Thảm họa động đất ở Myanmar: Cảnh báo về mức độ tàn phá 'chưa từng thấy'

2 ngày trướcBài gốc

Động đất tại Myanmar có sức tàn phá như thế nào?

Hiện trường động đất tại Myanmar (Ảnh: Reuters)

Một trận động đất mạnh 5,1 độ richter đã xảy ra gần thành phố Mandalay, Myanmar, vào sáng 30/3 trong chuỗi dư chấn mới nhất. Thông tin ban đầu cho biết dư chấn nằm cách thành phố Mandalay 27 km về phía Bắc.

Chiều 30/3, chính quyền Myanmar thông báo khoảng 1.700 người đã thiệt mạng do động đất, 3.400 người bị thương và 300 người mất tích, đồng thời cảnh báo con số này còn gia tăng.

Theo các nhà địa chất học, trận động đất ở Myanmar nhiều khả năng là do "đứt gãy trượt ngang", trong đó các mảng kiến tạo - những khối đá lớn trên lớp vỏ Trái đất luôn di chuyển chậm - lướt ngang qua nhau. Nó khác với các trận động đất được gọi là "hút chìm", theo đó một mảng kiến tạo bị đẩy xuống dưới một mảng khác.

Các nhà khoa học cho rằng trận động đất này xảy ra do đường đứt gãy dài, thẳng chạy qua Myanmar, được gọi là Đứt gãy Sagaing. Một số chuyên gia đã so sánh hiện tượng này với hiện tượng Đứt gãy San Andreas ở California (Mỹ) - nơi từng gây ra trận động đất kinh hoàng ở Northridge năm 1994.

Mandalay, thành phố lớn thứ 2 của Myanmar với 1,5 triệu dân, chịu thiệt hại nặng nề sau trận động đất 7,7 độ xảy ra vào trưa 28/3.

Phát biểu với CNN, nhà địa chất học Jess Phoenix cảnh báo, khu vực này có thể tiếp tục phải đối mặt với các trận động đất và dư chấn trong những tháng tới. "Sức tàn phá mà một trận động đất như thế này gây ra tương đương với khoảng 334 quả bom nguyên tử", bà nói.

Mặc dù Myanmar không nằm trong cái gọi là "Vành đai lửa" - một cung địa chấn xung quanh lưu vực Thái Bình Dương trong đó có Nhật Bản và Indonesia, nhưng một số mảng kiến tạo hội tụ tại quốc gia này, trong đó có các mảng Ấn Độ và Á-Âu liên tục dịch chuyển, do đó động đất thường xảy ra. USGS cho biết đã có 6 trận động đất khác có cường độ 7 hoặc lớn hơn xảy ra gần thời điểm trận động đất ngày 28/3. Đây là trận động đất lớn nhất tại Myanmar kể từ năm 1990.

Theo các nhà quan sát, cường độ của trận động đất mới nhất này tương tự như một số trận động đất nghiêm trọng nhất trong những năm gần đây. Vào năm 2023, trận động đất mạnh 7,8 độ xảy ra ở biên giới Thổ Nhĩ Kỳ và Syria dã tàn phá nhiều khu vực của hai nước, khiến hơn 55.000 người thiệt mạng. Trước đó vào năm 2008, một trận động đất mạnh 7,9 độ xảy ra ở tỉnh Tứ Xuyên của Trung Quốc khiến khoảng 90.000 người thiệt mạng, trong đó có hơn 5.300 trẻ em.

Không giống như một số trận động đất khác, trận động đất tại Myanmar xảy ra tương đối nông, chỉ khoảng 9,6km dưới lòng đất - tương tự như trận động đất ở biên giới Thổ Nhĩ Kỳ-Syria năm 2023. Những trận động đất như vậy có thể gây ra nhiều thiệt hại trên mặt đất hơn so với những trận động đất xảy ra sâu bên dưới bề mặt Trái đất.

Trận động đất này rất gần với Mandalay thành phố lớn thứ hai của Myanmar - nơi có khoảng 1,2 triệu người đang sinh sống. Mandalay đã trải qua quá trình phát triển đáng kể trong một thập kỷ qua nhưng nhiều tòa nhà vẫn chưa được nâng cấp.

Các chuyên gia lo ngại rằng, sự quản lý lỏng lẻo về tiêu chuẩn xây dựng và việc tồn đọng các công trình xây dựng có chất lượng thấp có thể đã khiến số người thiệt mạng gia tăng.

Wei Shengji, chuyên gia về động đất tại Đại học Công nghệ Nanyang của Singapore cho biết, ông đã cảnh báo trước cho các quan chức địa phương tại Mandalay về khả năng xảy ra thảm họa như vậy: "Tôi cho rằng khả năng chống chịu của cơ sở hạ tầng đối với các trận động đất mạnh có lẽ không tốt lắm, đặc biệt khi so sánh với Nhật Bản và California. Tôi dự đoán mức độ thiệt hại và thương vong khá cao”.

Trận động đất đầu tiên có cường độ 7,7 xảy ra vào chiều 28/3 theo giờ địa phương, tiếp đến là trận động đất thứ hai có cường độ 6,7 một số dư chấn nhỏ hơn.

Các chuyên gia cho rằng, nhiều khả năng sẽ xảy ra thêm một số trận động đất nữa. Mặc dù dư chấn thường có thể nhỏ hơn so với trận động đất ban đầu, nhưng chúng sẽ gây ra thiệt hại nghiêm trọng một khi các tòa nhà bị mất kết cấu. Ngoài ra có những nguy cơ rủi ro khác như lở đất ở vùng cao.

Cảnh báo về mức độ tàn phá "chưa từng thấy" tại Myanmar do động đất

Một tòa nhà ở thành phố Mandalay, Malaysia bị đổ sập hoàn toàn do động đất. (Ảnh: AFP)

"Những gì chúng ta đang chứng kiến ở Myanmar là mức độ tàn phá chưa từng thấy trong hơn một thế kỷ ở châu Á", Liên đoàn Chữ thập Đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế (IFRC) đã viết trong một bài đăng trên X.

Theo ông Alexander Matheou, Giám đốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương của IFRC, "đây không chỉ là một thảm họa mà là một cuộc khủng hoảng nhân đạo phức tạp chồng chất lên những tổn thương hiện hữu. Quy mô thảm họa này rất lớn và nhu cầu hỗ trợ là cấp thiết".

IFRC đã phát động lời kêu gọi khẩn cấp hỗ trợ 100 triệu CHF (113,6 triệu USD) để hỗ trợ 100.000 người bằng các biện pháp cứu trợ cứu sinh và hỗ trợ phục hồi sớm.

Chính quyền quân sự Myanmar đã kêu gọi viện trợ quốc tế. Hàng loạt đội cứu hộ nước ngoài đã đến Myanmar để hỗ trợ nước này khắc phục hậu quả.

Hội Chữ thập Đỏ Myanmar cho biết các tình nguyện viên đang hỗ trợ sơ cứu và phân phát đồ dùng như chăn, bạt, bộ dụng cụ vệ sinh cá nhân. "Quy mô tàn phá rất lớn, nhu cầu nhận hỗ trợ nhân đạo tăng từng giờ. Nhiệt độ đang tăng, mùa mưa sẽ đến trong vài tuần nữa. Các cộng đồng bị ảnh hưởng phải sớm ổn định trước khi các cuộc khủng hoảng thứ cấp phát sinh", cơ quan này cho hay.

Một người dân may mắn sống sót và được kéo ra từ đống đổ nát. (Ảnh: AFP)

Nhưng Liên hợp quốc cho biết các hoạt động cứu trợ đang bị cản trở do đường sá bị hư hỏng và các bệnh viện ở miền trung và tây bắc Myanmar nói riêng đang phải vật lộn với số người bị thương quá tải trong trận động đất.

Tại một số khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất của đất nước, người dân cho biết rằng sự hỗ trợ của chính phủ cho đến nay vẫn còn khan hiếm.

Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ dự đoán trong kịch bản tồi tệ nhất, trận động đất có thể khiến 100.000 người Myanmar thiệt mạng và gây tổn thất kinh tế vượt cả GDP nước này.

Trận động đất mạnh 7,7 độ xảy ra ở miền trung Myanmar hôm 28/3, sau đó vài phút xuất hiện dư chấn 6,7 độ, đã phá hủy nhiều tòa nhà, làm sập cầu và hư hại đường sá trên khắp nước này.

K.N (th)

Nguồn GĐ&XH : https://giadinh.suckhoedoisong.vn/tham-hoa-dong-dat-o-myanmar-canh-bao-ve-muc-do-tan-pha-chua-tung-thay-172250331075733394.htm