủ tịch danh dự của Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan còn cho biết sự can thiệp của chính phủ có thể giúp ích bằng cách khuyến khích các nhà máy xay xát gạo tích trữ gạo thông qua chính sách lãi suất, đồng thời hỗ trợ trực tiếp cho những người nông dân trồng lúa trái vụ bằng cách giảm chi phí và hỗ trợ 500-1.000 baht/rai (tương đương 2,3-4,6 USD/ha).

Tuy nhiên, ông cho biết các chương trình bảo lãnh thu nhập và thế chấp gạo khó có thể được thực hiện do ngân sách lớn. Về việc thúc đẩy xuất khẩu, ông Chookiat cho rằng Trung Quốc có khả năng sẽ tăng lượng gạo nhập khẩu lên khoảng 3 triệu tấn trong năm nay.

Giá gạo trong nước tại Trung Quốc đã tăng lên khoảng 500 USD/tấn, tạo cơ hội cho Thái Lan xuất khẩu gạo. Theo ông Chookiat, một số lời đề nghị đã được đưa ra cho Trung Quốc và Thái Lan vẫn còn khoảng 280.000 tấn gạo theo thỏa thuận giữa chính phủ với chính phủ (G2G) đang chờ giao.

Điều này có thể dẫn đến việc sẽ có thêm gạo xuất khẩu sang Trung Quốc nếu các cuộc đàm phán thành công. Tuy nhiên, ông Chookiat cũng nhấn mạnh những thách thức đối với các nhà xuất khẩu gạo vẫn còn, bao gồm cả sự cạnh tranh gia tăng từ nguồn cung toàn cầu cao hơn, đặc biệt là từ Trung Quốc, Ấn Độ và Indonesia.

Biến động tỷ giá hối đoái là một trở ngại khác đối với các thương nhân, để duy trì ngành lúa gạo của Thái Lan, ông Chookiat khẳng định chi phí sản xuất phải được giảm xuống, trong khi quốc gia này cần phát triển các giống lúa đáp ứng nhu cầu thị trường với năng suất cao hơn.

Hơn nữa, ông ủng hộ mạnh mẽ việc phát triển lúa ít phát thải carbon để chống lại tình trạng biến đổi khí hậu, khuyến khích nông dân giảm hiện tượng đốt rơm rạ sau khi thu hoạch.

Kỳ vọng vào chính sách dài hạn

Theo Cục Thương mại nội địa, sản lượng lúa trái vụ dự kiến sẽ đạt 7 triệu tấn vào năm 2025, khoảng 10% sản lượng này đã được đưa ra thị trường.

Ngày 20/2, Tiểu ban Chính sách và Quản lý lúa gạo quốc gia đã phê duyệt ba biện pháp hỗ trợ nông dân trồng lúa trái vụ. Đầu tiên, nông dân có thể nhận được 1.500 baht (44 USD) cho mỗi tấn để lưu trữ lúa trong kho của họ.

Nếu nông dân lựa chọn lưu trữ lúa gạo tại các hợp tác xã, họ sẽ nhận được 1.000 baht (29,4 USD)/tấn, trong khi các hợp tác xã kiếm được 500 baht (14,7 USD)/tấn để trang trải chi phí lưu trữ.

Biện pháp thứ hai cung cấp cho các nhà máy xay xát gạo khoản trợ cấp lãi suất 6% để giữ hàng trong 2-6 tháng.

Để có thể tham gia chương trình này, họ phải mua gạo có giá cao hơn giá thị trường ít nhất 200 baht (5,9 USD)/tấn. Dự kiến sẽ có khoảng 2 triệu tấn gạo nhận được hỗ trợ theo chương trình này.

Thứ ba, chính phủ có kế hoạch hỗ trợ các điểm thu mua gạo bằng cách chi trả chi phí quản lý là 500 baht (14,7 USD)/tấn. Các nhà điều hành được yêu cầu mua gạo có giá cao hơn giá thị trường ít nhất 300 baht (8,8 USD)/tấn, với mục tiêu là 300.000 tấn.

Các biện pháp này có tổng ngân sách là 1,89 tỷ baht (55 triệu USD), nhằm mục đích hỗ trợ sản xuất cho 3,8 triệu tấn gạo. Các đề xuất này dự kiến sẽ được trình lên Ủy ban Quản lý và Chính sách lúa gạo quốc gia để phê duyệt trong tuần này.

Ngoài ra, Chính phủ Thái Lan có kế hoạch hợp tác với các chuỗi bán lẻ, cửa hàng địa phương và các đơn vị kinh doanh thương mại hiện đại để bán gạo với giá tối đa là 100 baht (3 USD) cho một túi 5 kg, với mục tiêu phân phối 500.000 tấn gạo.

Trước đó, Bộ Thương mại Thái Lan đã công bố các biện pháp được kỳ vọng sẽ giúp nâng giá gạo. Bộ Thương mại đã tổ chức các hội chợ lúa gạo tại 20 tỉnh trên khắp lưu vực sông Chao Phraya để giúp nông dân bán gạo với giá tốt hơn.

Để hỗ trợ mở rộng xuất khẩu, Bộ trưởng Thương mại Thái Lan dự kiến sẽ đến Nam Phi vào tháng Ba để ký biên bản ghi nhớ về lô hàng 300.000 tấn gạo trị giá hơn 5,25 tỷ baht (154 triệu USD).

Bộ Thương mại Thái Lan cũng có thỏa thuận G2G với Trung Quốc, vì họ đang tìm cách xuất khẩu thêm 280.000 tấn gạo để giải quyết tình trạng dư thừa. Ngoài ra, hỗ trợ tín dụng chuyên biệt đang được cung cấp cho các doanh nghiệp gạo.

Bộ Thương mại đang hợp tác với Ngân hàng Xuất nhập khẩu Thái Lan để cung cấp các khoản vay cho các doanh nghiệp và nhà xuất khẩu gạo nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc mua và lưu trữ thêm gạo từ nông dân.

Để mở rộng thị trường lâu dài, Bộ Thương mại Thái Lan đang lên kế hoạch mở rộng kinh doanh tại các thị trường như Mỹ, châu Âu và Philippines, bên cạnh việc tham gia các hội chợ thương mại quốc tế để củng cố niềm tin vào chất lượng gạo Thái Lan.

Dự báo về tình hình sản xuất và tiêu thụ gạo trong năm 2025

Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo sản lượng gạo toàn cầu trong năm nay có thể đạt 530 triệu tấn, tăng 1,7% so với năm ngoái. Theo USDA, lượng tiêu thụ dự kiến sẽ tăng 1,3% lên 528 triệu tấn.

Dự trữ gạo toàn cầu dự kiến sẽ tăng 1,3% so với năm ngoái, đạt 182 triệu tấn. Tổng lượng gạo xuất khẩu của Thái Lan đạt 9,95 triệu tấn vào năm 2024, trị giá 226 tỷ baht (6,6 tỷ USD), tăng 13% so với cùng kỳ năm trước về khối lượng và đạt giá trị cao nhất trong 6 năm qua.

Năm thị trường xuất khẩu hàng đầu của Thái Lan là Indonesia với 1,33 triệu tấn, tiếp theo là Iraq (1 triệu tấn), Mỹ (850.000 tấn), Nam Phi (830.000 tấn) và Philippines (620.000 tấn).

Loại gạo xuất khẩu phổ biến nhất là gạo trắng với 5,99 triệu tấn, tiếp theo là gạo Hom Mali Thái (1,74 triệu tấn), gạo đồ (1,27 triệu tấn), gạo thơm Thái (630.000 tấn), gạo nếp (300.000 tấn) và gạo lứt (20.000 tấn).

Trong năm nay, Bộ Thương mại và Hiệp hội Xuất khẩu Gạo Thái Lan dự báo lượng gạo xuất khẩu của Thái Lan sẽ giảm xuống 7,5 triệu tấn do sự cạnh tranh từ Ấn Độ, sau khi dỡ bỏ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với gạo trắng và gạo đồ. Ấn Độ đã nối lại hoạt động xuất khẩu gạo với giá cả cạnh tranh

Trước đó, Bộ Thương mại Thái Lan đã đặt mục tiêu xuất khẩu 7,5 triệu tấn gạo vào năm 2025, giảm so với mức ước tính 10 triệu tấn trong năm ngoái.

Bà Arada, người đứng đầu Cục Ngoại thương thuộc Bộ Thương mại Thái Lan, cho biết Bộ Thương mại Thái Lan đặt mục tiêu xuất khẩu thấp hơn vào năm 2025 là do Ấn Độ tiếp tục xuất khẩu gạo trắng và sản lượng gạo toàn cầu dự báo tăng do tình hình hạn hán ở nước này được cải thiện rõ rệt và nguồn nước tưới tiêu dồi dào hơn, làm tăng tính cạnh tranh trên thị trường gạo toàn cầu.

Trong năm 2025, Cục Ngoại thương Thái Lan sẽ thúc đẩy xuất khẩu gạo thông qua tăng cường mối quan hệ hợp tác và tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại mặt hàng gạo với các đối tác chính, trong đó tập trung vào việc mở rộng thị trường gạo Hom Mali trong cộng đồng người Mỹ nói tiếng Tây Ban Nha, cũng như nhắm tới các thị trường mục tiêu khác gồm Canada, Philippines, Indonesia và Trung Quốc./.

(TTXVN/Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/thai-lan-tim-cach-giai-bai-toan-ve-gia-gao-post1014470.vnp