Tham vọng xanh của EU dưới sức ép kinh tế và chia rẽ nội khối

11 giờ trướcBài gốc

Theo thỏa thuận đạt được ngày 23/10, EU sẽ thúc đẩy mục tiêu giảm 90% lượng phát thải khí nhà kính vào năm 2040, nhằm duy trì lộ trình đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 – một bước đi được giới khoa học xem là thiết yếu để tránh những tác động nghiêm trọng nhất của biến đổi khí hậu.

Mục tiêu 2040 được xem là cầu nối giữa cam kết hiện hành của EU là giảm 55% lượng phát thải vào năm 2030 và mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050. Tuy nhiên, các lãnh đạo EU cho biết chi tiết của kế hoạch này sẽ được các bộ trưởng thảo luận trong cuộc họp ngày 4/11 tới.

Các lãnh đạo EU thảo luận các vấn đề về cam kết khí hậu dưới sức ép kinh tế và chia rẽ nội khối. Ảnh: Reuters

Đây được xem là nhiệm vụ không hề dễ dàng, khi các bên vẫn còn bất đồng về một số vấn đề then chốt. Vấn đề gây chia rẽ nhất hiện nay là tỷ lệ lượng khí thải mà các nước được phép bù đắp bằng tín chỉ carbon quốc tế - yếu tố có thể quyết định mức độ tham vọng thực sự của mục tiêu 2040.

“Không ai trong chúng tôi phủ nhận tầm quan trọng của việc bảo vệ khí hậu. Nhưng chúng tôi cũng nhất trí rằng điều này phải đi đôi với việc bảo đảm sức cạnh tranh của nền công nghiệp châu Âu”, Thủ tướng Đức Friedrich Merz nhấn mạnh.

Bài toán linh hoạt trong cam kết khí hậu

Các nhà lãnh đạo EU cũng thống nhất bổ sung một số điều kiện ràng buộc đối với mục tiêu khí hậu, phản ánh lo ngại từ một số quốc gia thành viên về việc cân đối nguồn lực cho quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế ít carbon, trong bối cảnh châu Âu còn phải ưu tiên ngân sách cho quốc phòng và phục hồi kinh tế.

Tuyên bố chung của Hội đồng châu Âu cho biết mục tiêu khí hậu 2040 sẽ bao gồm “điều khoản rà soát”, cho phép xem xét điều chỉnh hoặc nới lỏng mục tiêu trong tương lai trong trường hợp cần thiết.

Một số quốc gia Đông Âu, đặc biệt là Ba Lan, cho rằng điều này là cần thiết trong trường hợp công nghệ xanh không phát triển như kỳ vọng hoặc kinh tế khó có thể gánh thêm chi phí chuyển đổi.

Trong khi đó, các quốc gia Tây và Bắc Âu – nơi tốc độ phát triển xe điện và năng lượng tái tạo đã vượt xa mức trung bình của khối, tỏ ra tự tin hơn, song vẫn muốn có mục tiêu linh hoạt hơn do lo ngại các khu rừng của họ đang giảm khả năng hấp thụ CO₂ vì cháy rừng và biến đổi khí hậu.

Lãnh đạo EU cũng khẳng định rằng nếu rừng không hấp thụ đủ lượng khí thải như kế hoạch, các ngành công nghiệp khác sẽ không phải cắt giảm khí thải sâu hơn để bù đắp cho phần thiếu hụt này.

Cuộc đua thông qua mục tiêu trước thềm COP30

Tháng 9/2025, EU đã bỏ lỡ thời hạn của Liên Hợp Quốc trong việc công bố mục tiêu khí hậu mới. Hiện tại, khối này đang nỗ lực hoàn thiện kế hoạch trước khi Hội nghị thượng đỉnh khí hậu COP30 diễn ra vào ngày 6-7/11 tại Brazil.

Bất chấp tình trạng thời tiết cực đoan ngày càng trầm trọng, nỗ lực chống biến đổi khí hậu trên toàn cầu đang có dấu hiệu chững lại. Tại Mỹ, Tổng thống Donald Trump đã dỡ bỏ hàng loạt chính sách cắt giảm phát thải được ban hành trước đó, khiến khoảng cách giữa hai bờ Đại Tây Dương trong vấn đề khí hậu ngày càng lớn.

Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo EU tập trung thảo luận về “các điều kiện hỗ trợ”, bao gồm nguồn tài chính và chính sách khuyến khích nhằm giúp giảm phát thải mà không khiến giá năng lượng tăng cao đối với người dân, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp châu Âu đang phải đối mặt với hàng nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc và các biện pháp thuế quan của Mỹ.

Thủ tướng Hà Lan Dick Schoof cho rằng EU vẫn sẽ giữ vững các cam kết khí hậu, ít nhất là mục tiêu 2030 mà “dữ liệu chính thức cho thấy khối đang đi đúng hướng”. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: “Chúng ta phải đảm bảo rằng các mục tiêu này khả thi đối với cả người dân lẫn doanh nghiệp”.

Khí hậu và kinh tế: Bài toán khó trong mục tiêu xanh của EU

Ủy ban châu Âu (EC) trong năm nay đã điều chỉnh nhiều chính sách xanh nhằm giảm sức ép chính trị từ cả các quốc gia thành viên lẫn các đối tác thương mại như Mỹ hay Qatar.

Chủ tịch EC Ursula von der Leyen khẳng định, quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh “là cơ hội vàng để châu Âu hồi sinh nền công nghiệp, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu từ Trung Quốc - quốc gia đang thống trị các lĩnh vực pin, năng lượng mặt trời và vật liệu xanh”.

“Đây là cơ hội kinh tế lớn nhất của châu Âu trong thế kỷ này. Để nắm bắt được, chúng ta phải kiên định và sẵn sàng cạnh tranh trực diện với Trung Quốc”, bà Leyen viết trong thư gửi các nhà lãnh đạo EU ngày 20/10 được Reuters trích dẫn.

Chủ tịch EC cũng cam kết sẽ điều chỉnh một số biện pháp khí hậu nhằm xoa dịu các nước thành viên, bao gồm kiểm soát giá trong thị trường carbon mới cho nhiên liệu giao thông, củng cố Cơ chế Điều chỉnh biên giới Carbon (CBAM) – một yêu cầu then chốt của Pháp. Ngoài ra, Brussels cũng đang xem xét nới lỏng lệnh cấm động cơ đốt trong từ năm 2035 sau áp lực từ Đức và Italia.

CTV Nhật Hoàng/VOV.VN Theo Reuters

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/tham-vong-xanh-cua-eu-duoi-suc-ep-kinh-te-va-chia-re-noi-khoi-post1241856.vov