Thẩm phán liên bang chặn sắc lệnh của Tổng thống Donald Trump: Cuộc chiến pháp lý đầu tiên

10 giờ trướcBài gốc

Sắc lệnh của Trump bị đình chỉ tạm thời

Thẩm phán Coughenour ở Seattle đã ra lệnh tạm thời đình chỉ thực thi sắc lệnh của Trump trong vòng 14 ngày theo yêu cầu của 4 bang do đảng Dân chủ lãnh đạo, bao gồm Washington, Arizona, Illinois và Oregon.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp vô hiệu hóa quyền quốc tịch theo nơi sinh hôm 20.1. Ảnh: Washington Post

Ông John Coughenour tuyên bố sắc lệnh của ông Trump là “vi Hiến trắng trợn”. Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp cho phép cấp quyền công dân cho những ai sinh ra trên đất Hoa Kỳ, một biện pháp được phê chuẩn vào năm 1868 để đảm bảo quyền công dân cho những người nô lệ cũ sau Nội chiến. Nhưng trong nỗ lực hạn chế nhập cư bất hợp pháp, Trump đã ban hành lệnh hành pháp ngay sau khi tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai để vô hiệu hóa quyền Hiến định này.

Sắc lệnh của ông Trump từ chối quyền công dân đối với những người sinh sau ngày 19.2 có cha mẹ đang là người nhập cư bất hợp pháp trên đất Mỹ. Sắc lệnh này cũng cấm các cơ quan Hoa Kỳ cấp bất kỳ tài liệu nào hoặc chấp nhận bất kỳ tài liệu nào của tiểu bang công nhận quyền công dân cho những trẻ em như vậy.

Sắc lệnh của ông Trump đã gây ra những thách thức pháp lý ngay lập tức trên khắp cả nước, với ít nhất năm vụ kiện được đệ trình bởi 22 tiểu bang và một số nhóm bảo vệ quyền của người nhập cư. Một vụ kiện do Washington, Arizona, Oregon và Illinois đệ trình là vụ kiện đầu tiên được xét xử.

“Tôi đã ngồi ghế thẩm phán hơn bốn thập kỷ. Và không có vụ án nào mà vấn đề lại rõ ràng như vụ án này”, Thẩm phán Tòa án Quận Hoa Kỳ John Coughenour nói với một luật sư của Bộ Tư pháp. “Đây là sắc lệnh vi Hiến trắng trợn”.

Quyết định này của thẩm phán liên bang sẽ ngăn cản Chính quyền của Trump thực hiện các bước để thực hiện lệnh hành pháp trong 14 ngày. Trong thời gian chờ đợi, các bên sẽ đệ trình thêm các lập luận về giá trị của sắc lệnh. Thẩm phán Coughenour đã lên lịch một phiên điều trần vào ngày 6.2 để quyết định xem có nên chặn lệnh này trong thời gian dài hay không khi vụ việc tiếp tục.

Tranh cãi về quyền quốc tịch theo nơi sinh

Thẩm phán Coughenour, 84 tuổi, người được bổ nhiệm dưới thời Tổng thống Ronald Reagan năm 1981, đã chất vấn luật sư Bộ Tư pháp Brett Shumate rằng liệu cá nhân ông Shumate có tin rằng lệnh này là hợp Hiến hay không. Ông nói thêm: "Tôi không thể hiểu nổi làm sao một thành viên của Liên đoàn luật sư có thể tuyên bố một cách rõ ràng rằng đây là một lệnh hợp Hiến".

Tuy nhiên, Bộ Tư pháp tuyên bố rằng họ sẽ "bảo vệ mạnh mẽ" sắc lệnh hành pháp của tổng thống, mà họ cho rằng "diễn giải đúng Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Hoa Kỳ". Luật sư Bộ Tư pháp cho biết những lập luận mà chính quyền Trump đưa ra hiện nay chưa từng được đưa ra tranh tụng trước đây và không có lý do gì để ban hành lệnh cấm tạm thời trong 14 ngày khi lệnh cấm sẽ hết hạn trước khi sắc lệnh hành pháp có hiệu lực. Bộ này cho biết: "Chúng tôi mong muốn trình bày một lập luận đầy đủ về bản chất vụ việc trước Tòa án và người dân Mỹ, những người đang rất mong muốn luật pháp của quốc gia chúng ta được thực thi".

Hoa Kỳ là một trong khoảng 30 quốc gia áp dụng quyền quốc tịch theo nơi sinh - nguyên tắc jus soli mà hầu hết các nước Châu Mỹ, trong đó có Canada và Mexico, cũng áp dụng.

Tu chính án thứ 14 được phê chuẩn vào năm 1868, sau Nội chiến, để đảm bảo quyền công dân cho những người nô lệ cũ và người Mỹ gốc Phi tự do. Tu chính án này nêu rõ: "Tất cả những người sinh ra hoặc nhập tịch tại Hoa Kỳ và chịu sự quản lý của Hoa Kỳ, đều là công dân của Hoa Kỳ và của Tiểu bang nơi họ cư trú".

Sắc lệnh của Tổng thống Trump khẳng định rằng con cái của những người không phải công dân không "thuộc thẩm quyền" của Hoa Kỳ và do đó không được hưởng quyền công dân. Các thành viên đảng Cộng hòa tại Quốc hội cho biết họ muốn hệ thống hóa lệnh của Tổng thống Donald Trump nhằm chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh tại Hoa Kỳ.

Tranh luận thay mặt cho các tiểu bang vào 23.1, Trợ lý tổng chưởng lý Washington Lane Polozola gọi điều đó là "vô lý", lưu ý rằng những người nhập cư bất hợp pháp cũng như con cái của họ đều không được miễn trừ khỏi luật pháp Hoa Kỳ. Theo bà Polozola, Sắc lệnh hành pháp sẽ tác động đến hàng trăm nghìn công dân trên toàn quốc, những người sẽ mất quyền công dân theo quy định mới này.

Tổng chưởng lý Washington Nick Brown sau đó nói với các phóng viên rằng ông không ngạc nhiên khi Coughenour tức giận trước lập trường của Bộ Tư pháp, vì Điều khoản Quốc tịch phát sinh từ một trong những chương đen tối nhất của luật pháp Hoa Kỳ, phán quyết Dred Scott năm 1857 của Tòa án Tối cao, trong đó nêu rõ rằng người Mỹ gốc Phi, dù là nô lệ hay tự do, đều không được hưởng quyền công dân. Hiến pháp Mỹ đã “sửa chữa” sai lầm đó và đã trở thành luật pháp của đất nước trong nhiều thế hệ. Bạn sẽ là công dân Hoa Kỳ nếu bạn sinh ra trên đất Mỹ, chấm hết. Tổng thống không thể làm gì để thay đổi điều đó”.

Sắc lệnh hành pháp của ông Donald Trump đã thúc đẩy các tổng chưởng lý chia sẻ mối liên hệ cá nhân của họ với quyền công dân theo nơi sinh. Ví dụ, Tổng chưởng lý Connecticut William Tong, một người gốc Hoa trở thành công dân Hoa Kỳ theo nơi sinh và là tổng chưởng lý được bầu đầu tiên của quốc gia này, cho biết vụ kiện liên quan đến nơi sinh từng có ý nghĩa cá nhân đối với ông. Sau đó, ông khẳng định Thẩm phán Coughenour đã đưa ra quyết định đúng đắn.

“Quyền quốc tịch theo nơi sinh không phải là vấn đề cần bàn cãi. Tổng thống đã sai nhưng ngay cả việc ông ấy sai cũng không ngăn cản ông hành động theo hướng gây tổn hại nghiêm trọng cho các gia đình Mỹ như gia đình tôi”, ông Tong nói.

Quỳnh Vũ (Theo AP, ABC News)

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/tham-phan-lien-bang-chan-sac-lenh-cua-tong-thong-donald-trump-cuoc-chien-phap-ly-dau-tien-post402991.html